"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2018/2421 E., 2022/1236 K.
DAVA TARİHİ : 28.10.2015
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 26. ... Mahkemesi
SAYISI : 2015/551 E., 2018/254 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... AŞ'de (...) arıza bakım elektrik ustası olarak 24.08.1998 tarihinde işe başladığını ve çalışmasının hâlen devam ettiğini, arıza bakım ve onarım işlerinin davalı Şirketin asıl işi olduğunu, teknolojik uzmanlık gerektirmediğini, davalı Şirketin kendi isçilerini hizmet alım sözleşmelerini ihale ettiği alt işveren firmaların işçisi olarak gösterdiğini, muvazaalı ... ilişkisi kurulduğunun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Teftiş Kurulu Başkanlığı raporu ile tespit edildiğini, davalı tarafından söz konusu rapora karşı muvazaalı bir işlem olmadığının tespiti amacıyla ... 1. ... Mahkemesinin 2011/681 Esas, 2013/16 Karar sayılı dosyası ile dava açıldığını fakat davanın reddedildiğini, davalıya ait işyerinde işçilerin bir hafta 07.00 – 15.00 diğer hafta 15.00 -23.00 saatleri arasında iki vardiyada çalıştıklarını, fakat bu çalışma saatlerinin üzerine üç saat çalışıldığını, müvekkilinin daimi olarak ... ana kadrosunda bulunan işçiler ile birlikte çalıştığını, ...’ın ana kadrosuna bağlı işçiler açısından fazla mesai çizelgeleri düzenlendiğini ve arıza, bakım, onarım işlerinin kayıtları tutulduğunu, müvekkilinin yemek arası kullanamadığını yolda yemek yediğini, davalı ... işçilerinin faydalandığı haklardan faydalanamadığını, bu hakların başında ilave tediye alacağı geldiğini, alt işveren şirketler ile davalı ... arasında imzalanan hizmet alım sözleşmeleri ve idari şartnamelere göre alt işverenlerin işçilere ayda 26 gün ve günlük 4,50 TL üzerinden hesaplanacak (Aylık 117,00 TL) yol ücreti ile 26 gün ve günlük brüt 5,00 TL üzerinden hesaplanacak (Aylık 130 TL) yemek bedeli ödenmesi gerektiğini, müvekkilinin çalıştığı dönem boyunca söz konusu ödemelerin yapılmadığını, davalı tarafından söz konusu belgeler dosyaya ibraz edilmese dahi söz konusu ödemelerin sözleşmelerde yer aldığının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Teftiş Kurulu Başkanlığı raporunda açıkça ifade edildiğini (Rapor 13.sayfa), ... bayram ve genel tatillerde çalıştığını ama karşılığının ödenmediğini, asgari geçim indirimi alacağının da ödenmediğini, müvekkilinin davalı işyerindeki son aylık net ücretinin 1.800 TL olduğunu, fakat alt işverenlerin asgari ücret üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunduğunu, müvekkilin ücreti hesaplanırken davalı Şirket ile dava dışı alt işverenler arasında imzalanmış hizmet alım sözleşmeleri uyarınca müvekkilinin pozisyonu olan teknikerlik açısından brüt asgari ücretin %118 fazlasının ödenmesinin zorunlu olduğunun öngörüldüğünü, bu hususun Çalışma Bakanlığı raporunda da ifade edildiğini, dava konusu alacakların 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 nci maddesi uyarınca belirsiz alacak niteliğinde olduğunu ileri sürerek ilave tediye, fazla çalışma, ... bayram genel tatil ücreti ile yol, yemek ve asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunarak davacının belirsiz alacak davasını açamayacağını, yüklenici firmalar ile hizmet alım sözleşmesi yapıldığını ücretlerin ve diğer hakların yüklenici firmalarca ödediğini, ... Elektrik Dağıtım AŞ (...) Genel Müdürlüğünün bir kamu kuruluşu olduğunu, müvekkilinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihtiyaçlarını ihale yoluyla temin ettiğini tüm şartnamalerin ... Genel Müdürlüğü tarafından hazırlandığını, ... Genel Müdürlüğüne uygulaması için gönderildiğini, davacının muvazaa iddiasını kabul etmediklerini, davacının ilave tediye talebinin yasal dayanağının olmadığını, davacının vardiyali sistemde çalıştığını kabul ettiğini bu nedenle fazla çalışma alacağı olmadığını, ... tatillerin tümünde de çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının taleplerinden olan asgari geçim indirimi, yol ve yemek ücretinin sözleşmede yer almadığını, davacının belirttiği faiz talebinin de hukuka aykırı olduğunu, faizin ancak dava ve ıslah tarihinden talep edilebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Şirket ile alt işverenler arasında yapılan hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğunun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... müfettişleri tarafından tespit edildiği ve bu tespite karşı davalı ile alt işveren firmalar tarafından açılan davanın ... 1. ... Mahkemesinin 2011/681 Esas 2013/16 Karar sayılı ilâmı ile reddedilerek kesinleştiği, davacının davalı nezdinde arıza bakım işi yaptığı, bu işin davalının asıl işi niteliğinde olduğu gerekçesiyle davalı ile alt işveren firmalar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve davacının baştan itibaren davalı işçisi olduğu kabul edilerek davaya karşı zamanaşımı def'i dikkate alınmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle muvazaa ve asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, hizmet alımı yapıldığını, ıslah dilekçesine karşı zamanaşımı def'inin değerlendirilmediğini, kabul anlamına gelmemek üzere ilave tediye alacağının özelleştirme tarihine kadar hesaplanması ve yasal faiz işletilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalının istinaf başvurusunun ilave tediye alacağı yönünden kısmen kabulü ile özelleştirme tarihi olan 28.05.2013 tarihine kadar hesaplaması gerektiği gerekçesiyle resen hesaplama yapılarak İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplere benzer sebeplerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasında; asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı, davacının muvazaadan kaynaklı dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, alacakların ispatı, hesaplanması ve faiz hususları uyuşmazlık konusudur.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, taraflar arasındaki sözleşmeye, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlave tediye alacağı, 6772 sayılı Kanun ile öngörülmüş bir alacak olup bu alacağa uygulanması gereken faiz oranı yasal faizdir. Mahkemece hüküm altına alınan ilave tediye alacağına, yasal faiz uygulanması gerekirken bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize hükmedilmesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının "-Hesaplanan 3.789,60 TL net ilave tediye ücret alacağının; 250,00 TL'sinin dava tarihi olan 28/10/2015 tarihinden itibaren, bakiyesine ise talep artırım tarihi olan 07/02/2018 tarihinden itiraben işleyecek ve hesaplanacak en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine," bendinde yer alan “ en yüksek banka mevduat faizi ile" ibaresinin çıkartılarak yerine “yasal faiziyle” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.