"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 26. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... ... 1. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı ... Belediyesinde 28.05.2008 tarihinde tanker arkasında çalışmaya başladığını, haftada iki defa hafta tatillerinde çalıştığını, hafta içinde 5-6 saat fazla çalışma yaptığını, 2009-2010 yılları arasında gece çalıştığını, bu çalışma döneminde 21.00-05.00 saatleri arasında çalıştığını, 2008-2009 yıllarında gündüz vardiyasında çalıştığını, bu çalışma döneminde ise 14.00-22.00 ve 07.00-14.00 saatleri arasında çalıştığını, davalı ... tarafından muvazaalı işlemler yapılarak aynı işyerinde aynı işi yapan kadrolu ve sendikalı diğer işçilerle üç kata yakın ücret farkının oluşmasına neden olunduğunu ... sürerek davalılar arasındaki ilişkin muvazaalı olduğunun tespiti, davacının alması gereken son yevmiyesinin tespiti, ücretinin eksik ödenmesinden kaynaklı eksik ücret alacakları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ile eşit işlem borcuna aykırılık tazminatının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; diğer davalı ile müvekkili arasında hukuka uygun asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğunu, zamanaşımı def'i ... sürdüklerini, davacının Şirket tarafından belirlenen ... tanımı çerçevesinde çalıştığını, fazla çalışmasının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı Şirket işçisi olması sebebiyle sorumluluklarının bulunmadığını, asıl işveren alt işveren ilişkisinin hukuka uygun olduğunu, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının belirsiz alacak davasıyla talep edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...1-Davalı ... yönünden açılan dava yönünden değerlendirme; davacının 04/01/2018 teslim tarihli beyan dilekçesi ile davadan davalı ... yönünden feragat ettiği görülmüştür. Davadan feragat HMK 307. ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup iki taraftan birinin talep sonucundan vazgeçmesidir. Feragatin geçerliliği mahkemenin yada karşı tarafın kabulüne bağlı değildir. Bu durumda dosyada toplanan delillerin değerlendirilmesi sonucunda feragat nedeniyle davanın davalı ... yönünden reddine karar verilmiştir.
2-Somut olayın dosyadaki delillerle birlikte değerlendirilmesinde; muvazaanın olmaması ve dava dilekçesindeki taleplerin muvazaaya dayalı olarak talep edilen farklara ilişkin bulunması, dosyada dinlenen tanık beyanları, dosyaya sunulan emsal ilanlar ve ödeme belgeleri dikkate alındığında davacının fazla çalışmasının, hafta tatili alacağının, ... alacağının bulunmadığı ve muvazaa bulunmaması nedeni ile fark taleplerinin de yerinde olmadığı anlaşıldığından davanın davalı alt işveren yönünden tümden reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesiz olduğunu, 94 sayılı Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) Sözleşmesi'nin somut olaya doğrudan uygulanması konusunun değerlendirilmesi gerekirken bu konuda bir ... gerekçe dahi bulunmadığını, muvazaa olgusunun Mahkemece resen araştırılması gerektiğini, 94 sayılı İLO Sözleşmesi ile muvazaa olgusundan bağımsız olarak talep edilen alacaklar yönünden ilgisiz bir gerekçe gösterilerek ret kararı verilmesinin hatalı olduğunu, kanun hükmünde kararname uyarınca feragat nedeniyle vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Davacı 2008 yılında tanker arkası olarak Pendik Belediyesi'nde altişveren şirketler bünyesinde çalışmaya başlamış olup halen devam etmektedir.
Davalı ... Belediyesi ile altişveren ... Temizlik arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ... sürülmüş ise de hizmet alım sözleşmelerinin niteliği, 5393 sayılı Belediyeler Kanunu'nun 67.maddesi dikkate alındığında davalılar arasındaki ilişkinin asıl-alt işveren ilişkisi kapsamında bulunduğu, davalı işverenlikler arasında muvazaa bulunmadığı, davacının kadrolu işçi statüsünde bulunması ve 696 sayılı KHK'nın geçici 23.maddesinde kadroya geçiş için devam eden davalardan feragat edilmesinde karşılıklı olarak yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiği yönündeki düzenleme ile davalı ... Belediyesi yönünden davadan feragat edildiği yönündeki davacı beyanı dikkate alındığında taraflar arasındaki ilişkinin hizmet alım sözleşmesine dayanması ve muvazaaya ilişkin yeterli bulgunun bulunmaması, tanık beyanlarının da muvazaaya ilişkin yeterli bulgu içermemesi nedeniyle davacının alacak taleplerinin yerinde bulunmadığı, ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ..." gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas bakımından hukuka uygun olduğu belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekilince, istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı, muvazaaya dayanıp dayanmadığı ve buna bağlı olarak davacının ücretinin eksik ödenip ödenmediği ile fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti ve vekâlet ücreti hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 44, 46, 47 ve 50 nci maddeleri ile ilgili diğer hükümleri, 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (696 sayılı KHK) 127 nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeler.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.İlk Derece Mahkemesince davacının fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... ve genel tatil ücretine yönelik taleplerinin ispatlanamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir. Ancak Mahkemece, tanıkların diğer dava dosyaları ile birlikte toplu dinlenmesi sebebiyle yeterli değerlendirme yapılmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece yapılması gereken ...; davacının dava dilekçesinde belirttiği çalışma yerleri ve çalışma saatleri de dikkate alınarak davacının görevi, çalıştığı birimler ve çalışma süresi davalılardan da sorulmak suretiyle açıklığa kavuşturulması ve tanıklar da dinlendikten sonra oluşacak sonuca göre bir karar verilmesinden ibarettir.
3. Davacı, 696 sayılı KHK uyarınca kadroya geçirilmesi sebebiyle davalı ... yönünden 04.01.2018 tarihli dilekçeyle davasından feragat etmiştir. 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 24 üncü maddede kadroya geçirilme sebebiyle feragat edilen davalarla ilgili taraflar lehine vekâlet ücretine hükmolunmayacağı düzenlenmiştir. Bu nedenle Mahkemece davalı ... lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi de hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.