"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 25. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... ... 5. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 23.03.2016 tarihli ve 2016/569Esas, 2017/155 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 01.03.2018 tarihli ve 2017/1373 Esas, 2018/210 Karar sayılı kararı ile başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 18.03.2019 tarihli ve 2019/941 Esas ve 2019/5828 Karar sayılı ilâmı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı vekili tarafından Anayasa Mahkemesine ... başvuru yapılmış; başvuru sonucunda Anayasa Mahkemesinin 18.11.2020 tarihli ve 2019/16378 başvuru numaralı kararı ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaların kabul edilebilir olduğuna, Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi hükmü kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre ve diğer temyiz şartları yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin iç kontrolör olarak 19.04.2010 tarihinden ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği 29.07.2016 tarihine kadar davalı işyerinde çalıştığını, İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının 29.07.2016 tarihli 14523 sayılı fesih yazısında davacının ... sözleşmesinin "OHAL kapsamında alınan tedbirlere ilişkin 667 sayılı KHK 'da belirtilen hükümler doğrultusunda önlem alınması gereken ya da performans düşüklüğü, çalışmalarda ve davranışlarında görülen olumsuzluk ve yetersizlikten veya çeşitli muhtemel risk doğrucu sakıncalardan dolayı" feshedildiğinin belirtildiğini, feshin haksız olduğunu ... sürerek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine, işe iade kararı üzerine süresi içerisinde başvurusuna rağmen işe başlatılmaması hâlinde ödenmesi gereken işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre alacağının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ülkemizde 15.07.2016 tarihinde yaşanan kalkışma ve darbe girişimi sürecinin ardından Bakanlar Kurulunun 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamesi (667 sayılı KHK), Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün Talimatları kapsamında, çalışma performans, davranış ve muhtemel risk doğrucu sakıncalar yönlerinden değerlendirmelerde bulunmak üzere toplanan Banka Disiplin Komitesi tarafından 29.07.2016 tarih ve 8 sayılı oturumda ... sözleşmesinin feshine karar verildiği, müvekkili Bankanın ilgili birimleri tarafından bu kapsamda yapılan inceleme, araştırma, soruşturma ve değerlendirmeler neticesinde ... sözleşmesinin feshedilmesine karar verildiğini savunarak haksız açılan davanın reddini istemiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 23.08.2016 tarihli ve 2016/398 Esas, 2017/444 Karar sayılı kararıyla; 667 sayılı KHK ile 673 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (673 sayılı KHK) hükümlerine göre Mahkemenin davacının terör örgütü mensubu olup olmadığını inceleme görev ve yetkisi olmadığı gerekçesiyle yasal düzenleme gereği davanın usulden reddine karar verilmiştir.
B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.03.2018 tarihli ve 2017/1373 Esas, 2018/210 Karar sayılı kararıyla ... sözleşmesinin davalı tarafından geçerli nedenle feshedildiği sonucuna ulaşılmakla, İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın esastan reddine karar verilmiştir.
D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Yargıtay Kararı
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 18.03.2019 tarihli ve 2019/941 Esas ve 2019/5828 Karar sayılı ilâmı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 18.11.2020 tarihli ve 2019/16378 Başvuru numaralı kararı ile; incelenen başvuruda, derece mahkemelerinin dava konusu uyuşmazlığın esasını incelememeleri sebebiyle adil yargılanma ... kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği, ihlalin mahkeme kararından kaynaklandığı gerekçesiyle Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...davacının çalıştığı kurumun konumu, yapısı ve davacının görevi, yine anılan davalı şirket ortak mailinden kakışmanın hemen