"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı ve davalı vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için ....12.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı adına kimse gelmedi. Davalı vekili ... ... geldi.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı karşı davalı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverenin ...'ta bulunan şantiyelerinde 07.11.2008 - 01.12.2011 tarihleri arasında ülke makine müdürü olarak çalıştığını, davalı Şirketin hiçbir gerekçe göstermeden davacının ... sözleşmesini feshettiğini, ücretinin ... 8.000,00 USD olduğunu, günde en az 4-5 saat fazla çalışma yaptığını, ayda iki hafta tatilinde çalıştığını, dinî bayramların ilk günü hariç diğer ulusal ... genel tatil günlerinde çalıştığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ile ücret alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı karşı davacı vekili cevap dilekçesinde; davacının 03.11.2008 tarihinde makine müdürü olarak işe başladığını, 22.03.2010 tarihinde emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini feshettiğini, kıdem tazminatı ve çalıştığı döneme ait tüm alacaklarının ödendiğini, davacı işçinin ... ... Kurumu Genel Müdürlüğü nezdinde yapmış olduğu ve taraflar arasında imzalanarak kabul edilmiş olan yurt dışı ... sözleşmesinde ücretinin 600,00 USD olarak belirlendiğini, davacının çalıştığı tüm dönemlerde yıllık izinlerini kullandığını, fazla çalışma yapması hâlinde ücretlerinin yatırıldığını, hafta tatili ve genel tatil alacaklarının eksiksiz ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 04.12.2018 tarihli ve 2015/753 Esas, 2018/882 Karar sayılı kararı ile;
"...Davacının davalı ... yerinde 07/11/2008-01/12/2011 tarihleri arasında en son aylık 8000 USD ücret ( ... akdinin fesih tarihi olan 01/12/2011 tarihinde kurun 1,8358 TL üzerinden x8.000 USD=14686,40 TL ... ücret ve brüt 18.741,85 TL ücret ) ile çalıştığı, ... akdinin davalı tarafça feshedildiği, feshin haklı nedene dayandığının davalı tarafça ispat edilemediği, böylece davacının bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 8.311,61 TL kıdem tazminatına, ... 28.988,18 TL ihbar tazminatına hak kazandığı,
Dinlenen tanık anlatımlarına göre davacının haftada toplam 67,5 saat çalıştığı ve 22,5 saat fazla mesai yaptığı anlaşılmakla bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 40.320 USD fazla mesai alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 28.224 USD fazla mesai alacağına hak kazandığı,
Dinlenen tanık anlatımlarına göre davacının ayda iki hafta tatilinde çalıştığı anlaşılmış olmakla bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 8.400 USD hafta tatili alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 5.880 USD fazla hafta tatili alacağına hak kazandığı,
Dinlenen tanık anlatımlarına göre davacının dini bayramların birinci günü hariç diğer günlerinde ve resmi tatillerin tamamında çalıştığı anlaşılmakla bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 2.000 USD ... alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 1.400,00 USD ... alacağına hak kazandığı,
Davacının 2011 yılına ait Eylül, Ekim ve Kasım ayları ücretlerin ödenmediği anlaşıldığından bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 6.000,00 USD ücret alacağına hak kazandığı anlaşılmakla bu taleplerinin kabulüne karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur." gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin ....02.2020 tarihli ve 2019/735 Esas, 2020/233 Karar sayılı kararı ile;
"...Davalı sözleşmede belirtilen miktara göre aylık ücretin 600 $ olduğunu iddia etmişse de, Yargıtay İçtihatları ile de kabul edildiği üzere , yurtdışında çalışan işçilerin ücreti yurt içinde aynı işi yapan işçilere göre yüksek olabildiği, yurtdışında çalışan tanıkların beyanları ve emsal ücret araştırması ve yapılan ödemeler dikkate alındığında, mahkemece kabul edilen ücretin yerinde olduğu, davalı vergi oranlarına itiraz etmişse de ...'de ... Kanunları uygulanacağından bu yöndeki bilirkişi raporu ve hesabın yerinde olduğu, her ne kadar şahitlerin birbirlerine şahitlik yapmış iseler de, diğer istinaf dairelerince ve dairemizce kabul edilen kararlar ve olgular