"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 08.01.2020 tarihli ve 2019/1044 Esas, 2020/12 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesinin 05.01.2019 tarihli ve 2016/1137 Esas, 2019/26 Karar sayılı kararının kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin birlik olarak bağlı bulunduğu dava dışı ... Genel Müdürlüğünde bilgi işlem uzmanı olarak çalışmaya başladığını, 01.12.2005 tarihinde davalı Şirketin bilgi işlem koordinatörlüğü görevine naklen atandığını, atanma sırasında ... sözleşmesinin 8 inci maddesi uyarınca kıdem zammı ile 14 üncü maddesi uyarınca yıllık izin sürelerinde dava dışı ... Genel Müdürlüğü bünyesinde geçen hizmetlerinin dikkate alınacağının kurala bağlandığını, ... sözleşmesinin davalı Şirket tarafından 26.02.2014 tarihinde sona erdirildiğini, müvekkili tarafından açılan işe iade davasında ... 1. ... Mahkemesinin 03.10.2014 tarihli ve 2014/207 Esas, 2014/654 Karar sayılı kararı ile davanın kabul edildiğini ve davacı lehine 4 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedildiğini, kararın temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 05.05.2015 tarihli ve 2014/19316 Esas, 2015/8039 Karar sayılı kararı ile Mahkeme kararının bozularak ortadan kaldırıldığını ve 6 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedildiğini, müvekkili ile davalı Şirket arasında imzalanan 17.11.2005 tarihli ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde ücret artışlarının Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen altışar aylık enflasyon oranı ve Devletçe kamu kesiminde benzer işkollarında çalışarı personele yapılacak zam oranından az olmamak üzere 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinden geçerli olmamak üzere yılda en az iki kez yapılacağının hükme bağlandığını ancak müvekkilinin bu artışlardan yararlandırılmadığını, aynı sözleşmenin 8 inci maddesinde müvekkilinin davalı Şirket emrinde geçecek hizmetleri ile dava dışı Pankobirlikte geçen hizmetlerinin her bir yılı için ... ücretinin 1/100 oranında kıdem ücreti ödeneceği, kıdem ücreti artışlarının her yılın 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinde yapılacağı, sözleşme tarihinden önce kazanılmış haklarının saklı olduğunun hükme bağlandığını ancak müvekkiline 2012 yılından itibaren kıdem zammı ödenmediğini, bu nedenlerle müvekkilinin ücret alacağı, ihbar tazminatı farkı ve yıllık izin ücretlerinden dolayı fark alacakları bulunduğunu, müvekkilinin T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından 05.03.2014 tarihinde tescil edilen EE/BP-VT/1318 kayıt tescil numaralı bilgisayar programına sahip olduğunu, müvekkili tarafından yazılan programlara ilişkin olarak ... sözleşmesinin 6 ncı maddesinde işçinin Şirket için yazdığı ve yazacağı bilgisayar yazılımlarının tüm maddi ve manevi telif haklarının kendisine ait olduğunu, işverenin ise bu yazılımları Şirket bünyesinde kullanma hakkına sahip olduğunun düzenlendiğini, davalı Şirketin söz konusu yazılımları dava dışı ... Birlik Holding ve Holding çatısı altındaki şirketlere kullandırıldığını, müvekkili işten ayrıldıktan sonra kullanmaya devam ettiğini ... sürerek fark ihbar tazminatı, ücret, fark yıllık izin ücreti ve telif ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının işe iade kararı sonrası işe davet edildiğini ancak müvekkili Şirkette işe başlamadığını, müvekkili Şirkette ücret artışlarını belirlemenin Yönetim Kurulunun yetkisinde olduğunu, Yönetim Kurulunun söz konusu yetkisinin yönetim ... kapsamında olup bu yetkinin kullanılmasının mecburi olduğunu, müvekkili Şirketin 2010 yılından itibaren işçilere ödeyeceği kıdem zammını asıl ücrete eklemek suretiyle uygulamadan kaldırdığını, davacının tüm ücretlerinin bordrolaştırılarak ödendiğini, davacı