"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : Van 3. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Van 1. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçtiğini ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi uyarınca Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilere de uygulanacağının hüküm altına alındığını, taraflar arasında imzalanmış belirsiz süreli ... sözleşmesinde her ... brüt asgari ücretin belirli bir oran fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılması gerektiğinin düzenlendiğini, İdare tarafından gerçekleştirilen hatalı uygulama sonucunda fark alacaklarının doğduğunu ve daha önce açılan dava ile bir kısım fark ücret alacağının hüküm altına alındığını şimdi ise hesaplanmayan dönemler yönünden ücret fark alacağı ile ilk açtığı davada talep etmediği ikramiye farkı, ilave tediye farkı ve fazla çalışma fark alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının davalı nezdinde sürekli işçi kadrosuna 696 sayılı KHK ile değişik 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesi uyarınca geçirildiğini, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre her altı aylık dönem için ayrı ayrı %4 zam belirlendiğini ve buna göre davacıya yapılan ödemelerin hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında kadroya geçiş sırasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinde davacının ücretinin asgari ücretin belirli oranda fazlası olarak belirlendiği gerekçesiyle bilirkişi raporundaki hesaplamalara itibar edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçmiş olduğunu, ücret bordrolarından açıkça anlaşılacağı üzere davacının 31.12.2018 tarihli ücreti korunarak üzerine %4 zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimine gidilmediğini, davacı 01.01.2018- 31.12.2018 tarihleri arasında asgari ücretin yüzdelik katlarının uygulanması gerektiğini iddia etmiş ise de 01.01.2019 tarihi ve devamında davacının, asgari ücretin katlarının uygulanmasını gerektirir ... sözleşmesi bulunmadığını, bununla birlikte davacının nakil sırasında yeni bir sözleşme imzaladığını ve sözleşmede ücret kısmının boş bırakıldığını, netice itibarıyla dava dilekçesinde iddia edilenin aksine davacının ücreti 2019 yılı asgari ücret seviyesine çekilerek bu ücrete %4 zam uygulanmadığını, davacının 2018 ücreti korunarak üzerine %4 oranında zam yapıldığını, davacının sendika üyesi olup olmadığının, üye ise sendikaya üyelik tarihinin, ... sözleşmesinin sona erip ermediğinin ve dayanışma aidatının ödenip ödenmediği hususlarının tespiti gerektiğini, davacı tarafça istenen faiz oran ve faiz başlangıç tarihlerine de itiraz ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı işçinin sürekli işçi kadrosuna geçtiği aşamada taraflar arasında imzalanan 02.04.2018 tarihli belirsiz süreli ... sözleşmesinde ücretinin sözleşme süresince asgari ücretin belli oranda fazlası üzerinden ödeneceğinin kararlaştırıldığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçmiş olduğunu, belirsiz alacak davası olarak davanın açılamayacağını, dava dilekçesinde yer alan davacı talebinin açık olmadığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kadroya geçen işçilerin kadroya geçmeden önce ihale sözleşmelerinde asgari ücretin katları oranındaki ücretlerine yönelik hükümlerin, kadroya geçtikten sonra da devam edip etmeyeceğinin İdarenin takdir yetkisinde olduğu cevabının verildiğini; davacıya toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücret artışı yapıldığını, Asgari Ücret Yönetmeliği'nin ilgili maddelerine göre işçilere komisyonca belirlenen ücretten düşük ücret ödenmeyeceğini ve ... sözleşmesi ile toplu ... sözleşmelerine buna aykırı hüküm konulamayacağını, konuya ilişkin olarak davalının, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından talep etmiş olduğu görüş talebine istinaden verilen 28.01.2019 tarihli mütalaaya uygun olarak davacının ücretinin usulüne uygun olarak ödendiğini ve davacı tarafça istenen faiz oran ve faiz başlangıç tarihlerine de itiraz ettiklerini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen alacaklarının bulunup bulunmadığı, dava konusu alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı, davanın belirsiz alacak davası olarak görülüp görülmediği ve faiz noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 22 ve 32 nci maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Alt işverene ait işyerinde herhangi