"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/10 E., 2024/175 K.
DAVALILAR :... vd. vekili Avukat ..., ... vekili Avukat ..., ... vd.
DAVA TARİHİ : 17.12.2014
KARAR : Davanın kısmen kabulüne
Taraflar arasında görülen geçit hakkı tesisi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı ... Hasan Dinçer vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının maliki olduğu 273 parsel sayılı taşınmaz lehine, davalılara ait komşu 264, 272 ve 286 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... ve diğerleri; davacının 30 yıldır kullandığı bir yolunun bulunduğunu, kendi parselleri üzerinden geçit hakkı verilmesinin uygun olmadığını beyan ederek davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03.11.2015 tarihli ve 2014/278 Esas, 2015/312 Karar sayılı kararıyla; Isparta ili, ...ilçesi, ... ...mevkiinde bulunan davalılara ait 264 ve 286 No.lu parselden 23.06.2015 hakim havale tarihli bilirkişi raporundaki krokide koordinatları belirtilen 1 No.lu alternatiften davacıya ait 273 No.lu parsel lehine geçit hakkı tesisine, 272 parsel sahibine açılan davanın reddine karar verilmiştir
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 03.11.2015 tarihli kararına karşı süresi içinde, davalı Edibe Dirik ve diğerleri vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 15.01.2019 tarihli ve 2016/4562 Esas, 2019/352 Karar sayılı kararıyla; bilirkişi raporunda 2 nci alternatifin en uygun güzergah olduğu belirtilmiş olmasına rağmen mahkemece, 1 inci alternatif üzerinden geçit hakkı tesisine karar verilmiş, ancak 2 nci alternatifin tercih edilmeme sebebi gerekçede açıklanmadığı gibi, mahkemece geçit tesisine karar verilen 1 inci alternatif su kanalından geçtiğinden geçit hakkı için davacının genel yola çıkışı bu güzergahta kesintisiz olarak sağlanmadığı, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi ve dosya içeriği nazara alındığında davacı taşınmazı lehine bilirkişi raporuna ekli krokide gösterilen 2 nci alternatiften geçit hakkı tesisinin daha uygun olacağı gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 30.12.2020 tarihli ve 2020/48 Esas, 2020/128 Karar sayılı kararı ile; davanın kısmen kabulüne, Isparta ili, ...ilçesi, ... ...mevkiinde bulunan davalılara ait 272 No.lu parselden 23.06.2015 hakim havale tarihli bilirkişi raporundaki krokide koordinatları belirtilen 2 No.lu alternatiften davacıya ait 273 No.lu parsel lehine, 3 metre eninde 305,86 m2 lik bir alan ile geçit hakkı tesisine, 264 parsel sahiplerine açılan davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 30.12.2020 tarihli kararına karşı süresi içinde, davalı Edibe Dirik ve diğerleri vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesi'nin 15.06.2021 tarihli ve 2021/1696 Esas, 2021/4061 Karar sayılı kararıyla; mahkemece geçit irtifakı kurulmasına hükmedilen 2 numaralı alternatifin kamuya ait yola değil, tapu kaydında 272 parsel lehine tesis edilmiş "akti yola" bağlandığı, bu nedenle genel yola kadar olan güzergahta, lehine "akti irtifak" kurulan davalıların lehine olacak şekilde, karar tarihine en yakın tarih esas alınarak bu kısmın da bedeli belirlendikten sonra hem geçit irtifakı olarak belirlenen yerin, hem de özel (akti) yolun bedelleri toplamının depo edilmesinden sonra oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.11.2022 tarihli ve 2022/46 Esas, 2022/352 Karar sayılı kararı ile; davanın kısmen kabulüne, Isparta ili, ...ilçesi, ... Köyünde davalılar ... ve ...'e ait 272 parsel sayılı taşınmazdan 28.03.2022 bilirkişi heyeti raporundaki krokide koordinatları belirtilen 2 No.lu alternatiften davacıya ait 273 parsel sayılı taşınmaz lehine 3 metre eninde 305,86 m²'lik alandan geçit hakkı tesisine, 264 parselde malik olan davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve dahili davalılar ..., ..., ... ve ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin 01.11.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.03.2023 tarihli ve 2023/969 Esas, 2023/1573 Karar sayılı kararıyla; bozma ilamına uyulmuş ise de kararda belirtilen hukuki esaslar dikkate alınmadığı ve ilamın gereğinin yerine getirilmediği, davalı 272 parsel sayılı taşınmaz malikleri lehine "akti yol" olarak belirlenen kısımdan hüküm kurulurken "kesintisizlik ilkesi" gereği yola ulaşabilmek için yolun devamındaki 268 parsel sayılı taşınmazdan geçen kısımdan da hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde kesintisizlik esası dikkate alınmaksızın 268 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit kurulmadan hüküm verilmesinin yeniden bozmayı gerektirdiği, kabule göre de, dava konusu parsellerin 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 22/a maddesi uyarınca yenileme görmesi sonucunda oluşan yeni ada ve parsel numaraları belirtilmek suretiyle hüküm kurulması gerekirken sicil kaydı kapalı ada/parsel numaraları üzerinden hüküm kurulmasının doğru görülmediği açıklanarak hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
E. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve numarası belirtilen kararı ile; davanın kısmen kabulüne, Isparta ili, ...ilçesi, ... ...mevkiinde bulunan davacıya ait 162 ada 24 (eski 273 parsel) No.lu parsel sayılı taşınmaz lehine 28.03.2022 hakim havale tarihli bilirkişi heyet raporu ekinde yer alan krokide koordinatları belirtilen 2 No.lu alternatiften; dahili davalılar ... ve ...'e ait aynı yerde 162 ada 28 (eski 272 parsel) No.lu parsel sayılı taşınmaz aleyhine 3 metre eninde 320,38 m²'lik bir alan ile ve dahili davalı ...'a ait aynı yerde 162 ada 29 (eski 268 parsel) No.lu parsel sayılı taşınmaz aleyhine 3 metre eninde 187,72 m²'lik bir alan ile geçit hakkı tesisine, 162 ada 20 (eski 264 parsel) parselde malik olan davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve dahili davalılar ..., ..., ..., ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; bilirkişi raporlarına karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, ana yola bağlantısı olan 267 parsel sayılı taşınmaz üzerinde geçit arayışına gidilmediğini, ısrarla 272 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit kurulmasının taşınmazın küçülmesine ve verim çağındaki tanesi 450,00 TL olan 21 adet elma ağacının kesilmesine neden olacağını, 267 ve 272 parsel sayılı taşınmazların da bir kısmını kapsayacak şekilde ağaçlara zarar vermeden ortak bir alternatifin benimsenmesi gerektiğini, m² bedelinin 90,00 TL olarak hesaba alınmasının ekonomik gerçeklerle bağdaşmayıp geçit bedelinin çok düşük kaldığını, elma ağaçlarının ömrüne göre elde edilebilecek ürün bedelinin ve ömürlerini doldurmaları halinde odun değerinin ve sökme maliyetlerinin de hesaplanması gerektiğini, geçit bedelinin hükme yakın tarihte yeniden hesaplanması gerektiğini belirterek hükmün bozulmasını telep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 747 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Onama harcı peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
04.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.