"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı şirketin işletmekte olduğu ...Dinlenme Tesisinde 12/04/2012 tarihinde akaryakıt pompa görevlisi olarak işe başladığını ancak kullanmaya uygun ehliyeti ve belgeleri olmamasına rağmen davacıya yedek şoförlük işi verildiğini, bu işin yanı sıra davacının temizlik, yıkama ve pompa, çamaşır ve ütü de yaptığını, ... isimli şahıs hakkında tutulan tutanağı imzalamak istememesi üzerine iş sözleşmesine son verildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kısmen kabulüne ilişkin verilen karar, davacı temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi’nin 03.10.2019 tarih ve... karar sayılı ilamıyla bozulmuş olup Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğar.
Usuli kazanılmış hak kavramı anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir. Usuli müktesep hak müessesesi Hukuk Muhakemeleri Kanunun'da düzenlenmiş olmamakla beraber davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir.
Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09/05/1960 T., 21/9; 04/02/1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir. (HGK.nun 12/07/2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03/12/2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.)
Yargıtayın bozma kararına uyan Mahkeme artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, Mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak doğmuştur. (09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı)
Bazı konuların bozma kararının kapsamı dışında kalarak kesinleşmesi durumunda da usuli kazanılmış hak doğmuş olur. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan Mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez.Yani kesinleşmiş bu kısımlar o kısımlar lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak teşkil eder.
Öte yandan; hükmün Yargıtay tarafından bozulmasıyla hüküm tamamen ortadan kalkar. Bozulan karar, bozmadan sonra verilen kararın eki niteliğinde değildir. Her davada ancak bir nihai karar olabilir. Bozmadan sonra verilen kararda, dava konusu tüm isteklerle ilgili ve gerekçesi gösterilerek, infazda tereddüte yol açmayacak şekilde yeniden hüküm oluşturulmalıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 297. maddesinde Mahkeme hükmünün hükmün nasıl oluşturulacağı açıklanmıştır.
Somut uyuşmazlıkta; Mahkemenin 24.05.2016 tarihli ilk kararında, davanın kısmen kabulü ile kıdem tazminatı alacağı kabul edilerek ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil, hafta tatili ve yıllık ücretli izin alacakları ise reddedilmiştir. Davacı temyizi üzerine karar özetle; fazla çalışma ücreti alacağının reddedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle ve davacının kıdem tazminatına da hak kazandığı belirtilerek bozulmuştur. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada sadece fazla çalışma ücreti alacağı talebi hakkında karar verilmiş, bozma kapsamı dışında kalarak kesinleşen diğer alacak kalemleri bakımından yeniden hüküm kurulmamıştır.
Mahkemenin dava konusu tüm taleplerle ilgili olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesine uygun bir şekilde hüküm kurmaması hatalı olup tekrar bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeple BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, 16/09/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.