tarafından bordrolara ihtirazı kayıt ... sürülmediğini, davacının tüm yazılımları müvekkili Şirket bünyesinde yine müvekkili Şirket imkânları ile hazırladığını, hazırlanan tüm kodların müvekkili Şirkete ait olduğunu, davacının işyerinden ayrılırken tüm kodları müvekkili Şirketin IT ekiplerine teslim ettiğini, sonrasında da işyerinde yazılımlarda değişiklikler yapıldığını, davacı tarafından özel olarak yapıları bir çalışmanın (yazılımın) müvekkili Şirkette kullanılmasının söz konusu olmadığını, söz konusu programların grup şirketler bünyesinde kullanıldığının davacı tarafından bilindiğini, bu konuda davacı tarafından kullanıcı eğitimleri verildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bakiye yıllık izin ücretinin davacı hesabına davalı Şirket tarafından ödendiğinin anlaşıldığı bu nedenle davacının bakiye yıllık izin ücret alacağı talebinin yerinde olmadığı, davacı işçinin uzun yıllar bilgisayar programını davalı Şirkette ve ona bağlı şirketlerde kullanılmasına itiraz etmediği, ses çıkarmadığı, zımni olarak bu kullanımlara rıza gösterdiği, yerleşmiş Yargıtay içtihatları gereği söz konusu eylemleri bilmesine ve eserin yeni basılardan haberdar olmasına rağmen davanın açıldığı tarihe kadar sessiz kalan, davalıya ihtar göndermeyen ve hak talebinde bulunmayan, uzun süre sessiz kaldıktan ve karşı tarafta artık aleyhine dava ikame edilmeyeceğine dair ... oluşturduktan sonra eser sahipliğine dayalı telif haklarını talep eden hak sahibinin eyleminin 4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 2 nci maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı olduğu gerekçesiyle telif ... isteminin yerinde olmadığı, davacının ihbar tazminatı talebi yönünden talep koşullarının mevcut olduğu, sözleşme koşullarındaki değişikliğin davacının ücretine etkisi değerlendirildiğinde hem ... sözleşmesi ile yönetmeliğe göre olması gereken ve ödenen ücretler ile fark tutarları, hem davalı Şirketin yönetmelik hükümlerine göre yıllık TÜFE oranları esas alınarak olan ve olması gereken ücreti belirlenerek fark ücret alacağı bulunduğunun anlaşıldığı gerekçeleriyle yıllık izin ücreti ve telif ücreti alacaklarına ilişkin taleplerinin reddine, ihbar tazminatı ile ücret alacağına ilişkin taleplerinin kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde, 29.07.2015 tarihinde ... 3. Noterliğinden keşide edilen işe iade başvurusunun davalı işverene 30.07.2015 tarihinde tebliğ edildiği, otuz günlük süre 30.08.2015 tarihinde dolduğu hâlde müvekkilinin işe davet edilmediğini, ... sözleşmesi 30.08.2015 tarihinde feshedilmiş sayılacağından tüm haklarının bu tarihe göre hesaplanması gerektiğini, yıllık izin ücreti alacağının reddinin hatalı olduğunu, müvekkilinin dava dışı ... bünyesinde çalışırken geliştirdiği işçi buluşu olan bilgisayar programının davalı Şirket dışında dava dışı ... Birlik Holding ve Holding çatısı altındaki şirketlerde izinsiz olarak kullanıldığını, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız feshinden sonra da kullanılmaya devam etmesi nedeniyle telif ücretinin reddinin hatalı olduğunu ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde, davanın kısmi dava veya belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının hak ettiği tüm ücretlerin bordrolarında açıkça gösterildiğini, bu miktarların her ... düzenli ve eksiksiz olarak davacının maaş hesabına yatırıldığını, dava dilekçesinde ödenmediği iddia edilen alacaklar yönünden davacının müvekkili Şirkete karşı ne 6 günlük yasal süre içerisinde ne de herhangi bir zamanda itirazı olduğunu, müvekkili Şirketin işyerindeki ücret artışlarını belirleme yetkisinin Şirket Yönetim Kurulunda olduğunu ve yönetim ... kapsamında olan bu yetkinin kullanılmasının mecburi olmadığını, mutlak suretle ücret zammı yapılmasını gerektirmediğini, kaldı ki müvekkili işverenin 2010 yılından itibaren işçilere ödeyeceği kıdem zammını asıl ücrete eklemek suretiyle uygulamadan kaldırdığını, yasal ve sözleşmesel bir şart olmamasına rağmen her yıl düzenli olarak zamlarını yaparak davacıya ücretlerini ödediğini, davacının tüm ücretlerinin ödendiğini ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında 01.12.