"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/342 E., 2022/1040 K.
DAVA TARİHİ : 17.08.2018
HÜKÜM : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/364 E., 2020/575 K.
Taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı arasında düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, imzalanan sözleşmeye göre mülkiyeti davalıya ait olan taşınmaz üzerine müvekkilinin inşaat yapmayı üstlendiğini, müvekkilinin sözleşmeye göre inşaata başlayarak ve bitirerek arsa sahibi davalıya inşaatı teslim ettiğini, ancak davalının müvekkilinin payına düşen zemin kattaki 5 nolu bağımsız bölüm dükkanı ve 1. katta bulunan 1 no.lu bağımsız bölüm 1/2 tapusunu müvekkiline devretmediğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmeye göre arsa sahibinin tapuları vermemesi veya geciktirmesi halinde tapuların değeri kadar tazminata hükmedileceğinin kararlaştırıldığını, müvekkilin haricen yaptığı araştırmaya göre müvekkiline verilmesi gereken tapuların 3. kişilere satıldığını, bu nedenle taşınmazların değeri kadar alacağın müvekkiline ödenmesine karar verilmesini, ayrıca davalı tarafından inşaat için yapılan ve müvekkil adına olan elektrik aboneliğinin inşaatın teslim edilmesinden sonra kullanımdan kaynaklanan 4.337,00 TL elektrik borcunu da ödemediğini, müvekkilinin bu borcu da ödemek zorunda kaldığını, müvekkilinin üzerine düşen edimleri yerine getirdiğini, ancak davalının edimlerini eksik yerine getirdiğini belirterek davanın kabulüne, davacının alacaklarının tam olarak tespiti halinde ileride artırılmak üzere 10.000 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının sözleşmeden kaynaklanan edimini tam olarak yerine getirmediğini, inşaatın iskanını almadığını, teslim süresinin geçtiğini, davacıya ihtar çekildiğini, ihtara karşılık alınamadığını, bunun üzerine arsa sahibi müvekkilinin gidip kendisinin iskanı almak zorunda kaldığını, bir tapunun verilmesinin iskan şartına bağlı olmasına rağmen müvekkilinin davacı zorlanmasın diye tüm tapuları verdiğini, bununla beraber müteahhit davacının belediyeye olan borçları ile mimar ve elektrik borçlarının müvekkili tarafından ödendiğini, talep edilen 5 no.lu bağımsız bölümün sözleşmeye göre müteahhide düşen yer olduğunu, bu bağımsız bölümün inşaat devam ederken müteahhit tarafından müteahhidin üçüncü kişi amcasının oğlu olan ...'a satıldığını, bu satış işlemi sırasında doğal olarak arsa sahibi müvekkilinin tapuda devir yaptığını, uygulamanın bu şekilde olduğunu, 1 nolu bağımsız bölümün 1/2 tapusuna karşılık müteahhide 32.500,00 TL para ödendiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının eldeki davada ilk talebi olan, kendisine verilmesi gerektiği halde başkasına satıldığı belirtilen tapu bedelleri talebi yönünden; 1.kat 1 numaralı bağımsız bölümün davalı adına kayıtlı olduğu, 3.kişiye devredilmediği anlaşılmış, yukarıda açıklandığı üzere sözleşmenin bitiş süresinin 25/02/2016 olduğu, sözleşmeye göre müteahhide verilecek son tapunun genel iskan alındığında verileceği, davacı müteahhidin sözleşmeye uygun olarak ve süresinde iskan belgesini almadığı, iskanın davalı ve diğer malikler tarafından alındığı, dolayısıyla davacının iskan yükümlülüğünü yerine getirmediğinden son tapuya hak kazanamadığı anlaşılmakla beraber 5 numaralı bağımsız bölümün de sözleşmenin süresi dolmadan müteahhidin gösterdiği kişiye devredildiği anlaşıldığından davacının bu talebinin yerinde görülmediği, davacının eldeki davada ikinci talebi olan, kendisine verilmesi gerektiği halde süresinde verilmeyen tapular için cezai şart olan tapu bedelleri talebi yönünden; davacı tarafından davalının bu hususta temerrüde düşürülmediği, davacının iskan yükümlülüğünü yerine getirmediğinden bu nedenle