"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin ... Şubesinde muhasebe ve idari işler yöneticisi olarak 10.12.2001 tarihinden 23.....2018 tarihine kadar çalıştığını, davalı tarafça haksız olarak ... sözleşmesinin feshedildiğini, haftanın 5 günü 08.30 -19.30 saatleri arası ve cumartesi günleri 09.00-16.00, 17.00 saatleri arasında çalıştığını, her ayın ilk haftası saat 24.00’e kadar çalışıldığını, dinî bayramların ilk günü ve 29 Ekim hariç tüm ... bayram ve genel tatil günlerinde çalışıldığını ancak karşılığının ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak davacının şirket etik kurallarına aykırı işlem ve davranışlarda bulunduğuna ilişkin yapılan şikayet üzerine inceleme başlatıldığını ve yapılan incelemeler sonucunda Şirketin ... etiği kurallarına aykırı davranışları nedeniyle ... sözleşmesinin 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 25 inci maddesinin (II) numaralı bendi gereği tazminatsız olarak feshedildiğini, davacının üst düzey yönetici olması nedeniyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceğini, ... bayram ve genel tatil günlerinde çalışma olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hem ... Şube müdürü hem de ... Şube satış yöneticisi olan davalı tanıklarının beyanları incelendiğinde, araç satışı ve indirim yapılması için çift imzanın gerekli olduğu, fesih gerekçelerinden biri olarak gösterilen G.Ö.'ye ikinci el araç satışında ve Oyak kapsamında araç satışlarında davacıya ... başına yükletilebilecek bir sorumluluk olmadığı dolayısıyla bu gerekçelerin haklı fesih nedeni yapılamayacağı ayrıca fesih nedeni yapılan bu işlemlerin üzerinden 1 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra fesih nedeni yapıldığının görüldüğü, yapılan bu satş işlemlerinden davacının maddi menfaat temin ettiğinin de somut olarak ispat edilemediği, öte yandan davalı tarafça feshe gerekçe gösterilen olaylardan biri olan S.Ş. ile E.Ö. arasındaki ticarete aracılık ederek kâr payı/komisyon elde etme girişiminde davacının taraflar arasındaki bu ticari ilişkiden kâr payı/komisyon aldığının dosya kapsamından somut olarak tespit edilemediği, velev ki böyle bir durum olsa dahi bunun davalı Şirket açısından nasıl bir zarara sebebiyet verdiğinin de somut olarak ispat edilemediği, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin ispat edilemediği kanaatiyle davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı, davalı tanığının beyanlarına göre işyerinde davacının amiri pozisyonunda şube müdürü bulunmakta olup çalışma saatlerini davacının ... başına ayarlaması gibi bir durumunun bulunmadığı bu nedenle davacının fazla çalışma ücretine hak kazanabileceği, ... bayram ve genel tatillerde çalışma iddiasının ispat edilemediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davacının muhasebe ve idari işler yöneticisi olarak çalıştığı işyerinde üst düzey imza yetkilisi kişi olduğunu, işe iade talebinde bulunmadığından işveren feshinin geçersizliğini ispat edememiş olduğundan; haklı nedenle feshi kabul etmiş sayılacağını, alacak davası açarak feshin geçersizliği/ haksızlığı iddiasında bulunamayacağını, süreklilik arz eden eylemleri ile maddi menfaat sağladığı yazılı delil ile ispatlanan davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini, belirsiz alacak davası açmasında hukuki yarar bulunmadığını, işyerini maddi zarara uğratan davacının hiçbir tazminata ve alacağa hak kazanamadığını, yapılan incelemelerde davacının personel yönetmeliğinin 36 ncı maddesine aykırı şekilde, maddi çıkar sağlayacak faaliyetlerde bulunması, müşteriler ile borç alacak ilişkisi içine girmesi, evrak üzerinde tahribat yapması gibi şirket ... etiği kurallarına aykırı davranışları nedeniyle ... sözleşmesinin 4857 sayılı Kanun'un 25 inci maddesinin (II) numaralı bendi gereğince bildirim süresi beklenmeksizin feshedildiğini, davacının sürekli olarak maddi çıkar sağlayan eylemlerde bulunduğunun yazılı delil ile ispatlandığını, davacının mesai saatlerini kendisi belirleyen organizasyon şemasında şube müdüründen sonra en üst düzey yönetici olduğunu, fazla çalışma alacağının olmadığını, talebinin zamanaşımına uğramış olduğunu, 270 saati aşan çalışmasının olmadığını, davacının imzaladığı personel yönetmeliğine göre, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ile fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dâhil olduğunu, davacının prim esasına göre çalıştığını, davacıya yapılan prim ödemelerinin fazla çalışma ücretini karşılayıp karşılamadığının araştırılması gerektiğini, davacının muhasebe müdürü olarak çalışmakta iken iddia ettiği hususların olmasının mantık ve ... gerçeğine aykırı olduğunu, fazla çalışma ücretine yasal faiz yürütülmesi gerektiğini, Mahkemece fazla çalışma alacağından uygun indirim yapılmadığını, davacının izinli, raporlu olduğu günlerin değerlendirilmediğini, davacı talebini ıslah ettiği hâlde dikkate alınmadan, kıdem ve ihbar tazminatına dava ve arabuluculuk tarihlerinden faiz işletilmesine karar verildiğini, davacının kısmi belirsiz alacak davası açıp ıslah ile taleplerini arttırmış olduğunu, bilirkişi raporunda feshin haklı olduğunun yazılı olduğunu, Mahkemenin bilirkişi raporlarını dikkate almadığını, yargılama giderlerini haksız yere müvekkiline yüklemiş olduğunu belirterek kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık olmadığı gerekçesiyle davalı tarafın istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde ileri sürdüğü nedenlerle hükmü temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işverenin haklı fesih iddiası, feshin hak düşürücü sürede yapılıp yapılmadığı, davacının üst düzey yönetici olup olmadığı, fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücreti, davanın belirsiz alacak davası olup olmadığı ile faiz türü ve faiz başlangıç tarihleri uyuşmazlık konusudur.
