"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 2013-2015 tarihleri arasında davalı Şirketlerin ... şantiyelerinde aşçı olarak görev yaptığını, ücret ödemelerinin banka kanalı ile yapılıp ücretine ilave olarak ..., 3 öğün yemek, barınma, ısınma ve aydınlanma giderlerinin işverence karşılandığını, haftanın 7 günü çalışan davacının fazla çalışma yaptığını ve dinî bayramların ilk günü hariç diğer tüm ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini ... sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... ... ... vekili; davacının ...- Kur hizmet sözleşmesiyle davalı işyerinde istihdam edildiğini, işçilik alacaklarının ... Federasyonu kanunlarına tâbi olduğunu, davacının davalı işveren bünyesinde yurt dışında çalışmasından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumunda kayıtlarının bulunmadığını, davacının ulusal ... ve genel tatil ile fazla çalışma ücretlerinin ancak çalışılan ülke mevzuatına tâbi olabileceğini, yurt dışında çalışan işçilerin ülke mevzuatına göre fazla çalışma, hafta tatili ücreti aldığını, davacının hak kazanıp davalı işveren tarafından ödenmeyen hiçbir ücret alacağının bulunmadığının bordrolarla ... olduğunu, davacının tüm alacaklarını eksiksiz aldığına dair davalı işvereni ibra ettiğini, davalı işyerinde proje kapsamında belirli süreli ... sözleşmesiyle çalışan davacının ... sözleşmesinin projenin sona ermesi sebebiyle kendiliğinden sona erdiğini, davacının proje kapsamında işin bitmesi hâlinde çalışma ilişkisinin sona ereceğinden haberdar olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanmadığını ve davaya konu alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı .... vekili; davacının çalışmalarıyla davalı işyerinin ilgilisinin bulunmamasından dolayı davalı işverenin kayıtlarında sunabileceği bir bilgi veya evrakın olmadığını, davacı davalı işyerinde çalışıp ücret almadığından kümülatif bir matrahının da bulunmadığını, davalı işverenin bu davada pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, davanın husumetten reddini talep ettiklerini, yurt dışında çalıştığı iddia edilen işçinin ...'de davalı işverenle bağının bulunup bulunmadığının anlaşılması için ...- Kur hizmet sözleşmesinin ilgili kurumlara müzekkere yazılarak incelenmesini talep ettiklerini, davacı davalı işyerinde çalışmadığından son ücretinin bilinmediğini, davacının iddia ettiği tarihlerde ...'de olup olmadığının, ...'de sigortalı bir işte çalışıp çalışmadığının tespiti için Sosyal Güvenlik Kurumuna müzekkere yazılmasını talep ettiklerini, ...'deki sigortalılık sürelerinin yurt dışında çalışma iddialarından mahsubu gerektiğini ve davacının davaya konu alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.09.2018 tarihli ve 2016/1244 Esas, 2018/356 Karar sayılı kararıyla toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davacının ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmadan feshedildiğinin kabul edildiği, davacının fazla çalışma yaptığı, dinî bayramlarda bir gün dışında diğer günler ile diğer ulusal ... ve genel tatil günlerinde ve hafta tatillerinde de çalıştığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 02.04.2019 tarihli ve 2019/20 Esas, 2019/614 Karar sayılı kararıyla İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı kanaatine varılarak davalıların istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 01.04.2021 tarihli ve 2020/4712 Esas, 2021/7411 Karar sayılı ilâmı ile Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda yemek ve barınma gideri miktarının 300,00 ... doları (USD) olarak belirlendiği ancak bu miktarın emsal nitelikteki dosyalarda Yargıtay tarafından benimsenen yemek ve barınma gideri miktarının üzerinde olduğu, barınma ve yemek bedelinin ne kadar olduğunun ilgili kuruluşlardan araştırılarak oluşacak sonuca göre ve davalının da yemek ve barınma bedelinin aylık 150,00 USD olması gerektiği şeklindeki beyanı da gözetilerek aylık 150,00 USD'nin altında kalmamak kaydıyla kıdem tazminatı hesabına esas alınacak yemek ve barınma bedelinin belirlenerek karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yemek ve barınma gideri 150,00 USD olarak kabul edilerek yapılan hesaplama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair hüküm kurulmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili ve katılma yolu ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davacının yurt dışında çalışması sebebiyle ... hukukunun uygulanamayacağını, davacının proje bazlı ve belirli süreli ... sözleşmeleri ile çalıştığını, sürenin sona ermesi ile ... sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiğini, dolayısıyla kıdem tazminatına hak kazanılamadığını, ücret miktarının hatalı belirlendiğini, ücretin brüte çevrilmesinin hatalı olduğunu, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına dayanılarak alacakların kabulünün hatalı olduğunu, ...'da çalışılması sebebiyle çalışma koşullarının bu ülke çalışma günlerine göre belirlenmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı .... vekili; davacının müvekkili Şirket nezdinde bir çalışmasının bulunmadığını, bu nedenle davada müvekkilinin pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, davalılar arasında organik bağ bulunmadığını, davacının yurt dışında çalışması sebebiyle ... hukukunun uygulanamayacağını, sürenin sona ermesi ile ... sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiğini, dolayısıyla davacının kıdem tazminatına hak kazanamadığını, ücret miktarının hatalı belirlendiğini, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına dayanılarak alacakların kabulünün hatalı olduğunu, ...'da çalışılması sebebiyle çalışma koşullarının bu ülke çalışma günlerine göre belirlenmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davacı vekili katılma yoluyla temyiz dilekçesinde; Mahkeme kararı ile hüküm kısmında davalı lehine 5.100,00 TL vekâlet ücretine hükmedildiğini, ancak Mahkemece reddedilen rakamın ortalama 150,00 USD - 200,00 USD olduğunu, talepler arasından ... reddedilen alacağın ihbar tazminatı olup ıslah dilekçesinde ihbar tazminatı brüt talep edilmesine rağmen Mahkemece sehven brüt rakam üzerinden ... rakamın düşülmesi ile vekâlet ücreti takdir edildiğini düşündüklerini belirterek kararın bu yönden düzeltilerek onanmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; işçinin kıdem tazminatı hesabına esas alınan giydirilmiş brüt ücret miktarının doğru belirlenip belirlenmediğine ve davalı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin miktarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri,
2. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
" (1) Bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde gösterilen hukuki yardımların konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, davanın görüldüğü mahkeme için bu Tarifenin ikinci kısmında belirtilen maktu ücretlerin altında kalmamak kaydıyla (7 nci maddenin ikinci fıkrası, 10 uncu maddenin üçüncü fıkrası ile 12 nci maddenin birinci fıkrası, 16 ncı maddenin ikinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla) bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir
(2) Ancak, hükmedilen ücret kabul veya reddedilen miktarı geçemez.
... "
3. Değerlendirme
1.Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre davalılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı temyizi yönünden yapılan değerlendirme ise somut olayda, İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyulmakla giydirilmiş ücrette meydana gelen değişiklikten etkilenen ... alacak kalemi ihbar tazminatıdır. Davacı tarafça talep edilen ihbar tazminatı brüt 3.801,25 USD ( ... 3.202,21 USD) olup İlk Derece Mahkemesince bozma sonrasında ihbar tazminatı brüt 3.591,25 USD hesaplanarak hüküm yerinde bu miktar ... 3.025,31 USD olarak hüküm altına alınmıştır. Davacı talebinin alacakların brüt olarak hüküm altına alınması olduğu da gözetildiğinde; yargılamada reddedilen miktar brüt 210,00 USD olmasına rağmen, bu miktarın karar tarihindeki efektif satış kuru üzerinden ... lirasına çevrilmesi ile belirlenecek tutarı aşacak şekilde davalı lehine 5.100,00 TL vekâlet ücreti takdiri hatalı olup bozma sebebidir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının reddine;
2.Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (9) uncu bendinde yer alan “5.100,00 TL" ibaresinin çıkartılarak yerine "3.111,32 TL" ibaresinin yazılması suretiyle hükmün bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının davacıya iadesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.