akabinde kendisi ve çalışan diğer personeller hakkında gerçek dışı ve çalışanlar arasında huzursuzluk yaratacak şekilde yazışmaların yapıldığının ... olduğu, bu durumun şirket içinde işleyişi ve personelin çalışmasını olumsuz etkilediği, ülkemizin anılan dönemde içinde bulunduğu durum dikkate alındığında davacı yazışmalarının ... yerinde huzursuzluğa ... açtığının ... olduğu, şirkete ait ortak mail grubu içinde bu tür yazışmaların yapılmasının işyeri ve çalışanları ve çalışmalarını olumsuz etkileyeceği, davalı işverenin şüpheyi haklı kılan ciddi, önemli ve somut vakıaların varlığını ispat ettiği sonuç ve kanaatine varılarak, somut olayda gerçekleşen şüphenin, davalı işverenin işçiye duyduğu güveni zedelediği,davacı işçiyi çalıştırmaya devam etmesinin mümkün olmadığının açık olduğu, mahkemece feshin geçerli sebebe dayandığı..." gerekçesiyle 673 sayılı KHK'nın 7 inci maddesine göre açılan davanın yeniden yargılama talebinin kabulüne kararın onanmasına şeklinde hüküm kurulmuştur.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, davalının ... sözleşmesini 667 sayılı KHK kapsamında feshettiğini belirtmekle birlikte tazminat alacaklarını ödediğini, Yargıtay içtihatları gereğince bu durumun haklı nedenle fesih iddiasını geçersiz kıldığını, fesih sebebinin açık ve anlaşılır olması gerektiğini, böylece geçersiz fesih konusunda başka bir inceleme yapılmaksızın davanın kabulü gerekirken hukuka aykırı gerekçe ile davanın reddine karar verildiğini, fesih usulu konusunda 667 KHK gereğince amirin onayı ile işçinin işten çıkarılabilmesi için bir bakanlığa bağlı ilgili veya ilişkili olmayan kurumlardan olması gerektiğini, davalı Bankanın hükümet görev dağılım listesinde Başbakanlığa bağlı bir kurum olduğunu, davalı Kurumdan bir işçinin ... sözleşmesinin feshedilebilmesi için ilişkili bakanın onayı gerektiğini, ... sözleşmesinin 667 sayılı KHK sayılı sebebi ile mi yoksa performans ve işyerindeki davranışlar gibi diğer gerekçeler ile mi feshedildiğinin belli olmadığını, davacının 6 yıldan uzun süre işyerinde işi ile ilgili hiçbir sorun yaşamadan ve performansı hakkında hiçbir uyarı almadan çalıştığını, savunma alınmaksızın ... sözleşmesinin feshedildiğini, FETÖ/PDY ile ilişkisi olmayan davacının ... sözleşmesinin gerekçesiz muğlak ifadeler ile feshedildiğini, aksinin kanıtlanmasının davalı tarafa ait bir yükümlülük olup kanıtlanamadığını, davacı hakkında ... Cumhuriyet savcılığı terör ve örgütlü suçlar bürosunun 2017/54404 soruşturma ve 2018/3502 karar sayılı dosyası ile 09.01.2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiğini, Bank ... Genel Müdürlüğüne yazılan yazıya verilen cevaba göre herhangi bir kayda rastlanmadığını, davacının FETÖ ile bağı olmadığının gelen evrakla doğrulandığını, davalı tarafın fesih sebeplerinden biri olan e-posta yazışmalarının davacının ... arkadaşları ile yaptığı şakalaşmadan ibaret olup sohbetin tamamının ironi içerdiğini, davacının FETÖ ile bağlantılı olduğu veya FETÖ örgütünü destekleyen görüşleri gösterdiği iddiasının kabul edilemeyeceğini, yazışmalarda davacının FETÖ örgüt lideri hakkında ''terörist olduğu yeni bir şey değil'' ifadelerini dahi kullandığını, ''ama geriliyor insan biri bu da bunlardan dese derdimizi anlatana kadar 5 yıl geçer'' sözüne katılarak FETÖ ile ilgisi olmadığını belli ettiğini, 15 Temmuzun yaşanmasından bir hafta sonra e-posta grubunda ''milli irade ve demokrasi bekleyişinde idim o yüzden geç uyandım bu tarz şeyleri konuşmak hoşuma gitmiyor'' yazdığı, 29.07.2016 tarihinde e-posta grubuna ''milli mücadeleye en fazla onlar vermedi mi'', ''bu tarz şeyleri bankamız mailinden konuşmak bize yakışmaz özel hayatımızda da bizi ilgilendiren şeyler değil herkes bankamız için daha fazla ne yapabiliriz konusuna odaklanırsa sevinirim'' yazarak siyasi konularda konuşulmasının önünü kestiğini, davalı Şirketin Yönetim Kurulu üyeleri hakkında FETÖ ile bağlantı olduğu yönünde iddia bulunmasına rağmen FETÖ ile hiçbir bağlantısı bulunmayan davacının ... sözleşmesine gerçek dışı iddialar ile son verilmesinin tutarsız ve çelişkili olduğunu, ... arkadaşları ile yalnızca şaka amaçlı yapılan yazışma gerekçe gösterilerek işveren lehine değerlendirme yapıldığı, ... sözleşmesinin soyut ve gerçek dışı iddialar ile feshedildiğinin tespiti ile davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini ... sürerek istinaf başvurusunda bulunmuştur.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
