"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar-karşı davacılar vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında ... ili ... ilçesi 232 ada 4 no.lu parsel de kayıtlı taşınmaza ilişkin olarak ... 1. Noterliğinin 06/11/2013 tarih ve 36060 yevmiye no.lu gayrimenkul satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yaptıklarını, davacının sözleşme gereği sorumluluğu yerine getirerek inşaatı yaptığını, ... bitirme belgesini ve iskanını aldığını, ancak davalıların davacıya verilmesi gereken dairelerin tapularını vermediklerini, yapının 08.04.2015 tarihinde bitirildiğini 13.04.2015 tarihinde iskanının alınıldığını, sözleşme gereği davacıya devri vaad edilen 1-2-3-4 no.lu bağımsız bölümlerin devri yapılmadığını, bu nedenle davacının mağdur olduğunu, sayılan 4 adet bağımsız bölümün tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, 5.000,00 TL maddi tazminat ile 10.000,00 TL manevi tazminatın davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki sözleşmeye göre davaya bakmaya ... Asliye Hukuk Mahkemelerinin yetkili olduğunu, davalının iddialarının temelsiz olduğunu, sözleşmeye göre arsanın 01.01.2014 tarihinde tesliminden sonra 21 ay içerisinde iskanı alınmış bir şekilde anahtar teslimi yapılması gerektiğini, davacı tarafından sunulan ... kullanma izin belgesinin 13.04.2015 tarihli olduğunu oysa 22.09.2014 tarihinde kendisinin azledildiğini, sözleşmenin 12. maddesinde müteahhide verilecek hisse üzerine 1.sıra ve derecede inşaat teminat ipoteği tesis edileceğini, kat mülkiyetinin kurulmasından sonar ipoteğin kaldırılacağının kararlaştırıldığını, ancak kat irtifakının kurulmadığını, davacının sorumluluklarını yerine getirmediğini, inşaatı tam ve eksiksiz olarak yapmadığını, bu nedenle davacının davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı-karşı davacı vekili karşı dava dilekçesinde özetle; müteahhide verilmesi taahhüt edilen hisse üzerine inşaat teminat ipoteği tesisine, müvekkillerinin her biri için 5.000,00 TL manevi tazminat ve toplam 24.840,00 TL kira yardımından yoksun kaldıkları için maddi tazminat bedelinin davacı-karşı davalı taraftan alınarak müvekkillerine verilmesini talep ve dava etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2016 tarihli ve 2015/192 Esas, 2016/357 Karar sayılı kararı ile; arsanın boş olarak müteahhite teslim edilmemiş olduğu, müteahhitin 2014 Eylül ayında işe başlayarak 08.04.2015 tarihinde ... bitirme tutanağından anlaşılacağı üzere de müteahhitin sözleşmede öngörülen sürede inşaatı bitirdiği, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçerliliğini koruduğu, davalıların dava tarihi itibari ile temerrüde düştüğü, keşif ve bilirkişi raporlarına göre binadaki bağımsız bölümlerin tamamının kullanılabilir durumda olduğu, binanın ... kullanma izni olmadığından binanın müteferrik dahil yapım seviyesinin %97 oranında tespit edildiği, binanın projesine uygun olduğu, davacı müteahhitin taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olarak edimlerini yerine getirdiği, iskanın alınmama sebebinin davalı tarafın imza atmaması olduğu, ayrıca her ne kadar karşı dava olarak 18 aylık çevre ve şehircilik bakanlığından kentsel dönüşüm ile ilgili kira yardımı almadığı için 24.480,00 TL'lik kira yardımı alacağı talep edilmiş ise de; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün cevabi yazısında davacı tarafın başvuruda bulunduğu, ancak maliklerin davacı tarafı vekillikten azletmesi sebebi ile riskli ... başvurusunun iptal edildiği, bu durumda davacının eksik edimde bulunduğu neticesine ulaşılamayacağı, kurumdan gelen cevabi yazılardan inşaatın gerek kurum borcu gerekse sgk kapsamında borcunun olmadığı, taşınmazlar üzerine teminat ipoteği konulması için olayda herhangi bir menfaatin kalmadığı, teminat ipoteğinin sağlayacağı yararın mevcut durum itibari ile ortadan kalktığı, davacının sözleşme uyarınca edimlerini sözleşme ve projeye uygun olarak yerine getirmiş olduğundan sözleşmede yazılı dava konusu taşınmazların tapuda devrini talep etmekle haklı olup iskan alınmamasına davalıların imza vermemesinin sebep olduğu belirtilerek davacı-karşı davalı yüklenicinin davasının kısmen kabulü davaya konu ... ili ... ilçesi 232 ada 4 no.lu parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki taraflar arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesinde yazılı olan ve taşınmazın %60 hissesine tekabul eden ..., zemin, 1 ve 2. katta bulunan 1 no.lu 2 no.lu 3 no.lu ve 4 no.lu bağımsız bölümlerin tapu kaydının davalılar üzerinden iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, maddi-manevi tazminat koşulları oluşmadığından bu yönde açılan davacı-karşı davalının davasının reddine, davalı-karşı davacı arsa sahiplerinin davasının reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2016 tarihli 2015/192 Esas 2016/357 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı-karşı davacı arsa sahipleri vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 25.02.2020 tarihli ve 2020/457 Esas, 2020/757 Karar sayılı kararı ile; davalı karşı davacı arsa sahipleri vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerektiği, mahkemece aşamalı devir öngörülmediği ve ... kullanma izin belgesi alma yükümlülüğü yükleniciye bırakıldığından asıl dava davacısı yükleniciye ... kullanma izin belgesi alma ve belediye ile diğer resmi kurumlardan ... kullanma izin belgesi alınması ile ilgili olarak arsa sahiplerini temsile yetkili olduğuna dair yetki belgesi ve makul süre verilerek ... kullanma izin belgesi alınması sağlanıp alınması halinde, tapu yazı cevabına göre inşaat konusu taşınmazda henüz kat irtifakı tesis edilmediğinden tapu ve kat irtifakı tesisi konusunda uzman bilirkişiden sözleşmeye göre yükleniciye bırakılacak ..., zemin, 1. ve 2. katta bulunan 1, 2, 3 ve 4 no.lu bağımsız bölümlerin kat irtifakına esas olarak tapu ve arsa payları konusunda denetime elverişli ve gerekçeli rapor alınıp arsa payı ve bağımsız bölüm numarası belirtilerek ve arsa payları toplamı üzerinden tapu kaydının iptâl ve tesciline karar verilmesi, ... kullanma izin belgesi alma yükümlülüğü davadan sonra yerine getirilmiş olacağı ve bu halde arsa sahipleri asıl davaya karşı çıkmaktaki hakkı olacaklarından, asıl davada harç ücreti vekâlet ve yargılama giderleriyle sorumlu tutulmamaları gerektiği belirtilerek hükmün bozulmasına karar vermiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesi, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; mahkemece davacı yükleniciye süre ve yetki verildiği, yüklenici tarafından ... Belediyesindenden taşınmaza ait 27.12.2021 tarih 2021/5208 belge numaralı ... kullanma izin belgesi alındığı, arsa paylarının belirlenmesi için rapor alındığı, taraflar arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesi ve ekleri gözetilerek karar verildiği, hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılması nedeniyle taraflar lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu ve bu kısımlar yönünden tekrar karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulduğu belirtilerek davacı-karşı davalının davasının kısmen kabulü ile davalılar üzerine (1/2 hisse) eşit kayıtlı ... ili ... ilçesi 232 ada 4 no.lu parselde; ... Kat 1 no.lu daire karşılığı arsa payı 87172/834215 hisse, Zemin Kat 2 no.lu daire karşılığı arsa payı 106431/834215 hisse, 1. Normal Kat 3 no.lu daire karşılığı arsa payı 160153/834215 hisse, 2. Normal Kat 4 no.lu daire karşığılı arsa payı 160153/834215 hisse olmak üzere toplam 513909/834215 hissenin tapu kaydının davalılar üzerinden iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, bakiye hissenin yine eşit şekilde davacılar üzerinde bırakılmasına, asıl davada mahkemenin 2015/192 Esas 2016/357 Kararında maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddine yönelik hüküm bozma kapsamı dışında bırakıldığından tekrar karar verilmesine yer olmadığına, karşı davada mahkemenin 2015/192 Esas 2016/357 Kararında verilen davanın reddine yönelik hüküm bozma kapsamı dışında bırakıldığından tekrar karar verilmesine yer olmadığına şeklinde karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-karşı davacı arsa sahipleri vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı-karşı davacı arsa sahipleri vekili temyiz dilekçesinde;
1.Mahkemenin bozma ilamının gereklerine uymadığını,
2.... kullanma izin belgesinin Yargıtayın bozma kararından sonra mahkemenin yazısına rağmen alınmadığını,
3.Bilirkişi raporlarına yönelik tüm itirazlarında davacının sözleşmede belirtilen hiçbir yükümlülüğe uymadığı, ... kullanma izin belgesinin alınmadığı, kat mülkiyetinin kurulmadığı, taşınmazın hala arsa tapusu ile kaydının devam ettiği hususlarını belirttiklerini, sözleşmeyi hukuken değerlendirebilecek akademisyen bir hukukçunun olduğu bilirkişi heyetince yeniden bilirkişi raporu alınmasına yönelik itirazlarının yerel mahkemece dikkate alınmadığını,
4.Dava konusu taşınmazın ... sahibi olarak arsa sahipleri adına kayıtlı olduğu için, yerel mahkemeden arsa sahipleri adına da kamu kurumlarına borç olup olmadığının sorulmasını talep etmelerine rağmen mahkemece sadece davacının kurum borçlarının sorulması ile yetinildiğini, arsaya ait emlak vergi borçları sözleşme ile davacının ödemesi gerekirken ödenmediğini,
5.Arsa sahiplerine teslim edilmesi gereken dairelerin henüz teslim edilmediği ve buna ilişkin rayiç kira ödemelerinin hesaplanması gerekirken tüm itirazlarına rağmen bu yönde bir bilirkişi raporu düzenlenmediğini. Belirtilen nedenlerle davanın kısmen kabulüne yönelik kararının temyizen incelenerek bozulmasına karar verilmesini talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca tapu iptâli ve tescil ile maddi ve manevi tazminat, karşı dava ise teminat ipoteği tesisi, maddi tazminat ve kira yardımı alacaklarının tahsili istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427 nci maddesi, 437 nci maddesi, mülga 818 sayılı Borçlar Kanununun 355-370. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanunun 427. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı-karşı davacı arsa sahipleri vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı-karşı davacı arsa sahipleri vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının davalılar-karşı davacılara yükletilmesine,
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,
10.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.