"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2022/91 E., 2022/180 K.
DAVACILAR : Müteveffa ... Mirasçıları
1-... 2-... vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 05.06.2018
HÜKÜM/KARAR : Davanın Reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; kooperatif sermayesini aldığı gerekçesiyle kooperatif üyeliğinden ihracına karar verildiğini, muhasebenin yapmış olduğu hata nedeni ile avans için çekmiş olduğu paranın sehven muhasebe kayıtlarına sermaye hesabından çekilmiş gibi gösterildiğini, fark ettiğinde muhasebe kayıtlarından düzeltildiğini, kooperatiften sermaye alma gibi bir durumun söz konusu olmadığını ileri sürerek ortaklıktan çıkarılma kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve kötü niyetle açıldığını, ihraç kararının yasaya uygun olduğunu, Bakanlık soruşturma raporu ile davacının davalı kooperatifi zarara uğrattığının sabit olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.02.2020 tarihli ve 2018/165 Esas, 2020/30 Karar sayılı kararıyla; kooperatif ana sözleşmesinin 21 nci maddesinde ortaklıktan çıkarılma sebeplerinin düzenlendiği, davacının ihraç sebebinin ana sözleşmede yer almadığı, davacı hakkında kooperatifi zarara uğrattığı gerekçesiyle başlatılan soruşturma dosyası sonuçlanmadan ortada kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmadan davacının kooperatif üyeliğinden ihracına karar verilmesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile ihraç kararının iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 06.11.2020 tarihli ve 2020/737 Esas, 2020/816 Karar sayılı kararıyla; Kooperatifler Kanunu ve davalı kooperatifin anasözleşmesi kapsamında "sermayesini aldığı" gerekçesinin ihraç nedeni olarak gösterilmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 24.01.2022 tarihli, 2021/1819 Esas, 2022/226 Karar sayılı ilâmı ile; 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 16 ncı maddesinin birinci fıkrası atfıyla davalı kooperatif ana sözleşmesinin 21 nci maddesinde ortaklıktan çıkarılma sebeplerinin gösterildiği, 22 nci maddesinde de ortakların ana sözleşmede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamayacaklarının düzenlendiği, mahkemece davacının ihracına ilişkin “sermayesini aldığı gerekçesi” ana sözleşmede gösterilen ortaklıktan çıkarılma sebepleri arasında yer almadığından ihraç kararının iptaline karar verilmiş ise de davacının soruşturma raporu ile tespit edildiği gibi kooperatif sermayesini aldığı, aksi yönde beyan ve itirazı da bulunmadığına göre sermayesini almakla çıkma iradesini gösterdiği, davalı kooperatif tarafından üyelikten çıkarılmasına ilişkin kararın davacının çıkma isteğinin kabulü olarak değerlendirilerek davacının ortaklıktan çıkarılması işlemi hukuka uygun bulunduğundan mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
1. Davacı ..., yargılama sırasında 23.01.2021 tarihinde vefat ettiğinden mirasçıları davayı takip etmişlerdir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 23.06.2017 tarihli Bakanlık soruşturma raporunda davacıya kasa hesabından sermaye alacağına karşılık 3.000,00 TL ödeme yapıldığının tespit edildiği, yönetim kurulu eski başkanı davacının kooperatiften sermayesini aldığı gerekçesiyle genel kurul kararı ile ortaklıktan çıkarılmasına karar verildiği, davacının soruşturma raporu ile belirtildiği üzere kooperatif sermayesini aldığı, sermayesini almakla çıkma iradesini gösterdiği, davalı kooperatif tarafından üyelikten çıkarılmasına ilişkin kararın davacının çıkma isteğinin kabulü olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma sonrası verilen kararın davanın esasına ve kooperatif ana sözleşmesine aykırı olduğunu, murisin kooperatif başkanlığı yaptığı sırada sermayesini alıp ortaklıktan çıkmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını, bozma öncesinde alınan bilirkişi raporunda kooperatiften çıkarılma işleminin kooperatif ana sözleşmesine aykırı olduğunun açıkça belirtildiğini, kooperatiften çıkarma kararı alan kooperatif yetkililerine karşı dava açan murisin iradesini zaten ortaya koyduğunu, davalının dahi davaya cevap dilekçesinde davacı müvekkilin sermayesini alması nedeni ile ihraç edildiğini zikretmediğini, müvekkili tarafından maddi hata sonucu yapılan işlemin fark edilmesi ile birlikte düzeltildiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 16 ncı maddesinin birinci fıkrası, Kooperatif Anasözleşmesinin 21 ve 22 nci maddeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece uyulan bozma ilamına ilamı doğrultusunda karar verildiği, davacı tarafça ileri sürülen temyiz nedenlerinin daha önceki bozma kapsamı dışında kaldığı ve kesinleştiği anlaşılmakla mahkemece verilen kararda isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenden tahsilatta tekerrüre sebebiyet vermemek kaydıyla müştereken ve müteselsilen alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.