2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı Kanun'un işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 25 inci maddesinin (II) numaralı bendi şöyledir.
"II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) ... sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki ... günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması."
2. Aynı Kanun'un "Derhal fesih hakkını kullanma süresi" kenar başlıklı 26 ncı maddesi ise şu şekildedir:
"24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı ... günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.
Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacının feshe konu eylemleri, davacı hakkında dava dışı S.Ş. tarafından yapılan şikayet üzerine öğrenilmiş olup işverence yapılan soruşturma sonucu hazırlanan müfettiş raporuna göre ... sözleşmesi 23.....2018 tarihinde feshedilmiştir.
3. Fesih bildiriminde; davacının S.Ş ile E.Ö. arasındaki ticarete aracı oldugu, söz konusu faaliyeti ile komisyon/kâr payı geliri elde etmeyi planladığı, 2017 yılı OYAK üye kampanyası kapsamında 3 adet aracın S.Ş.'ye devredilmesine aracı olduğu, bu surette 23.863,00 TL'lik maddi menfaat elde ettiği, akrabası G.Ö'ye yapılan araç satışında araç satış bedelinin piyasa değerinden düşük olarak belirlenmesinden faydalanarak aracın alımını yaptığı, aracın üçüncü bir şahsa satışından 7.650,00 TL'lik kazanç elde ettiği, OYAK uyesi H.B.'ye ve akrabasi G.Ö'ye yaptığı ödeme ile ilgili olarak, kendi adını gizlemek maksadıyla satış dosyasında yer alan banka dekontu uzerinde tahrifat yaptığı, Şube tedarikçisi ve müşterisi Dağcı Temizlik Ltd. Şti.'nden borç aldığı ayrıca yine Şube müşterileri N. D. ve M.C. ile borç-alacak ilişkisine girerek şirket ... etiği kurallarına aykırı hareket ettiği nedenlerine yer verilmiştir.
4. Müfettiş tarafından davacının OYAK üye kampanyasında 2016 model araçları almak üzere OYAK üyeleri K.G, E.Y ve H.B.'yi araç alımına yönlendirdiği, Oyak kampanyasından alınan araçlara istinaden müşterilerin MAİS nezdindeki cari hesaplarına kendi hesapları üzerinden havale/EFT yolu ile ya da MAİS personeli K.D. vasıtasıyla nakit tutarların banka hesaplarına yatırılması suretiyle ödemeler yaptığı, kampanya koşulları gereğince açılmış olan ORFİN kredilerinin MAİS personeli C.D.'ye gönderdiği ve EFT kanalıyla kapatılmasını sağladığı, bizzat kendi hesabından yaptğı EFT dekontlarının ilgili satış dosyasına konulması aşamasında, evrakta tahrifat yaparak ismini gizlediğinin görüldüğü, adı geçen üyelerden alınan araçları, üyelerden temin ettiği vekaletnameler ile akrabası S.Ş'ye devrettiği, buna mukabil S, Ş.'nin kendisine toplamda 252.500.00 TL ödediği, ilgili üç adet aracın satışına konu işlemler sonucu fazladan 26.165.00 TL'lik tutarı hesaplarına aldığı iddia ve tespitine karşı alınan savunmasında davacının yazılı tutarın hesabına geçildiğini, yapılan işlemlerin Şirkete zarar vermek kastı ile yapılmadığını beyan ettiği, böylece olayları ikrar ettiği anlaşılmıştır.
5. Yukarıda yapılan açıklamalar ve davacının olaydan çıkar sağladığı hususu bir arada değerlendirildiğinde işverence yapılan feshin haklı nedene dayandığı ve süresinde olduğu anlaşıldığından davacının kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin taleplerinin reddi gerektiği hâlde kabulüne karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,23.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.