davalının stratejik ve finansal kurumlardan olan devlet bankası olduğu, davacının ise kritik durumlardan olan davalı bankada görev yaptığı, muhtemel riskleri önceden önleme ve gerekli tedbirleri alma yükümlülüğünde olan davalı bankanın şüphe duyduğu; mail yazışmaları, ortamında yapılan konuşmalar ve davacının bu ortamda yaptığı yazışması ve beyanından da şüphenin ciddi boyuta geldiği, işverenin şüpheyi haklı kılan ciddi önemli somut vakaların varlığını ispat ettiği anlaşılmakla, davalının şüphe duyduğu personelini çalıştırmasının beklenemeyeceği ve ... akdinin davalı tarafından geçerli nedenle feshedildiği anlaşılmakla, davacının ... akdinin işveren tarafından geçerli neden ile feshedildiğinden idavalının stratejik ve finansal kurumlardan olan devlet bankası olduğu, davacının ise kritik durumlardan olan davalı bankada görev yaptığı, muhtemel riskleri önceden önleme ve gerekli tedbirleri alma yükümlülüğünde olan davalı bankanın şüphe duyduğu; mail yazışmaları, ortamında yapılan konuşmalar ve davacının bu ortamda yaptığı yazışması ve beyanından da şüphenin ciddi boyuta geldiği, işverenin şüpheyi haklı kılan ciddi önemli somut vakaların varlığını ispat ettiği anlaşılmakla, davalının şüphe duyduğu personelini çalıştırmasının beklenemeyeceği ve ... akdinin davalı tarafından geçerli nedenle feshedildiği anlaşılmakla, davacının ... akdinin işveren tarafından geçerli neden ile feshedildiğinden..." davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, kamu düzeni gereğince yapılan incelemede İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf kararında yer alan işverenin müvekkili hakkındaki iddialarını somut şekilde ispatladığına yönelik gerekçenin tamamen haksız, ispatlanmamış ve hukuka aykırı olduğunu, 667 sayılı KHK hükümlerinin davalı tarafça fırsata çevrildiğini, adeta cadı avı başlatılarak FETÖ/PDY ile hiçbir ilgisi bulunmayan müvekkilinin ... sözleşmesinin "risk doğurucu sakıncalar" denilerek soyut ve muğlak ifadeler ile feshedildiğini, dosya içerisinde feshin geçerli olabileceğine dair hiçbir somut delil olmadığını, müzekkere cevaplarının da müvekkilinin FETÖ/PDY ile hiçbir bağı olmadığı hususunu doğrulandığını, istinaf kararında gerekçe gösterilen e-posta yazışmalarının müvekkilinin ... arkadaşları ile yaptığı şakalaşmadan ibaret olduğunu, sohbetin tamamının ironi içerdiğini, aynı e-posta grubunda müvekkilinin FETÖ örgütünü desteklemediğine dair ciddi şekilde yazılan, şakalaşma içermeyen görüşlerinin de yer aldığını, istinaf mahkemesinin davacıya ait yazışmaları yeterince incelemediğini, müvekkilinin iddia edildiği şekilde siyasi fikir ve yazışmalarının olmadığını ayrıca
istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri de tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak ... sözleşmesinin feshinin haklı veya geçerli nedenlerle yapılıp yapılmadığı, davalı işverenin ... sözleşmesin feshine gerekçe olarak ... sürdüğü olguların yöntemince ispat edilip edilemediği konularındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"...Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır..."
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle 15.07.2016 tarihinde ülkemizde yaşanan darbe girişimi sürecinin hemen ardından ülkemizin içinde bulunduğu durum da dikkate alındığında davacı tarafından işyerinde e-posta ortamında huzursuzluk yaratacak birden fazla yazışmalarından, 21 Temmuz 2016 günü saat 3:26 P.M 'deki yazışmasında davacının "başıma bir şey gelmeyecek ise hoca efendiyi seviyorum '' şeklindeki beyanı makul şüpheyi ... kıldığından usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.12.2022 gününde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.