"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/82 E.,
BÖLGE ADLİYEMAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR
İlk derece mahkemesinin 2024/82 E. sayılı dosyasından verilen 11.06.2024 tarihli ara kararı ile özetle; ''... dosyada mevcut ve mahkememizce uyulmasına karar verilen Yargıtay bozma ilamı kapsamında davacının sözleşme konusu İzmir Çevreyolu Balçova B Tipi Otoyol Hizmet Tesisindeki mevcut ek işletme süresinin tespiti amacıyla bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup, davacının tesisten tahliye edilmesi halinde davacının olası hakkını elde etmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ya da tamamen imkansız hale gelebileceği yahut ciddi bir zararın ortaya çıkacağı dikkate alınarak davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebinin kabulü ile; istemde bulunan/davacının İzmir Çevreyolu Balçova B Tipi Otoyol Hizmet Tesisinden tahliyesine yönelik davalı ...'nün tahliye işlemlerinin (05.06.2024 tarih ve 1548205 sayılı yazı ile) takdiren teminatsız olarak durdurulmasına'' dair karar verilmiş, karşı taraf/davalı vekilinin ihtiyati tedbir kararına itirazı ise 16.07.2024 tarihli ara karar ile reddedilmiştir.
Karşı taraf/davalı vekili, bu karara karşı istinaf yoluna başvurmuştur.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi'nin 17.09.2024 tarih ve 2024/1406 E., 2024/1266 K. sayılı kararı ile somut olayda, dosyanın Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin temyiz denetiminden geçerek bozulmasına karar verildiği, ilk derece mahkemesince verilen ara karara karşı yapılan başvuruyu inceleme görevinin Yargıtay'a ait olduğu gerekçesiyle, HMK geçici 373/4. maddesi ve 352. maddesi uyarınca temyiz incelemesi yapılmak üzere ilgili Yargıtay 6.Hukuk Dairesi'ne gönderilmek üzere dosyanın mahalline geri çevrilmesine karar verilmiş, yerel mahkemece dosya temyiz incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderilmiştir.
İstem, HMK, m. 394/5 uyarınca ihtiyati tedbir kararına itirazın reddine ilişkin ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ilişkindir.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK ile yürürlükten kaldırılan 1086 sayılı HUMK’nın 101. ve takip eden maddelerindeki düzenlemelerde ihtiyati tedbire itiraz üzerine yerel mahkemelerce tesis edilen kararlara karşı temyiz yolu kapalı iken, 6100 sayılı HMK’nın 389. ve devamı maddelerinde değişik ve yeni bazı düzenlemelere yer verilmiştir.
Şöyle ki, 6100 sayılı HMK.nın 391/3. maddesinde ihtiyati tedbir talebinin reddi halinde kanun yoluna başvurabileceği, 394/5. maddesinde de ihtiyati tedbirle ilgili yerel mahkemece itiraz üzerine tesis edilen karara karşı da yine kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş, aynı yasanın “İstinaf yoluna başvurulabilen kararlar” başlıklı 341. maddesinin birinci fıkrasında da, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü halinde itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, HMK'nın 361. maddesinde temyiz edilebilen kararlar, 362. maddsinde ise temyiz edilemeyen kararlar duraksamaya yer bırakmayacak şekilde tek tek sayılmıştır. HMK'nın m. 361. maddesinde, ihtiyati tedbire ilişkin verilen kararların temyize konu edileceğine dair bir düzenlemeye yer verilmezken, 362. maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararların açıkça temyiz edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Hemen belirtilmelidir ki, kanun yolundan maksadın istinaf, ihtiyati tedbir kararının da geçici hukuki koruma niteliğinde olduğu tartışmasızdır.
Öte yandan, Yargıtay İçtihatları Birleştirme Hukuk Genel Kurulu'nun 21.02.2014 tarihli ve 2013/1 E., 2014/1 K. sayılı kararı ile HMK’nın 391. ve 394. maddelerinde geçen “kanun yolu” ibaresi ile kastedilenin istinaf yolu olduğu, HMK'nın Geçici 3. madde yollamasının sadece HUMK’un temyize ilişkin hükümlerini kapsadığı ve ihtiyati tedbire ilişkin kararların nihai nitelikte kararlardan olmadığı, ayrıca bu konuda özel bir düzenlemenin de bulunmadığı gözetildiğinde bu tür kararların temyiz yolu kapsamında incelenemeyeceği ve ilk derece mahkemelerinden verilen ihtiyati tedbir taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamayacağına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi'nce, HMK'nın 373/4. maddesine istinaden dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiş ise de, anılan hüküm nihaî kararlara ilişkin olduğundan bu yoruma itibar edilememiştir.
Bu konuda önemle üzerinde durulması gereken bir diğer husus ise Anayasa'nın 142. maddesine göre mahkemelerin görevi kanunla düzenlenir. Yorum, kıyas veya yansıma yoluyla görev kuralı ihdas edilemez. İhtiyati tedbir kararlarına karşı öngörülen kanun yolunun istinaf kanun yolu olduğu tartışmaya yer almayacak şekilde açıktır. Bölge adliye mahkemelerine yasal olarak görev verilen bu durumda Yargıtay'ın görevli olduğunun ileri sürülmesi, görev kurallarının kanunla belirlenmesi gerektiği yönündeki Anayasal ilkeye de aykırı olmaktadır.
Bu durumda ihtiyati tedbir kararına itirazın reddine ilişkin ilk derece mahkemesi kararının istinaf yoluna tâbi olduğu anlaşıldığından bölge adliye mahkemesinin 17.09.2024 tarihli kararının kaldırılarak, 16.07.2024 tarihli ilk derece mahkemesi ara kararına karşı istinaf incelemesi yapılmak üzere dosyanın bölge adliye mahkemesine gönderilmesi için yerel mahkemesine geri çevrilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi'nin 17.09.2024 tarihli kararının KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesinin ara kararına ilişkin istinaf incelemesi yapılması amacıyla dosyanın bölge adliye mahkemesine gönderilmek üzere İLK DERECE MAHKEMESİNE GERİ ÇEVRİLMESİNE, karardan bir örneğin bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 16.10.2024 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.