"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1222 E., 2022/1428 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Afyonkarahisar 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/297 E., 2022/147 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince pasif husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; kendisinin işçileri ile birlikte inşaatlarda sıva, boya, alçı, fayans işleri ile uğraştığını, Döğer Belediyesi Düğün Salonu'nun ince işlerini yapmak için işin yüklenicisi ... ile anlaştığını, anlaşma konusu imalatları yapıp bitirmesine rağmen ödeme alamaması üzerine başlattığı icra takibine davalıların itirazının haksız olduğunu ileri sürerek, itirazın iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalı ... ile yapmış olduğu bir sözleşme olmadığı gibi, diğer davalı ile yapılmış bir sözleşme de olmadığı, ibraz edilen belgelerin davalı ...'a ait şirket adına olduğu, buna göre sözlü olarak kurulan ve ifa edilen dava konusu imalatlara ilişkin husumetin yüklenici firma olan ... İnşaat Taah. Elk. Tes. ve Taah. Hizm. Şirketi olduğu gerekçesiyle pasif husumet dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde davacı asıl istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı asıl istinaf dilekçesinde; kararın, hakka, yasaya ve usule açıkça aykırı olduğunu, karar tebliğinden sonra gerekçeli istinaf dilekçesin sunacağını belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının sunduğu istinaf dilekçesinde başvuru sebepleri ve gerekçesi belirtilmediğinden incelemenin, HMK'nın 355'inci maddesi gereği kamu düzeninden sayılan hallerle sınırlı olarak yapıldığı, ilk derece mahkemesi kararında kamu düzenine aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde davacı asıl temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı asıl temyiz dilekçesinde; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, gerekçenin açık olmadığını, davalı ... ile yaptığı sözleşme bulunduğunu, davalılarca işin %90’ın tamamlandığına dair tutanak olduğunu, yüklenici firmanın ... Şirketi ve Kamil olduğunu, Kamil ile anlaşma yaptığını, süresinde verilmeyen belgelerin dikkate alındığını, davalılardan alacaklı olduğunu, husumete ilişkin beyan için süre verilmediğini, tutulan tutanakların dikkate alınmadığını belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesine dayalı alacağın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
TBK 470 vd. maddeleri
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı asılın davalı ...’na yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir .
2. Sözleşmelerin nispiliği ilkesi gereği sözleşme, kural olarak o sözleşmede taraf olanları bağlar. Sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarda davanın tarafları da sözleşmenin taraflarıdır. Yargıtay içtihatlarında ve öğretide bu durum taraf sıfatı olarak adlandırılmaktadır.
Taraf sıfatı, bir başka deyişle husumet ehliyeti, dava konusu hak ile kişiler arasındaki ilişkiyi ifade eder. Sıfat, bir maddi hukuk ilişkisinde tarafların o hak ile ilişkisinin olup olmadığının belirlenmesi anlamına gelir. Davacı sıfatı, dava konusu hakkın sahibini, davalı sıfatı ise dava konusu hakkın yükümlüsünü belirler. Uygulamada davacı sıfatı, aktif husumeti, davalı sıfatı ise pasif husumeti karşılayacak şekilde değerlendirilmektedir. Dava konusu şey üzerinde kim ya da kimler hak sahibi ise, davayı bu kişi veya kişilerin açması ve kime karşı hukuki koruma isteniyor ise o kişi veya kişilere davanın yöneltilmesi gerekir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir. Taraf sıfatının bu anlamda önemli özelliği ise, def'i değil itiraz niteliğinde olması nedeniyle taraflarca süreye ve davanın aşamasına bakılmaksızın her zaman ileri sürülebileceği ve taraflar ileri sürmemiş olsalar bile mahkemece re'sen nazara alınmasıdır.
Bu açıklamalar doğrultusunda somut olaya bakıldığında;
Mahkemece, yüklenici firmanın ... İnşaat Taah. Elk. Tes. ve Taah. Hizm. Şirketi olduğu gerekçesiyle husumetten red kararı verilmiş ise de dosyada mevcut sözleşme davacı taşeron ile davalı ... İnşaat-... imzalıdır. Bu durumda mahkemece, şahıs şirketi olduğu anlaşılan ... İnşaat Taah. Elk. Tes. ve Taah. Hizm. Şirketi adına ...’ın sözleşmede imzası bulunduğu dikkate alınarak işin esasına girilip inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken davalı ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle red kararı verilmesi doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
3. Bozma nedenine göre davacı asılın diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1.Yukarıda “Değerlendirme” bölümünün “1” inci bendinde açıklanan nedenlerle davacı asılın Döğer Belediyesine yönelik temyiz itirazlarının reddine, “2” nci bendinde açıklanan nedenlerle davacının diğer davalı yönünden temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
3.Bozma nedenine göre davacının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye
Mahkemesine gönderilmesine,
27.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.