"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1942 E., 2024/1779 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tunceli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/18 E., 2021/225 K.
1- İlk Derece Mahkemesince; hizmet sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasında, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin ve idari şartnamenin niteliği ve hükümleri gereği davacının asgari ücret artışından kaynaklı fiyat farkı ve kıdem tazminatı talep edemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
2- İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacılar vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
3- Bu karara karşı süresinde davacılar vekilince temyiz yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacılar, davalı idare ile aralarında düzenlenen 19.03.2018 tarihli sözleşme ile 12 ay süre ile bir hastanenin 12 araç ve 12 şoförlük hizmet alımı işini üstlendiğini, sözleşmede işçilere ödenecek ücretin asgari ücretin yüzde 25 fazlası olacağının kararlaştırıldığını, edimin 2019 yılına sarkan ayları için 2019 yılının asgari ücreti üzerinden ödeme yaptığını ve kendilerine fark ödenmesi gerektiğini belirterek, asgari ücret fiyat farklarının ve işçilere ödedikleri kıdem tazminatlarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiş, İlk Derece Mahkemesi tarafından davanın reddine karar verilmiş, davacının istinaf talebi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, taraflar arasındaki sözleşmenin 6. maddesi uyarınca sözleşmenin asgari ücret esaslı değil birim fiyat esaslı olduğu, ihale bedelinin içerisine söz konusu asgari ücret artış payının dahil olduğu, 31.12.2002 tarihli 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslara dair Bakanlar Kurulu Kararnamesinin 4 ve 13. maddeleri uyarınca fiyat farkının ödenebilmesi için bu hususta idari şartnamede veya sözleşmede fiyat farkı hesaplanacağına dair hüküm olması gerektiği, ancak taraflar arasındaki şartname ve sözleşmede açıkça fiyat farkı talep edilemeyeceğinin kararlaştırıldığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Fiyat farkı verilebilmesi” başlıklı 8/1 maddesinde "Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı yetkilidir” hükmü bulunmakta olup, bu madde hükmüne göre yapım işleri, hizmet alım ve mal alım sözleşmeleri ile ilgili ayrı ayrı olmak üzere ilk kez 24.12.2002 tarihli 2002/5037, 2002/5038, 2002/5039 sayılı “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen (yapım, mal alım, hizmet alım) Alımlarda Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” çıkarılmış, bu esaslar 31.08.2013 tarihinde çıkarılan 2013/5215, 2013/5216, 2013/5217 sayılı “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen (Mal,yapım,hizmet) Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” hakkında kararın 11. maddesine göre yürürlükten kaldırılmış, bu kararlar ile belirlenen yeni esaslar son olarak 24.02.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “24.02.2022 tarihli 5202 sayılı 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar" ve "4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar" ile "4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esasların yürürlüğe konulmasına” ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı ile son şeklini alarak uygulanmaya devam edilmektedir.
Yapım, alım ve hizmet alım sözleşmeleri yönünden hükümleri benzer olmakla beraber eldeki dosyada ihtilaf “hizmet alım sözleşmesi”nden kaynaklandığından inceleme ve değerlendirme “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” üzerinden yapılmış olup bu esasların 7.1 maddesinde “Bu esaslara tabi hizmet alımı ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için, söz konusu işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde, bu esaslara göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir” hükmü bulunmakta olup, 8. maddede ise “İdari şartnamesi ile sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, 4735 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak gerçekleştirilen iş kalemleri ya da iş grupları için fiyat farkı hesaplanır” hükmü bulunmaktadır.
Her iki hüküm birlikte incelendiğinde fiyat farkının verilebilmesi için öncelikle yapılacak işlerin idari şartname ve sözleşmelerinde “bu esaslara göre” fiyat farkının verilebileceğine ilişkin hüküm bulunması, fiyat farkı öngörülmemiş ise 4735 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması gerekmektedir.
Ülkemizde ve dünyada ham madde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar ile girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle Kamu İhale sözleşmeleri Kanunu'na geçici 3,4,5,6 ve 7. maddeler eklenmiş olup geçici 3. maddede “elektrik alım sözleşmeleri” için fiyat farkı düzenlemesi, geçici 4. maddede “imalat girdilerinin fiyatlarında beklenmeyen artışlar meydana gelmesi nedeniyle” fesih, tasfiye veye devire ilişkin esaslar düzenlenmiş, geçici 5 ve 6. maddelerde de “belirtilen tarihler arasındaki” mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine “ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın” fiyat farkı verilmesi, fesih, tasfiye veya devir yapılabilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Geçici 7. maddede ise “Yapım işlerine ek fiyat farkı ve süre uzatımı verilmesi”ne ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Geçici 3. madde “Ek fiyat farkına ilişkin esaslar” ile ilgili olarak 20.06.2018 tarihli 2018/11993 no.lu Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş, bu esaslar 30.06.2018 tarihli 30.464 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış, geçici 5.madde ile ilgili esaslar 23.02.2022 tarihli 5203 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiş bu esaslar 24.02.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış, Geçici 6. maddeye ilişkin esaslar ise 5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiş bu esaslar 13.05.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Geçici 5. maddeye göre “1.7.2021 ile 31.12.2021” tarihleri arasında,geçici 6. maddede ise “1.1.2022 ile 31.3.2022 tarihleri arasında” yapılan hizmet için esaslarda belirtilen ilkelere göre fiyat farkı verilmesi kabul edilmiştir.
Uyuşmazlığa konu hizmet alım sözleşmesi ile ilgili olan Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun geçici 5 ve 6. maddelere ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın fiyat farkı verilmesi için “Hizmetin”, “Madde metninde belirlenen tarihler” arasında gerçekleşmesi koşulu bulunmaktadır.
Somut olayda taraflar arasındaki 19.03.2018 tarihli sözleşmede hizmet dönemi 19.03.2018-19.03.2019 tarihleri arası olarak belirlenmiş, 14. maddede ise fiyat farkı verilmeyeceği, ancak mücbir sebep veya idareden kaynaklanan nedenlerle süre uzatımı verilirse “Yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar” dikkate alınarak fiyat farkının hesaplanacağı kabul edilmiştir. Dosya kapsamına göre süre uzatıldığına ilişkin bir belge ya da tartışma bulunmamaktadır. Bu durumda davacının sözleşmenin 14. maddesinde kararlaştırıldığı şekilde “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar”ın 7.1 ve 8. maddesine göre fiyat farkı talebinde bulunması mümkün değildir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun geçici 5. ve 6. maddeler yönünden yapılan incelemeye göre sözleşme konusu hizmet alım dönemi 19.03.2018- 19.03.2019 tarihleri arasında olup, bu maddelerde belirlenen dönemler arasında olmadığından davacının bu maddeler kapsamında da talepte bulunması mümkün değildir. Mahkemece davanın bu gerekçeler ile reddine karar verilmesi doğru olmuştur.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında, kamu düzenine aykırılık hallerinin resen gözetildiği, istinaf nedenleriyle sınırlı ve usulüne uygun olarak istinaf inceleme ve denetiminin yapıldığı; dosya içeriği, kararın dayandığı gerektirici sebepler ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla davacı vekilinin temyiz sebepleri yerinde görülmemiş, kararın onanmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararına ilişkin davacılar vekilinin tüm temyiz sebeplerinin reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan kararın ONANMASINA, aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacılardan alınmasına, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 22.01.2025 gününde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.