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca davacının ücretine yapılacak zam oranını belirleme yetkisinin Yönetim Kurulunda olmakla birlikte bu oranın sözleşme gereğince Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen altışar aylık enflasyon oranı ve devletçe kamu kesiminde benzer işkollarında çalışan personele yapılacak zam oranlarından az olamayacağı, 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere yılda en az iki kez zam yapılmasının zorunlu olduğu, davacı taraf süresinde işe davete icabet etmediğinden işverence 26.02.2014 tarihinde yapılan feshin geçerli hâle geldiği, bu tarih itibarıyla ... sözleşmesinin feshedildiği sonucuna varılarak fesih tarihindeki ücrete göre alacakların hesaplanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, davacı asıl 128 günlük bakiye izin ücretinin ödenmediğini beyan etmiş ise de 128 günlük izin ücretine karşılık ... 25.600,00 TL'nin tahakkuk ettirilerek 28.02.2014 tarihinde banka hesabına yatırıldığı, bakiye izin ücretinin bulunmadığının anlaşıldığı, taraflar arasında akdedilen 17.11.2015 tarihli ... sözleşmesinin 6 ncı maddesinde işçinin Şirket için yazdığı ve yazacağı bilgisayar yazılımlarının tüm maddi ve manevi telif haklarının kendisine ait olduğu, işverenin ise bu yazılımları Şirket bünyesinde kullanma hakkına sahip olduğunun düzenlendiği, sözleşmede davacı tarafından üretilen bilgisayar programı için kullanma bedeli kararlaştırılmadığının anlaşıldığı, davacı tarafından üretilen bilgisayar programının işyeri bünyesinde davacının izni ile kullanıldığı, davacının programın davalı Şirkete bağlı şirketlerde kullanılmasına uzun yıllar itiraz etmediği, zımni olarak kullanımına izin verdiği, davalıya ihtarname göndermediği, hak talebinde bulunmadığı anlaşılmakla Mahkemece bu alacak kalemine ilişkin davanın reddi kararında isabetsizlik bulunmadığı, davanın belirsiz alacak davası olarak açılmayıp kısmi ... davası olarak açıldığı ve bilirkişi hesaplamasında dava tarihinden geriye doğru 5 yıllık zamanaşımı süresinin gözetildiğinin anlaşıldığı, davacının 2009 yılı Aralık ayındaki temel ücretine 14 yıllık kıdem süresine 477,00 TL kıdem zammı, 409 TL dil tazminatı tahakkuk ettirildiği, 2010 yılı Ocak ayında ise kıdem zammı ile dil tazminatı ödemesi yapılmadığı, sonraki aylarda da bu kalemler yönünden tahakkuk yapılmadığı, ... sözleşmesinde ücret ve kıdem zammı artışlarının ocak ve temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez yapılacağı, dil tazminatının ise ücretin %12'si oranında ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 2010 Ocak ayından itibaren ücret artışlarının yılda iki kez değil bir kez yapıldığının tespit edildiği, yönetmelik değişikliği ile kıdem zammı ve dil tazminatı uygulaması kaldırılmış ise de taraflar arasındaki sözleşmeye istinaden davacının ücretinde rızası dışında eksiltme söz konusu olamayacağından davacının fark ücret alacağı talebinin kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, davacıya 2013 yılı Nisan ayından itibaren fesih tarihine kadar lojman yardımı ödendiği bordrolarla ... olduğundan lojman yardımının giydirilmiş ücrete ilavesiyle fark ihbar tazminatının hüküm altına alınmasının isabetli olduğu gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının fark ihbar tazminatı, fark yıllık izin ücreti, telif ücreti ile ücret