bir toplu ... sözleşmesinden yararlanmayan işçiler yönünden sürekli işçi kadrosuna geçirildikleri tarihten sonra 02.04.2018-31.10.2020 tarihleri arasındaki dönemde, 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu ... Sözleşmesi Hükümleri'nin uygulanacağı noktasında tereddüt bulunmamaktadır. Ancak anılan toplu ... sözleşmesi, kanun hükmünde kararname kapsamındaki işçiler yönünden 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nda (6356 sayılı Kanun) öngörülen toplu ... sözleşmesi sürecinden geçilerek bağıtlanmış bir toplu ... sözleşmesi niteliği taşımamaktadır. Bu nedenle bu toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara 6356 sayılı Kanun'un 53 üncü maddesindeki en yüksek işletme kredisi faizinin uygulanma olanağı bulunmamaktadır. Yine aynı nedenle söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmek için sendika üyeliği şartı aranmaz. Yürürlük süresi 31.10.2020 tarihi itibarıyla sona ... bu toplu ... sözleşmesinin art etkisi de bulunmamaktadır. Bunun anlamı; toplu ... sözleşmesinin bitiminde, işyerinde uygulanmakta olan bir başka toplu ... sözleşmesinden yararlanmayan işçiler bakımından süre bitimindeki mevcut ücret miktarı aynen korunacak olmakla birlikte, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan diğer haklardan artık yararlanılamayacak olmasıdır. Bir örnekle açıklamak gerekirse; 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu ... Sözleşmesi'nde ikramiye, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ile gece zammının ödenmesine ilişkin hükümler yer almaktadır. Toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresi içinde hak kazanılan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ya da ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının toplu ... sözleşmesine göre zamlı olarak hesaplanması mümkündür. Aynı şekilde gece zammı ile ikramiye alacakları da toplu ... sözleşmesinden ... alacaklar olduğundan sözleşme süresinin sonuna kadar ödenmelidir. Ancak işçilerin 31.10.2020 tarihinden sonraki dönemde hak kazanacakları fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti gibi alacaklarının bu toplu ... sözleşmesinde belirtilen esaslara göre hesaplanmaya devam edilmesi mümkün değildir. Aynı durum gece zammı ve ikramiye alacakları için de geçerlidir. Şüphesiz, işyerinde yetkili sendika ile işveren arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesinden yararlanma şartlarını taşıyan işçi yönünden 31.10.2020 tarihinden sonraki dönem için bu toplu ... sözleşmesi hükümleri uygulanmaya başlanacaktır. Ancak, yararlanılan herhangi bir toplu ... sözleşmesi mevcut değil ise öncelikle taraflar arasında düzenlenen ... sözleşmesi hükümlerine bakılmalı, ... sözleşmesinde fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, ikramiye ve gece zammı ile ilgili özel bir düzenleme yer alması hâlinde ... sözleşmesi hükümlerine göre değerlendirme yapılmalı, aksi takdirde 4857 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak sonuca gidilmelidir. Gece zammı ve ikramiye yönünden ise ... sözleşmesinde gece zammına veya ikramiyeye ilişkin özel bir düzenleme yer almaması hâlinde, 4857 sayılı Kanun'da da gece zammı veya ikramiye ödemesine yönelik herhangi bir hüküm bulunmadığı dikkate alınarak bu döneme ilişkin taleplerin reddine karar verilmelidir.
3. Yukarıda yer alan açıklamalar doğrultusunda somut dosya incelendiğinde; 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 ncü madde kapsamında kamuda sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücretlerinin tespitinde uygulanacak kurallar belirlenmiş olup burada söz konusu olan ve Yüksek Hakem Kurulu kararıyla uygulanan toplu ... sözleşmesi davacının 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre yararlandığı bir toplu ... sözleşmesi değildir. Söz konusu toplu ... sözleşmesinde sürekli işçi kadrosuna geçen işçilere ocak ve temmuz aylarında beşer günlük ücret tutarında ikramiye ödenmesi öngörülmüş olup 31.10.2020 tarihinde sona ... toplu ... sözleşmesinin art etkisi söz konusu değildir. Bu itibarla sözleşmenin sona erdiği tarihten sonraki dönem için ikramiye veya fark ikramiye alacağına hak kazanılamayacağı kabul edilmelidir. Buna göre 31.10.2020 tarihinden sonraki dönem yönünden bu toplu ... sözleşmesinde mevcut ikramiyeye ilişkin düzenlemeler göz önüne alınarak fark ikramiye alacağının hüküm altına alınması hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.