"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 29. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 10. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Belediyenin toplu taşıma araçlarında şoför olarak çalıştığını, davacının çalıştığı işin organizasyonunun tamamen davalının kontrol ve idaresinde yürütüldüğünü, davacının davalı işyerinde örgütlü ve yetkili olan ... Sendikasına üye olduğunu, fakat muvazaalı bir biçimde yüklenici firmaların işçisi olarak gösterildiğinden Sendika ile davalı Kurum arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi ve 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'dan (6772 sayılı Kanun) faydalanamadığını, müvekkilinin muvazaalı olarak alt işveren işçisiymiş gibi gösterilirken asgari ücretin %25 fazlası ücret ve bunun yanında yol ve yemek yardımı verilmek suretiyle çalıştırıldığını, bu uygulama ile kendisi ile aynı konumda olan beraber çalıştığı Belediyenin kadrolu elemanı olarak çalışan işçinin ücretinden az ücret alması, toplu ... sözleşmesinin bu işçilere sağladığı bilet, prim, yol parası, ikramiye, yıllık izin gün sayısı gibi kazanımları ve 6772 sayılı Kanun'un sağladığı hakları alamaması nedeniyle mağdur olduğunu, fazla çalışma ücretlerinin eksik ödendiğini belirterek eksik ödenen fark ücret alacağı, ilave tediye alacağı, bilet prim alacağı, ikramiye alacağı, fazla çalışma alacağı, fark yol parası, fark ulusal bayram genel tatil alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dilekçesinde talep etmiş olduğu alacak kalemlerinin zamanaşımına uğradığını, davacının Belediye işçisi olmadığını, yüklenici firma çalışanı olduğunu, Belediyede aralıksız 1 yıl çalışması bulunmadığını, ulaşım hizmetlerinin Belediye bünyesinden tamamen kaldırıldığını, davacı ve diğer işçilerin devir yapılan şirkette çalışmaya başlamadıklarını, davacıya Belediye olarak alacaklarının ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"... davalı belediyeye ve ... sendikasına müzekkere yazılarak ...'lerin istenildiği ve davacının hangi tarihte sendikaya üye olduğunun sorulduğu, gelen yazı cevapları doğrultusunda dosyanın yeniden hesaplama yapılması için dosyaya daha önce rapor sunan Harun Özkan'a tevzi edildiği ve bilirkişi tarafından 22/11/2021 tarihinde sunulan rapora göre davacının 16/12/2013 tarihinde davalı işyerinde şoför olarak çalışmaya başladığı, Dosya kapsamından davacının 16.12.2013 tarihinde davalı işyerinde şoför olarak çalışmaya başladığı, 26.12.2013 tarihinde sendika üyesi olduğu anlaşılmıştır. Davacının işe başladığı tarihte yürürlükte olan 01.03.2012 — 28.02.2014 tarihleri arasında geçerli ...'nin 24.03.2012 tarihinde imzalandığı anlaşılmıştır. |D avacının 24.03.2012 tarihinde imzalanan 01.03.2012 — 28.02.2014 tarihleri arasında geçerli ... döneminde imza tarihinden sonra üye olduğu anlaşılmış, davalı tarafa üyeliğin bildirim tarihi tespit edilemediği, 01.03.2014- 28.02.2017 tarihleri arasında geçerli ...'nin 20.03.2014 tarihinde imzalandığı, davacının bu sözleşme imza tarihinden önce sendika üyesi olduğu anlaşılmakla hesaplamalar bu kez 01.03.2014-28.02.2017 tarihleri arasında geçerli ...'ne göre yapıldığı ve rapora göre davacının 45.267,97TL ücret fark alacağı, 18,822,00TL ikramiye alacağı, 19,175,40TL ilave tediye alacağı, 20,623,13TL bilet prim alacağı ve 3,663,00TL izin alacağının hesaplandığı, Fazla çalışma, genel tatil ve yol parası alacağının hesaplanmadığı görülmüştür.
