"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2013/688 E., 2015/903 K.
DAVALILAR : ... vd. vekilleri Avukat ... vd.
Mahkeme kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, dava dilekçesinde; müvekkili tarafından davalıların murisi ... ... ve ...Mühendislik Ltd. Şti. aleyhine alacak davası açıldığını, yargılama sırasında ... ...’ın ölümü sebebiyle mirasçılarının davaya dahil edildiğini, murisin mirasçıları olan davalıların Konya 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin 08.05.2007 tarihli ve 2007/225 Esas, 853 Karar sayılı kararı ile murisin mirasını reddettiklerini, davalıların mirasın reddine yönelik sebeplerinin gerçeğe dayanmadığını, aynı zamanda murisin eşi olan ...’ın ...Mühendislik Ltd. Şti.’nin %50 ortağı olduğunu, diğer davalı olan ...’ın da murisin işlerine aracılık ettiğini ve davalıların terekede yer alan birtakım malları benimsediklerini ileri sürerek mirasın reddi işleminin iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; müvekkillerinin mirası reddetmelerinde samimi olduklarını, alacaklılarına zarar vermek kastıyla hareket etmediklerini ve mirasın borca batık olduğu için reddedildiğini ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.10.2011 tarihli ve 2011/418 Esas, 2011/493 Karar sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 20.06.2023 tarihli ve 2012/24715 Esas, 2013/17230 Karar sayılı kararıyla "...davacının alacağının mirasbırakandan olduğu, bu nedenle delillerin Türk Medeni Kanunu'nun 610. maddesi çerçevesinde değerledirilerek sonucuna göre karar verilmesinin gerektiği..." gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.12.2015 tarihli ve 2013/688 Esas, 2015/903 Karar sayılı kararı ile; "...muris ... ...nın mirasının borca batık olduğu konusunda çelişki bulunmadığı, TMK'nın 610. maddesi gereğince ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya murisin işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine mal eden mirasçının mirası reddedemeyeceği, davalılardan ... ...nın murisle birlikte sahip olduğu ...Ltd. Şti.'nin murisin ölümünden çok önce hissedar olduğu, söz konusu şirketin 26.06.2014 tarihinde terkin edildiği ve aktif olmadığı, üçüncü kişi tarafından davalılardan ... aleyhine açılan alacak davasının reddine karar verilip Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 2009/10730 Esas, 14655 Karar sayılı kararı ile onandığı, dolayısıyla alacak davasının eldeki davada davacı aleyhine güçlü delil teşkil ettiği, dul maaşının/ikramiyenin alınmasının doğal bir hak olup tereke mallarına karışma anlamına gelmediği, davalı mirasçıların murisin mallarını gizleme, sahiplenme, olağan yönetim işleri dışında tasarruflarda bulunma, tapuda intikal yaptırma, araçların trafik kayıtlarını üzerilerine alma vs. gibi TMK'nın 610/2 hükmü kapsamındaki eylemleri yaptıklarının ispat yükü düşen davacı tarafça usul ve yöntemine uygun biçimde ispatlanamadığı..." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili;
1. Delillerin tam olarak toplanmadığını,
2. Sosyo-ekonomik durum ve icra dosyasının gereği gibi incelenmediğini,
3. Resmi kurum ve bankalardan kayıtların getirtilmediğini,
4. Davalılardan ...’ın dava dışı ...Mühendislik Ltd. Şti.’nin %50 ortağı olduğunu,
5. Bilirkişi raporlarını sadece dosya üzerindeki bilgiler esas alınarak eksik bir şekilde hazırlandığını,
6. Terekenin borca batıklık incelemesinin yapılmadığını,
7. Kararın hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 618. maddesi gereği murisin alacaklısının açtığı mirasın reddinin iptali istemine ilişkindir.
Kanun koyucu murisin alacaklılarına mirasçıların mirası ret hakkından mahrum olduklarının tespiti davası açma imkanı tanımıştır. Ödemeden aciz bir murisin mirasını reddeden mirasçılar, onun alacaklarına karşı ölümünden önceki beş yıl içinde ondan almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında geri vermekle yükümlü olacakları değer ölçüsünde sorumlu olurlar (TMK m. 618 f.I). Murisin alacaklılarının korunması belirtilen koşulların gerçekleşmesine bağlıdır. Bunun için; miras açılmış olmalı, ödemeden aciz bir muris bulunmalı, miras süresinde reddedilmelidir. Reddeden mirasçıya kazandırma yapılmış olmalıdır. Mirasın kayıtsız şartsız reddi kararının iptali davalı tüm mirasçılara yöneltilmelidir.
Somut olayda; muris ... ...'ın vefatı tarihinde onun terekesinin borca batık olup olmadığıyla ilgili olarak ölüm tarihi itibariyle bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü vb. kurum ve kuruluşlardan yeterli araştırmaların yapılmadığı, bu doğrultuda murisin terekesinde yer alan aktif ve pasif unsurların tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmediği ve TMK'nın 618. maddesindeki şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin tartışılmadan karar verilmesi hatalı bulunduğundan Mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
Dosyanın kararı veren Mahkemesine gönderilmesine,
25.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.