"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/905 E., 2022/297 K.
DAVA TARİHİ : 31.05.2016
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 2000 yılından itibaren davalı Üniversitenin Cerrahpaşa Tıp Fakültesi yerleşkesinde veri giriş kayıt elemanı olarak çalıştığını, davacının tüm çalışmalarını davalı Üniversite bünyesinde yapmasına rağmen Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı kayıtlarında işe giriş tarihinden bu yana çalıştığı yerlerin çeşitli alt işveren firmalar olarak gösterildiğini, yapılan uygulamanın muvazaalı olduğunu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... müfettişlerince düzenlenen 30.01.2009 tarihli raporda ... Üniversitesi Rektörlüğü ile personel hizmet alım ihalelerini alan alt yükleniciler arasındaki ilişkilerin muvazaalı olduğunun tespit edildiğini, işbu muvazaa tespitinin ... 4. ... Mahkemesinin 2009/249 Esas, 2010/45 Karar sayılı kararı ile kesinleştiğini, davacının davalı Üniversite tarafından muvazaalı şekilde alt işveren şirketin çalışanı olarak gösterildiğini ileri sürerek fark ücret alacağı, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar, ilave tediye, yol ücreti alacağı, ayrımcılık tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını, davalının ihale makamı olduğunu, sorumluluğunun bulunmadığını, davalı Üniversitenin asıl işveren sıfatı taşımadığını, davacının herhangi bir alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.02.2018 tarihli ve 2016/619 Esas, 2018/152 Karar sayılı kararıyla; toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak kesinleşmiş muvazaa tespiti nedeniyle davacının dava dışı alt işveren şirketlerde geçen çalışmaları yönünden başlangıçtan itibaren davalı ... Üniversitenin işçisi olarak kabul edilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesinin 24.02.2021 tarihli ve 2020/535 Esas, 2021/517 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf talebinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.09.2021 tarihli ve 2021/9107 Esas, 2021/13402 Karar sayılı ilâmı ile; kesinleşen müfettiş raporu ile muvazaaya dayalı olduğu tespit edilen sözleşmelerin geçerli olduğu dönem yönünden hesaplanan ve hüküm altına alınan alacaklar bakımından mahkeme kararının doğru olduğu, diğer dönemler yönünden ise herhangi bir inceleme, araştırma yapılmadan muvazaanın kabul edilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyulduğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... müfettişlerinin tespit ve kontrolü ile birlikte kesinleşen ... 4. ... Mahkemesinin 04.02.2010 tarihli ve 2009/249 Esas, 2010/45 Karar sayılı kararı sonrasında muvazaa kabul edilen işlerin, yapılan tüm döneme ilişkin hizmet alım sözleşmelerinde de aynen ve tekrar devam ettiği, ihale sözleşmelerinin ve şartnamelerinin birbiri ile benzer düzenlemeler içerdiğinden muvazaa tespitinin tüm ihale dönemleri için geçerli olduğu, ayrıca tıbbi sekreter olarak çalışan emsal işçi dosyasında da yüklenici firmalar ile davalı İdare arasındaki ... ilişkisinin muvazaalı olduğuna karar verildiği ve kararın Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 25.01.2021 tarihli ve 2019/3391 Esas, 2021/2003 Karar sayılı kararı ile onandığı, dolayısıyla davacının yüklenici firmalar uhdesindeki tüm çalışma süresi bakımından işe başladığı tarihten itibaren davalı İdarenin işçisi sayılması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının belirsiz alacak davası açmakta hukuki yararın olmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını, husumet yöneltilemeyeceğini, veri giriş işinin yardımcı ... olduğunu, İlk Derece Mahkemesinin sonraki tarihli bir kararında muvazaanın bulunmadığı yönünde karar verildiğini, davacının ücret farkı ve ilave tediye alacağı bulunmadığını, Sağlık ve Yardımcı Personel Tarafından Yerine Getirilmesi Gereken Hizmetlerin Satın Alma Yoluyla Gördürülmesine İlişkin Esas ve Usullerin "Amaç" başlıklı 1 inci maddesi kapsamında eleman temininin yasallaştığını, yol ücretine ilişkin sözleşme ve şartnamade düzenleme olmadığını, davacının mükerrer taleplerde bulunduğunu, tanıkların davalıya karşı davaları bulunduğunu, bu sebeple beyanlarına itibar edilemeyeceğini, faiz türü ve harç yönünden de kararın hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; kesinleşen muvazaa tespitinin bulunduğu dönemden sonrası için davalı İdare ile yüklenici firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin yedinci ve sekizinci fıkraları, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 ve 4 üncü maddeleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun (4734 sayılı Kanun) 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun (4735 sayılı Kanun) 8 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta bozma ilâmında, İlk Derece Mahkemesince kesinleşmiş muvazaa tespitine dayanılarak tespit döneminin dışında kalan ihale dönemleri için herhangi bir inceleme yapılmadan muvazaanın kabul edilmesinin doğru olmadığı belirtilmiş olup İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmına uyularak yapılan araştırma sonucunda, tüm hesaplama dönemine ilişkin hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle bozma öncesi olduğu gibi davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Müfettişlerinin 30.01.2009 tarihli inceleme raporunda; davalı Üniversite ile yüklenici firmalar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu tespit edilmiş; sözü edilen tespit kararı temyiz incelemesinden geçerek kesinleşmiştir. Dolayısıyla muvazaa tespiti yapılan dönem bakımından muvazaanın varlığının kabul edilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ne var ki 30.01.2009 tarihli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Müfettişleri inceleme raporu ile muvazaalı olduğu tespit edilen dönemden sonrası için varılan sonuç dosya kapsamı ile örtüşmemektedir.
4. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; hizmet alım sözleşmelerine göre yapılacak işin yardımcı ... olduğu ve davacının ... Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesinin çeşitli birimlerinde hizmet alım sözleşmesi ve eki şartnamelerin kapsamına uygun şekilde veri giriş elemanı olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Ayrıca 11.09.2014 tarihli ve 29116 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 4735 sayılı Kanun'un 8 nci maddesinde yapılan değişiklikler ile personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmelerinin yapılabilmesine imkân tanındığı dikkate alındığında; düzenlemenin yürürlüğe girdiği 11.09.2014 tarihinden sonraki çalışma dönemi için yapılan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğunun kabulü zaten mümkün değildir.
5. Şu hâlde 30.01.2009 tarihli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Müfettişleri inceleme raporu ile muvazaalı olduğu tespit edilen dönem dışındaki hesaplama dönemi bakımından; 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesine uygun şekilde kurulan bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu ve davalı İdare ile yüklenici firmalar arasındaki bu ilişkinin muvazaalı olmadığı kabul edilerek sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.