"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3574 E., 2024/373 K.
BİRLEŞEN İZMİR 10. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NİN 2022/141 ESAS SAYILI DAVA
DOSYASINDA
BİRLEŞEN İZMİR 10. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NİN 2022/144 ESAS SAYILI DAVA
DOSYASINDA
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 10. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/140 E., 2023/307 K.
2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; asıl davada davalı ... vekilinin adli yardım talebinde bulunan tarafın mali durumuna ilişkin belgeleri sunmadığı anlaşılmakla, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 10.09.2024 tarihli, 2024/1442 Esas, 2024/2594 Karar sayılı ilamı ile adli yardım talebinin reddine karar verildiği, ret kararına karşı itiraz edilmesi halinde dosyanın itirazı incelemekle görevli Yargıtay 7. Hukuk Dairesine gönderilmek üzere Dairemize gönderildiği anlaşılmış, itiraz konusunda gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili Daireye gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ:
Açıklanan sebeple;
Dosyanın YARGITAY (7). HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,18.11.2024 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Temyiz aşamasında talep edilen adli yardım talebinin reddine dair karara itiraz edilmesi üzerine, Yüksek Özel Dairece bu itirazın incelenmesi amacıyla dosyanın Yargıtay Yüksek Özel 7. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Aşağıda açıklanan nedenlerle Yüksek Özel Dairenin gönderme kararına katılmıyorum.
Uyuşmazlık, temyiz aşamasında talep edilen adli yardım talebinin reddine dair yüksek özel dairece verilen kararların kesin olup olmadığı, itiraz halinde numara yönünden bir ileride olan başka bir yüksek özel dairenin itirazı inceleyip incelemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 334. maddesinde adli yardımdan kimlerin yararlanabileceği düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;
‘’Madde 334 – (1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
(2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
(3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır’’.
Aynı Kanunun 335. maddesinde adli yardımın kapsamı düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;
‘’Madde 335 – (1) Adli yardım kararı, ilgiliye, aşağıdaki hususları sağlar:
a) Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet.
b) Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet.
c) Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi.
ç) Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini.
(2) Mahkeme, talepte bulunanın, yukarıdaki bentlerde düzenlenen hususlardan bir kısmından yararlanmasına da karar verebilir.
(3) Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder’’.
HMK’nın 336. maddesine göre;
‘’Madde 336 – (1) Adli yardım, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir.
(2) Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır.
(3) Kanun yollarına başvuru sırasında adli yardım talebi bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a yapılır.
(4) Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır’’.
Adli yardım talebinin incelenmesi usulü ise HMK’nın 337. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;
‘’Madde 337 – (1) Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir. (Ek cümle: 11.04.2013 – 6459 S.K./23. md) Ancak, talep hâlinde inceleme duruşmalı olarak yapılır. (Ek cümle: 11.04.2013 – 6459 S.K./23. md) Adli yardım taleplerinin reddine ilişkin mahkeme kararlarında sunulan bilgi ve belgelerin kabul edilmeme sebebi açıkça belirtilir.
(2) (Değişik fıkra: 11.04.2013 – 6459 S.K./23. md) Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilir.
(3) Adli yardım, daha önce yapılan yargılama giderlerini kapsamaz’’.
Somut olayda davalı şirket vekili temyiz aşamasında adli yardım talebinde bulunmuştur. Yüksek Özel Dairece bu talep reddedilmiştir. Bu karara karşı davalı şirket tarafından itiraz edilmiştir. Yüksek Özel Dairece, HMK’nın 337 maddesi gereğince, bu itirazın karşılanması amacıyla dosya Yargıtay 7. Hukuk Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
HMK’nın 337. maddesinde, ‘’Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir’’ denilmektedir.
Madde de belirtilen itiraz merci olarak kanun koyucu mahkeme kelimesini kullanmıştır. Burada kastedilen, adli yardım konusunda itiraz halinde dosyaya bakacak mercii ilk derece ve bölge adliye mahkemeleridir. Yargıtay aşamasında adli yardım talep edilmiş ve buna karar verilmiş ise bu kararların kesin olması gerekmektedir. Kanun koyucu, temyiz aşamasında bir dosyanın sırf adli yardımın incelenmesi ve itirazların karara bağlanması için tarafların temyiz nedenlerinin incelenmesinin ertelenmesini arzu etmez. Tarafların temyiz itirazlarının bir an evvel sonuçlandırılmasını arzu eder. Bir yüksek özel dairenin hangi kararlarının bir üst yargı kurumunda inceleneceği kanunda açıkça yazılmıştır. Bir Yargıtay Dairesinin vermiş olduğu bozma kararına karşı ilk derece yargısı tarafından direnildiği takdirde bunu inceleyecek merci Yargıtay Hukuk Genel Kuruludur. Bunun dışında yorum yoluyla, adli yardım talebinin reddine dair kararın bir üst numaradaki Yargıtay Dairesine gönderilmesi ve inceleme yaptırılması mümkün değildir. Kanun koyucu bunu düzenlememiştir. Yargıtay ilgili Dairesinin temyiz aşamasında adli yardım konusunda verdiği kararlar kesindir. Bu nedenlerle bir an önce temyiz incelemesinin yapılması gerekmektedir.
Açıklanan tüm bu nedenlerden ötürü, Yargıtay’ca adli yardım talebinin reddine dair karara karşı itiraz yolu bulunmadığından, dosyanın Yüksek Özel Daire Sayın Çoğunluğunca Yargıtay 7. Hukuk Dairesine gönderilmesi kararına katılmıyorum. 18.11.2024