"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/198 E., 2024/620 K.
DAVALILAR : ... vd.
DAVA TARİHİ : 27.05.2019
KARAR : Bozma kararına direnilerek davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine
Taraflar arasında görülen ve istinaf incelemesinden geçen muhdesat aidiyetinin tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozma kararına direnilerek davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin direnme kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; 6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yapılan incelemede, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... Köyü 402 parsel üzerine iki katlı kargir bir ev, bir adet ahır ve istinat duvarı inşa ettirdiğini, inşaat tarihinden bu yana da kendisinin kullandığını, binanın inşasının tamamen müvekkilinin kendi parası ve imkanları ile tamamlandığını, davacı ve kardeşleri arasında ihtilaf oluştuğunu ve Çaycuma 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/481 Esas sayılı dosyasında tapu iptali ve tescil, terditli olarak tenkis davasının derdest olduğunu belirterek dava konusu muhdesatların davacıya aidiyetinin tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ..., ... ve Döndü Yüksel ayrı ayrı verdikleri cevap dilekçelerinde; davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.10.2021 tarihli kararı ile; muhdesat aidiyetinin tespiti davası açabilmek için derdest ortaklığın giderilmesi davası, kentsel dönüşüm işlemi ya da kamulaştırma işlemi bulunması gerektiğini, davacının ise Çaycuma 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/481 Esas sayılı dosyası ile görülen tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis talebine dayandığı gerekçesiyle davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafından, aynı Mahkemenin 2017/481 Esas sayılı dosyasında davacı olduğu tapu iptali ve tescil davasında muhdesatın aidiyeti ile ilgili olarak dava açmak üzere Mahkemece süre verilmesi sonrasında eldeki davanın açıldığını, hukuki yarar bulunduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 05.07.2022 tarihli kararı ile; davacı tarafın tespit davası açılmasında hukuki yararının bulunmadığı dikkate alınarak İlk Derece Mahkemesince davacının davasının hukuki yarar yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmiş olmasında usul ve esas ve de dosya kapsamı/içeriği yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 inci maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.11.2023 tarihli ve 2022/5109 Esas, 2023/5622 Karar sayılı ilamı ile; tenkis davalarında murisin terekesinin aktif ve pasif varlıklarıyla bir bütün olarak tespit edilmesi, net tereke belirlenip sabit tenkis oranının saptanmasının gerektiği, davacının muhdesatın aidiyeti tespiti yönünde Mahkemece verilen yetki üzerine eldeki davayı açtığı nazara alındığında davacının dava açmakta hukuki yararı bulunduğundan davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Verilen Direnme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairemizin 2022/5109 Esas ve 2023/5622 Karar sayılı bozma ilamına direnilmesine, davacının davasının hukuki yarar yokluğu sebebiyle reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı tarafından, aynı Mahkemenin 2017/481 Esas sayılı dosyasında davacı olduğu tapu iptali ve tescil davasında muhdesatın aidiyeti ile ilgili olarak dava açmak üzere Mahkemece süre verilmesi sonrasında eldeki davanın açıldığını, hukuki yarar bulunduğunu, Yargıtayın bozma ilamındaki gerekçelerin doğru olduğunu ileri sürerek Mahkemenin direnme kararına karşı temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muhdesat aidiyetinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 114 üncü maddesinin (h) bendi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; taraflar arasında Çaycuma 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/481 Esas sayılı dosyasında görülen tapu iptali ve tescil, terditli olarak tenkis davasında dava konusu muhdesatların Mahkemece ön sorun olarak bakılıp tespit edilebileceği ve ayrı bir davanın konusu olamayacağı, sonuç olarak davacının ayrı bir muhdesatın aidiyetinin tespiti davası açmasında hukuki yararının bulunmadığı bu kez yapılan değerlendirme sonucunda anlaşılmakla, İlk Derece Mahkemesince direnme kararı verilmesinde isabetsizlik görülmediğinden, davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde bulunmayarak Çaycuma 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.04.2024 tarihli direnme kararı yerinde görülmüş ve Dairemizin bozma kararının kaldırılarak hükmün onanması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası ve 373 üncü maddesinin beşinci fıkraları uyarınca ONANMASINA,
Onama harcı peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.