"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 6. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞKOLU TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın ... Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri San. Tic. A.Ş. işverenliğine bağlı 1052410.25, 10512338.25, 1051230.25, 1051209.25 ve 1053991.25 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğine ilişkin 11.09.2019 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/115 No.lu işkolu tespit kararının hatalı olduğu iddia edilerek bu kararın iptali ile bu işyerlerinin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence yerleri işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep edilmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; tespitin usul ve kanuna uygun yapıldığını, davanın hukuki gerekçe ve delilden uzak olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı Belediye ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; 5393 sayılı Belediye Kanunu (5393 sayılı Kanun) uyarınca tespite konu ... Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri Sanayi Ticaret A. Ş. işyerlerinde yapılan her türlü hizmetin belediyelerin yetki, görev ve imtiyazları arasında olduğunu ve belediye hizmetlerinin tamamının İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkolu içerisinde sayıldığını, ... Büyükşehir Belediyesinin kendi görev alanına giren konularla ilgili olarak hizmetlerini yerine getirmek amacıyla şirket kurduğunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun) dayalı olarak hazırlanan İşkolları Yönetmeliği'nde belediye hizmetlerinin, Yönetmeliğin 20 sıra numarasında bulunan genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesi gerektiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 5393 sayılı Kanun uyarınca tespite konu ... Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri Sanayi Ticaret A.Ş. işyerlerinde yapılan her türlü hizmetin belediyelerin yetki, görev ve imtiyazları arasında olduğunu ve belediye hizmetlerinin tamamının İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkolu içerisinde sayıldığını, ... Büyükşehir Belediyesinin kendi görev alanına giren konularla ilgili olarak hizmetlerini yerine getirmek amacıyla şirket kurduğunu, 6356 sayılı Kanun'a dayalı olarak hazırlanan İşkolları Yönetmeliği'nde belediye hizmetlerinin, Yönetmeliğin 20 sıra numarasında bulunan genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesi gerektiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri Sanayi Ticaret A.Ş.'ye ait 1052410.025, 10512338.025, 1051230.025, 1051209.025 ve 1053991.025 SGK sicil numaralı işyerlerinde yapılan işlerin niteliği itibari ile İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolundaki asıl ... ve buna yardımcı ... niteliğinde olduğundan ilgili mevzuat maddeleri, davalı Şirketin Belediye tarafından kurulan bir Şirket olması, işin amacının belediye hizmetine ilişkin olması, bu işyerlerinde yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiği, bu bağlamda davalı Bakanlık tarafından yapılan işkolu tespitinin mevzuat hükümlerine ve Yargıtay kararlarına uygun olduğu kanaatine varıldığı, ayrıca Genel-... (...) yönünden usulüne uygun bir dava açılmadığından bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığı gerekçesiyle;
"1-)Davalı ...-... (...) yönünden usulüne uygun bir dava açılmadığından bu davalı hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2-)Davalı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, davalı ... Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri Sanayi Ticaret A.Ş, davalı ...-... (Tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası), davalı Belediye-... (... Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası) aleyhine açılan davanın REDDİNE,
..." karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemece verilen kararın ilk bölümünde Genel-... Sendikası yönünden usulüne uygun dava açılmadığı gerekçesi ile bu davalı yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de bu kararın Yargıtay kararlarına aykırı olduğunu, Yargıtay kararlarına göre işkoluna itiraz davalarında istatistik yönünden %1 barajını aşan tüm sendikaların davada hasım gösterilmesi gerekirse davaya resen dâhil edilmeleri gerektiğini, dava konusu edilen işyerleri açısından bu işyerlerinin sermayesinin tamamı Belediyeye ait olsa da bu işyerlerinde çalışan kişilerin garson, ocakçı, bulaşıkçı, mutfak personeli unvanları ile çalışmalarını sürdürmeleri ve işyerlerinin yeme-içme niteliğinde işletilmesi nedeniyle yapılan işlerin 5393 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinde tek tek sayılan belediye görev ve sorumlulukları arasında yer almadığını, bu işyerlerinin içecek sunum hizmetleri içerisinde olacağının ve 28502 sayılı İşkolları Yönetmeliği'nin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğinin kabulü gerekeceğini, 6356 sayılı Kanun ile ona dayalı olarak çıkarılan İşkolları Yönetmeliği, 5393 sayılı Kanun'a göre daha özel nitelikte ve sonraki tarihli bir düzenleme olduğundan iki düzenleme arasında bir çelişki olmamasına rağmen, bunun kabulü hâlinde bile daha özel ve sonraki tarihli İşkolları Yönetmeliği'ne itibar edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda yer aldığının kabulü gerekeceği, yine dosyada taraf sıfatı bulunmayan Genel-... Sendikası yönünden karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesinde usulsüzlük bulunmadığı, Mahkemenin kararında usul ve kanuna aykırı bir durum olmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; belediyelere tanınmış birtakım hak ve görevler kapsamındaki hizmetleri yerine getiren şirketin sırf belediye iştiraki olması nedeniyle yapılan hizmetlerin genel işler işkoluna girdiği şeklinde geniş yorumlama yoluna gitmenin işkolları ile ilgili mevzuatın ruhuna aykırı olduğunu, dava konusu işyerlerinde görülen hizmetlerin belediyelerin zorunlu hizmetleri içinde yer almadığını, işkolu tespit kararının uygulamaya, hukuki düzenlemenin açık ifadesine ve emsal yargı kararlarına aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur."
3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
6.19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihâi kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.