Mahkememizce yapılan yargılama ve toplanan deliller ile dosya kapsamına uygun açık ve denetime elverişli bilirkişi raporu birarada değerlendirildiğinde;
Davacı tarafça davacı ile belediye kadrosunda bulunan çalışanların aynı işi yaptığı, ancak müvekkilinin kadroya alınmadığı için toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığı iddia edilmiştir. Tanıklarca araçların davalı belediyeye ait olduğu, çalışma zaman ve sistemini davalı Belediyenin belirlediği, şoförler işe alınırken sınavın davalı belediyece yapıldığı taşeron şirket şoförleri ile belediye şoförlerinin aynı işi yaptıkları belirtilmiştir. Dosya kapsamındaki belgeler ve tanık beyanlarından davacı ile kadrolu çalışan diğer şoförlerin aynı işi yaptığı anlaşılmış, muvazaa kabul edilerek buna göre hesaplamalar yapılmıştır.
..." gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; dava süresinde açılmadığından öncelikle zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, bunun yanı sıra davacı ile İdareleri arasında sözleşmeye dayalı işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının, yüklenici firma (taşeron şirket) işçisi olduğunu, bu nedenle müvekkili İdareye karşı açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle de reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının muvazaa iddiasının yerinde olmadığını, davacı için ilave tediye alacağı talebinin hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmak suretiyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
Dosya kapsamındaki SGK hizmet dökümü ve hizmet alım sözleşmelerine göre, davacının ....12.2013-13.11.2017 tarihleri arasında davalı belediyenin toplu taşıma araçlarında, hizmet alımı yapılan dava dışı ... Temizlik ve Özel Güv. ...Ltd. Şti. , İlta Temizlik Hiz. Gıda ...Ltd. Şti., ve son olarak Tekten İnş. Turizm Yemek ...Ltd. Şti. işçisi olarak şoförlük yaptığı, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2020/6653 Esas, 2021/996 Karar sayılı kararına konu olayda da davacı ile aynı işi yapan bir başka çalışan için 11.11.2013-09.01.2018 tarihleri arasında yapılan ihaleler yönünden davalı ... ile hizmet alımı yapılan dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olarak kabul edilmesinin yerinde olduğu ..." gerekçe gösterilerek davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının asıl işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı ve bu bağlamda işçilik alacaklarının davalıdan tahsilinin gerekip gerekmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun uyuşmazlık konusu dönemde yürürlükte olan 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"(1) Toplu ... Sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu ... Sözleşmesinde sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(3) Toplu ... Sözleşmesinin imza ile yürürlük tarihleri arasında ... sözleşmesi sona eren üyelerde ... sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar Toplu ... Sözleşmesinden yararlanır.
(4) Toplu ... Sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların Toplu ... Sözleşmelerinden faydalanbilmeleri, Toplu ... Sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle Toplu ... Sözleşmesinden yararlanma talep tarihinden geçerlidir. İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı işçinin asıl işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmelerinden hangi tarihten itibaren yararlanması gerektiğinin açıklığa kavuşturulması gereklidir.
3. Davalı ... ile alt işverenler arasındaki asıl- alt işveren ilişkisinin muvazaalı olması, davacı işçinin davalının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin tamamından faydalanması için ... başına yeterli değildir.
4. Davacının asıl işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden faydalanması, ancak davacının üyeliğinin bu işverene bildirimi ile mümkündür. İlk Derece Mahkemesince 26.12.2013 tarihinde sendikaya üye olan davacının üyeliğinin davalı tarafa bildirildiği tespit edilememesine karşın, davacı için alacak hesabının 01.03.2014-28.02.2017 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmelerine göre kabul edilmesi isabetsizdir.
5. Emsal işçinin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından incelenen dosyasında da (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 16.03.2022 tarihli ve 2021/(22)9-310 Esas, 2022/331 Karar sayılı kararı) davacının üyeliğinin davalı Belediyeye bildirilmemesinin Belediyenin muvazaalı işleminden kaynaklandığı, davalının bildirim yapılmasını engellediği, bu durumda kendi kusuruna dayanarak bir hak elde edemeyeceği, davacının sendika üyeliğinin bildirilmesi şartı aranmaksızın toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanabileceği şeklindeki görüş Yargıtay Hukuk Genel Kurulu çoğunluğunca benimsenmeyerek direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden bozulmasına hükmedilmiştir.
6. Yukarıda da işaret edildiği üzere davacının davalı işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmesi için üyeliğinin davalı Belediyeye bildirilmesi gerekir. Sendika üyeliğinin davalı Belediyeye bildirilmediğinin anlaşılmasına göre İlk Derece Mahkemesince, davacının toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağı değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerekirken davacının sendika üyeliğinden sonra imzalanan toplu ... sözleşmesinden yararlanacağının kabulü ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.