"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 31. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 31. İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, Davacının 01.01.2011 - 31.12.2014 tarihleri arasında ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş., 01.01.2015 - 31.12.2015 tarihleri arasında ... Büyükşehir Belediyesi işyerinde, değişik alt işverenlerin işçisi olarak, Çağrı merkezinde/Müşteri Temsilcisi olarak çalışmış olduğunu, davacının çalıştığı işyeri adresi, departmanı, yaptığı işin hiç değişmemiş olduğunu, davacının davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin AL0 187 merkezinde bulunan işçiler ile aynı durumda olduğunu, davacının çalıştığı işyerinde davalının kadrolu işçilerinin bulunmakta olduğunu, davacı ve arkadaşlarının bir kısım alt işvereni/taşeron işçisi gösterilmiş ise de yapılan işin davalının asıl işi olması ve uzmanlık gerektirmediği halde işleri alt işverene vermesi nedeniyle geçerli asıl/alt işveren İlişkisinin olmadığı, davalının baştan itibaren davacının işvereni olduğu, alt işverenlerin de işverenlik, sıfatının olmadığını, davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. şirketi hakkında Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü ... Çalışma ve İş kurumu İl Müdürlüğünün 43422173 - 622-15603 sayı ve 03.02.2015 tarihli yazsında, Çağrı Merkezi, hizmet alım sözleşmesi ile kurulan asıl-alt işverenlik ilişkisinde gerçekte alt işverenin işverenlik sıfatının olmadığını, gerçek işverenin davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. olduğu, görünürdeki alt işverenin fiili görevinin İşçileri kayıtlarda gösterilmekten ibaret olduğu, hukuka uygun asıl-alt işveren ilişkisinin olmadığını, kurulan bu ilişkinin muvaazalı olduğu tespitinin yapılmış olduğunu, bu sonuca göre davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. işçilerinin işçilik haklarının geriye etkili olarak düzenlenerek, sosyal haklar dahil tüm haklarının ödenmesi gerektiği tespitinin yapılmış olduğunu, davacının haklı neden olmadan işine son verilmiş olduğunu, işten ayrılma bildirgesinde kod:4 (Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi) olarak gösterilmiş olduğunu, davacıya kıdem-ihbar tazminatı ödemesi yapılmadığını, emsal işçi ücretlerine göre kıdem-ihbar tazminatı, fazla mesai, genel tatil, ücret, yıllık izin ücreti talep ettiklerini, emsal işçiye ödenen ikramiye alacağının davacı için de ödenmesi gerektiğini, davacıya ödenmeyen emsal işçilere ödenen bir çok ek sosyal hakların mevcut olduğunu, davacıya da bu ek sosyal hakların ödenmesi gerektiğini, eşit davranma borcuna aykırılık sebebiyle davacıya davacıya tazminat ödenmesi gerektiğini iddia ederek bir kısım işçilik alacaklarının davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili, davacının açmış olduğu davanın niteliği gereği ... 11. İş Mahkemesi 2015-374 esas sayılı dosyasının bekletici mesele yapılması gerektiğini, bu davada alt işverenler ile yapılan hizmet alım sözleşmesinin muvazaya dayanmadığım, 4734 KİK uygun ihale ve sözleşme yapıldığına ilişkin dava açıldığını, Danıştay tarafından onanan ... 10. İdare Mahkemesi 2007-2014 esas sayılı dosyasında çağrı merkezi işinin asıl iş değil yardımcı iş kabul edildiğini, bu nedenle kesin hüküm itirazında bulunduklarını, davacının davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. Çağrı Merkezi Projesi işinde alt işveren Sentim Bilişim Teknoloji ve Ticaret Anonim Şirketinde ve daha sonra Ocak/2014’de projeyi devir alan Tamer Endüstriyel Proje ve Uygulama Limited Şirketinde çalıştığını, davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin anahtar teslimi işi verdiğini, işverenlik sıfatının olmadığını, 4734 Sayılı KİK göre ihale makamı olduğunu, bu nedenle husumet itirazlarının olduğunu, davacının hiçbir zaman davalı şirketin işçisi olmadığını, 31.12.2014 tarihinde Tamer Endüstriyel Proje ve Uygulama Ltd. Şti. şirketinin ihalesinin bittiğini, 01.01.2015 tarihinden itibaren ... Büyükşehir Belediyesinin tüm çağrı merkezlerini ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. da dahil olmak üzere birleştirdiğini, bu kapsamda Lapis Eğitim Organizasyon ve Sosyal Hizmetler Limited Şirketi-Prizma Personel Destek Hizmetleri Limited Şirketi ortaklığına bu işin verildiğini, 48 çağrı merkezinin birleştirilerek ... Sınırları dahilindeki her türlü talep, şikayet ve yardım başvuruları için Beyaz Masa-153 çağrı merkezi numarası altında tek bir temas noktasında toplandığını, 31.12.2014 tarihinden sonra davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin çağrı merkezi hizmeti vermediğini, 01.01.2015 tarihinden itibaren 153 numaralı çağrı merkezi hizmetinin ... Büyükşehir Belediyesi tarafından verildiğini, davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin asıl işinin doğal gazın dağıtım ve satış işi olduğunu, çağrı merkezi işinin ise yardımcı iş olduğunu, davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 444 36 36 telefon çağrı hizmetini profesyonel bir şirketten aldığını, 187 acil ihbar hattının yaptığı işin çağrı merkezi ile aynı kapsamda iş olmayıp, uzmanlık gerektiren bir iş olduğunu, 187 acil ihbar hattında çalışanların teknik bilgi ve acil durum yönetcbilme özelliğine sahip olması gerektiğini, çağrı merkezinde çalışan kişilerde bu özelliklerin olmadığını, davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş. davacı gibi işçiler üzerinde denetim ve kontrol görevini yaptığını, bunun muvazaaya neden olmadığını, davacı ile davalı ... Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin işçilerinin aynı yerde çalışmasının muvazaaya neden olmadığını, açılan davanın husumet yokluğu ve esastan reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkeme Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin diğer istinaf nedenlerinin esastan reddine eşit işlem borcuna aykırılık nedeniyle tazminata hükmedilmesinin hatalı olduğu yönündeki istinaf istinaf başvurusunun kabulü ile eşit işlem borcuna aykırılık tazminatının koşulları oluşmadığından reddine karar verilerek yeniden hüküm kurulmuştur.
Temyiz:
Karar, süresi içerisinde taraflar vekillerince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının tüm, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında davalılar ile alt işveren şirketler ile arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı ve davalıların kadrolu işçileri ile çağrı merkezi çalışanları arasındaki ücret farkı ile ek sosyal yardım ve ikramiye alacaklarının bulunup bulunmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Davacı davalıların alt işverenleri olan şirketlerde çağrı merkezi, müşteri temsilcisi olarak çalıştığını, davalılar ile alt işveren şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, çağrı merkezi işinin asıl iş kapsamında olduğunu ve uzmanlık gerektirmediğini, buna rağmen davalıların kadrolu işçileri ile aynı ücret, ikramiye ve sosyal yardımları almadıklarını iddia ederek ücret farkı, ikramiye ile ek sosyal yardım ücreti talebinde bulunmuşlardır.
Davalı ise davacının çağrı merkezi işinde olduğunu, bu işin özel uzmanlık gerektirmediğini ancak alo 187 ihbar hattı çalışanlarının teknik bilgi ve acil durum yönetebilme özelliğine sahip olması gerektiğini, çağrı merkezinde çalışan kişilerde bu özelliklerin olmadığını, muvazaalı ilişkinin söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkalığı tarafından düzenlenen inceleme raporunun iptaline ilişkin kesinleşen ... 11. İş Mahkemesinin 2015/374 Esas ve 2016/544 Karar sayılı kararı dikkate alınarak davalılar ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığı kabul edilmiş, emsal işçilerin ücretleri ile ödenen sosyal yardımlar belirlenerek davacı lehine fark ücret, ikramiye ve ek sosyal yardım alacaklarına hükmedilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta kesinleşen ... 11. İş Mahkemesinin 2015/374 Esas, 2016/544 Karar sayılı kararında her ne kadar davalılar ile alt işveren şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu belirlenmiş ise de; davacının talep ettiği ek sosyal yardım, ikramiye ve ücret farkı alacakları tespit edilirken emsal işçilerin ücretlerine göre belirleme yapıldığı açıklanmış, emsal işçilerin sendika üyeliği olup olmadığı belirlenmiş, sendika üyesi olmayan işçilerin ücretleri esas alınmış, ancak dosya içerisinde yer alan bilgi ve belgelerden hesaplamalarda esas alınan emsal işçilerin davacı ile tam olarak aynı işi yaptığı belirlenmemiş olup, emsal işçilerin işyerindeki görevlerine ilişkin bilgi de bulunmamaktadır.
Mahkemece yapılması gereken öncelikle davalı işyerlerinde davacı ile aynı işi yapan emsal işçi bulunup bulunmadığı araştırılmalı, sendika üyeliği olup olmadığı belirlenmeli, davalı ile aynı işi yapan kadrolu çağrı merkezi çalışanı bulunması halinde ücret farkı, ikramiye ve ek sosyal yardımlar bu emsal işçiye göre belirlenmeli, davacı ile aynı işi yapan işçi olmaması halinde davacının istemlerinin reddine karar verilmelidir.
SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 29.06.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.