son tapuya hak kazanamadığı, 5 numaralı bağımsız bölümün ise sözleşmenin süresi dolmadan devrinin verildiği anlaşıldığından bu talebin reddi gerektiği, davacının üçüncü talebi olan, elektrik faturası bedeli talebi yönünden ise her ne kadar davacı, taşınmazı davalıya teslim etmesine rağmen elektrik faturasını kendisi ödediğini iddia etmiş ise de bu hususta delil ibraz etmediğinden ispatlanamayan talebin reddi gerektiği gerekçeleriyle davacının davasının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinafında; davacının üzerine düşen edimlerini yerine getirdiğini ancak davalının davaya konu yerlerden birini davacının bilgisi ve rızası dışında bir başkasına sattığı ve 1/2 hisseli olan yerden de davacının hissesini devretmediği, 1/2 hisseye karşılık davacıya 32.500,00 TL ödendiği iddiasının doğru olmadığı, ödemeyi iddia etmekle ispat külfetini üzerine aldığını, belge ile ispatın gerektiğini, tanık dinlenmesine onaylarının bulunmadığı, İskanın 3. Tapunun tapunun devredilmemesi nedeniyle alınamadığı, sözleşmenin 16. maddesine göre davacının yazılı izni olmadan tapu devrinin mümkün olmadığı, tapunun devredildiği ... ile davacı arasında akrabalık bağı bulunmadığı, satışın mal kaçırma adına muvazaalı bir satış olduğu, sözleşmenin 14. maddesine göre tapular verilmediği için cezai şart için şartların oluştuğu, elektrik borcu için mahkemenin elektrik şirketinden bilgi alması gerektiği, davalı iskanı kendisi aldığını iddia ediyorsa buna ilişkin masraf dekontlarını sunması gerektiğini, eğer varsa yaptığı giderlerin davacı alacağından mahsup edilmesine onay verdikleri, taşınmazların değeri ile iskanın alınması bedelleri arasında afaki fark olduğu, mahkemece davalının kusurunun ödüllendirildiği ve denkleştirici adalet ilkesine göre karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; mahkemenin istinaf incelemesine konu kararında, dosyadaki mevcut delillere göre yaptığı değerlendirmeye, takdire ve ortaya koyduğu gerekçeye göre mahkemenin vardığı sonuçta istinaf sebepleri yönünden usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı, istinaf nedenlerinin yerinde olmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyizinde; istinaf talepleri temyiz nedeni olarak tekrar edilerek, mahkeme eliyle müvekkilinin mağdur edildiğini, davalının iskana bağlı tapuları devretmeyerek sebepsiz zenginleştiğini, davalının sözleşmeye uymayarak tapuları zamanında devretmediğini, müvekkilinin bilgisi ve izni olmadan tapuların satıldığını, belirtilen nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi akdedilmiş olup bu sözleşmeye göre zemin kat 5 nolu dükkan ve 1. Kat 1 nolu bağımsız bölümün 1/2 hissesinin davacı yükleniciye verileceği hususunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır. Dosya içeriğine göre zemin kat 5 nolu dükkanın yüklenicinin talimatı ile ...'a tapusunun devredildiği sabittir. Bununla birlikte 1. Kat 1 nolu bağımsız bölümün yükleniciye tapusu devredilmemiş ve yüklenici her iki taşınmazın bedeli ile ilaveten elektrik kullanım bedelini talep etmiştir.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; 1. kat 1 no.lu bağımsız bölümün 1/2 sinin dava tarihi itibariyle tespit edilen değeri esas alınarak bu değerden davalı tarafından yükleniciye bu taşınmaz için yapılan ödemeler ile iskan ruhsatı için arsa sahibi tarafından masraf yapılmış ise bu masraflar mahsup edilerek ve yine davacının inşaatı terk ettiği tarih belirlenerek talep ettiği elektrik sarfiyatının bu tarihten sonra yapılıp yapılmadığı tespit edilerek ve faturalar ilgili elektrik idaresinden celp edilerek bir hüküm kurulması gerekirken eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
10.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.