gözönüne alındığında, yurtdışında çalışan işçilerin şahit bulmakta güçlük yaşayacakları değerlendirileceğinden tanıkların çalışma düzenine ilişkin anlatımlarının birbirleriyle örtüştüğü, emsal Yargıtay onamasından geçen kararlardan da haftada 18 saat fazla çalışmanın varlığı kabul edildiği, tanık beyanlarına göre ve Yargıtay kararlarına göre değerlendirme yapılmasının yerinde olacağı anlaşılmış,seri dosyalarda da bulunan ibranamenin matbu olup, ibranamede boşlukların doldurulduğu, istifa dilekçesi, şahit beyanlarıda değerlendirildiğinde ve alacaklarıda bulunduğu, davacının kıdem tazminatı almaya hak kazandığı anlaşılmıştır..." gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.02.2021 tarihli ve 2020/2228 Esas, 2021/3667 Karar sayılı kararı ile davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile davalı tanığının anlatımına göre davacının ... 4.000,00 USD ücret aldığının kabul edilmesi gerektiği, davacı tanığı Ü.A.T.'nin çalışma saatlerine ilişkin beyanı dikkate alınarak davacının fazla çalışma alacağının hesaplanmasının dosya kapsamına daha uygun olacağı gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Davacının, davalı ... yerinde 07/11/2008-01/12/2011 tarihleri arasında en son aylık 4.000,00 USD ücret ( ... akdinin fesih tarihi olan 01/12/2011 tarihinde kurun 1,8358 TL üzerinden x 4.000 USD= 7.343,20 TL giydirilmiş brüt 9979,13 TL ) ile çalıştığı, ... akdinin davalı tarafça feshedildiği, feshin haklı nedene dayandığının davalı tarafça ispat edilemediğinden böylece bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 8.311,61 TL kıdem tazminatına, ... 15692,17 TL ihbar tazminatına hak kazandığı, tanık anlatımlarına göre haftada toplam 63,5 saat çalıştığı ve 18,5 saat fazla mesai yaptığı ,ayda iki hafta tatilinde ve dini bayramların birinci günü hariç diğer günlerinde ve resmi tatillerin tamamında çalıştığı anlaşılmakla bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 19.319,98 USD fazla mesai alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 13.523,98 USD fazla mesai alacağına , ... 4.200 USD hafta tatili alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 2.940 USD fazla hafta tatili alacağına, ... 1.000 USD ... alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapıldıktan sonra ... 700 USD ... alacağına hak kazandığı ; 2011 yılına ait Eylül, Ekim ve Kasım ayları ücretlerin ödenmediği anlaşıldığından bilirkişi raporuna göre hesaplanan ... 6.000,00 USD ücret alacağına hak kazandığı anlaşılmakla fazlaya ilişkin istemlerin reddi suretiyle taleplerinin kabulüne karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
" gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; davacı tanıklarının davacının aylık 8.000,00 USD ücret ile çalıştığını beyan ettiklerini, davalı tanıklarının beyanlarının tutarlı olmadığını, davalı tanığının beyanının hükme esas alınma gerekçesinin bozma ilâmında belirtilmediğini, davalı tanık beyanları esas alınarak ücret miktarının tespit edildiğini, ücretin mevcut delillerle tespitinin mümkün olmaması durumunda emsal ücret araştırması yapılması gerektiğini, emsal ücret araştırması yapılmadan karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili; davacının ücretinin brüt 600,00 USD olduğunu, davacının hizmet süresinin hatalı tespit edildiğini, davacının işveren temsilcisi olması nedeniyle fazla çalışma talep edemeyeceğini, davacının izinli olarak ...'ye döndükten sonra emekli olarak işten ayrıldığını, ihbar tazminatı ... bulunmadığını, aynı konuda işveren aleyhine dava açan davacı ile menfaat birliği içindeki tanık beyanlarına göre fazla çalışmanın tespitinin hatalı olduğunu, davacı tanıklarının davacı ile aynı dönemde çalışan kişiler olmadığını, ... ücretine %5 genel sağlık primi eklenmek suretiyle sonuca gidilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının ücret miktarı ve fazla çalışma alacağının bulunup bulunmadığı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 ve 41 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ... sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve davalı vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
....12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.