alacaklarının bulunup bulunmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114 üncü maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 32 ve 57 inci maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre tarafların aşağıdaki paragrafların dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili müvekkilinin T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından 05.03.2014 tarihinde tescil edilen EE/BP-VT/1318 kayıt tescil numaralı bilgisayar programına sahip olduğunu, müvekkili tarafından yazılan programlara ilişkin olarak ... sözleşmesinin 6 ncı maddesinde işçinin Şirket için yazdığı ve yazacağı bilgisayar yazılımlarının tüm maddi ve manevi telif haklarının kendisine ait olduğunu, işverenin ise bu yazılımları Şirket bünyesinde kullanma hakkına sahip olduğunun düzenlendiğini, davalı Şirketçe söz konusu yazılımların dava dışı ... Birlik Holding ve Holding çatısı altındaki şirketlere kullandırıldığını, müvekkili işten ayrıldıktan sonra da kullanmaya devam ettiğini belirterek telif ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Buna karşılık davalı vekili, davacının tüm yazılımları Şirket bünyesinde yine Şirket imkânları ile hazırladığını, hazırlanan tüm kodların Şirkete ait olduğunu, davacının işyerinden ayrılırken tüm kodları müvekkili Şirketin IT ekiplerine teslim ettiğini, sonrasında da işyerinde yazılımlarda değişiklikler yapıldığını, davacı tarafından özel olarak yapıları bir çalışmanın (yazılımın) Şirkette kullanılmasının söz konusu olmadığını, kaldı ki programların grup şirketler bünyesinde kullanıldığının davacı tarafından bilindiğini savunarak telif ücreti talebinin reddini istemiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince, davacı işçinin uzun yıllar bilgisayar programını davalı Şirkette ve ona bağlı şirketlerde kullanılmasına itiraz etmediği, ses çıkarmadığı, zımni olarak bu kullanımlara rıza gösterdiği, yerleşmiş Yargıtay içtihatları gereği söz konusu eylemleri bilmesine ve eserin yeni basılardan haberdar olmasına rağmen davanın açıldığı tarihe kadar sessiz kalan, davalıya ihtar göndermeyen ve hak talebinde bulunmayan, uzun süre sessiz kaldıktan ve karşı tarafta artık aleyhine dava ikame edilmeyeceğine dair ... oluşturduktan sonra eser sahipliğine dayalı telif haklarını talep eden hak sahibinin eyleminin 4721 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı olduğu gerekçesiyle telif ... isteminin reddine karar verilmiş ise de işin esasına yönelik değerlendirme yapılarak talebin reddine karar verilmesi yerinde değildir.
4. 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca mahkemenin görevi dava şartlarındandır. Görev hususu kamu düzeninden olup her aşamada resen dikkate alınır. Somut olayda davacı ilgili Bakanlık tarafından tescil edilen bilgisayar programına sahip olduğunu, yazdığı yazılımların telif ... kendisine ait olmasına rağmen davalı tarafça başka Şirketlere izinsiz kullandırıldığını ve ... sözleşmesi sona erdikten sonra da kullanılmaya devam edildiğini ... sürerek telif ücreti talep etmektedir. Söz konusu talep ... sözleşmesinden veya 4857 sayılı Kanun'dan kaynaklanan bir talep olmayıp 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'ndan kaynaklanmaktadır. Hâl böyle olunca taraflar arasındaki telif ücreti talebine ilişkin uyuşmazlıkta ... mahkemesi görevli değildir. Mahkemece telif ücreti istemine yönelik davanın ihtisas mahkemesi olan ... ve sınai haklar hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği gözetilerek bu talep yönünden dava tefrik edilmek suretiyle görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasına girilerek karar verilmesi hatalıdır.
VI. KARAR
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
03.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.