"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/21 E., 2022/10 K.
DAVA TARİHİ : 22.08.2017
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
TEMYİZ EDENLER : Davalılar vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 42. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/430 E., 2020/485 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalılar vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.02.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat Emine Uzuner ile davalı ... Tic. AŞ (... Şirketi) vekili Avukat Ceyda Erdal geldiler. Davalı ... SPA adına kimse gelmedi.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalılara ait işyerinde 18.11.2011-19.11.2015 tarihleri arasında formen olarak 3.450,00 USD ücretle çalıştığını, işyerinde iki vardiya hâlinde çalıştığını, vardiyaların ....00-19.00, 19.00-....00 saatleri arasında gerçekleştiğini ancak davacının gündüz vardiyasında iken 21.00-22.00' ye gece vardiyasında iken ise 08.00-09.00'a kadar çalıştığını, iki haftada bir gün hafta tatili izni verildiğini, dinî bayramların birinci günleri dışındaki tüm ... bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırıldığını, davacının eşinin rahatsızlığı sebebiyle işten çıkışının verilmesini ve tazminatlarının ödenmesini talep ettiğini, işverenin ise tazminatlarını ödeyerek çıkışını verdiğini ancak tazminatının eksik hesaplandığını ileri sürerek bakiye kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacının 19.02.2012 tarihinde ...-... Joint Venture olarak faaliyet gösteren Umman Sultanlığı'ndaki işyerinde çalışmaya başladığını, davacı ile Umman'daki Joint Venture'a ait işyeri için anlaşma yapıldığını ve mutad işyerinin Umman olduğunu, davacının Joint Venture ortağı olan ... Şirketi tarafından işe alındığını ve tüm vize işlemlerinin ... Şirketi tarafından yapıldığını, müvekkili firmanın davacının Umman'a işçi olarak götürülmesi ile ilgisinin bulunmadığını, davada Umman kanunlarının geçerli olduğunu ve Umman kanunlarının uygulanmasının gerektiğini, davacıya Umman kanunları gereğince tüm hak ve alacaklarının ödendiğini, davacının Umman ... kanunlarına göre çalışmayı kabul ettiğini ve ... teklif formunda günlük 10 saat çalışma olduğunun açıkça belirtildiğini, davacının ücretinin brüt 2.000,00 USD olduğu ve Kraliyet Kararnamesi 131/2011'e uygun olarak asıl ücretin 1.437,00 USD (haftada 5 gün, günde 9 saat)+ sabit fazla çalışma 563,00 USD (cumartesiden çarşambaya günde 1 saat ve perşembe 10 saat) olarak belirtildiğini, davacıyla yapılan ... sözleşmesine göre cumartesi, çarşamba arası günde 1 saat, perşembe günü 10 saat fazla çalışması bedelinin her ay sabit olarak fazla çalışma ödeme altında ödendiğini, Umman'da önceleri perşembe ve cuma günleri tatil iken perşembe çalışma yapıldığını, bu durumun puantajlar ile sabit olduğunu, işçilerin daha fazla çalışma yaptığı durumlarda yaptıkları durumun puantajları ile sabit olduğunu, işçilerin daha fazla yaptığı durumlarda yaptıkları çalışmasının ücretinin o ayki ücretleri ile birlikte ödendiğini, sunulan belgeler incelendiğinde görüleceği üzere sabit fazla çalışma dışında yaptığı fazla çalışma bedellerinin "Overtime" adı altında ayrıca ödendiğini, Ekim ve Kasım 2014 yılı bordrolarında bu durumun görüleceğini, davacının yaptığı fazla çalışmaların karşılandığının ödendiğini, Şirkete karşı açılan emsal davalarda dinlenilen tanıklarca da bu durumun açıklandığını, davacının hafta tatili günlerinde çalışmadığını, ... bayram ve genel tatil günlerinde izin kullandığını ya da karşılığının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... SPA vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Şirket ile diğer davalı ... Şirketi arasında hiçbir sözleşmesel ilişki bulunmadığını, ... SPA (Merkezi İtalya) ... ... Şubesinin ... Şirketi ile Umman'da ne bir projesi ne de kendi bünyesinde bulunan bir çalışanı olduğunu, bu nedenle ... SPA ... ... Şubesine husumet yöneltilemeyeceğini, dosyaya sunulan belgelere göre davacının işverenin ... Şirketi olarak görüldüğünü, dosyaya sunulan 05.....2014 tarihli belgede işveren temsilcisi olarak ... SPA Umman şubesi yazılı olduğunu, oysa müvekkili Şirketin ... SPA ... ... şubesi olduğunu, kaldı ki ilgili belgede ... sözleşmesinin devredildiğinin görüldüğünü, bu durumda devralan işverenle birlikte kendi döneminde doğmuş borçlardan iki yıl süre ile sınırlı olarak sorumluluğunun bulunacağını, feshe bağlı alacaklardan ise sorumluluğunun bulunmayacağını, davacının eşinin rahatsızlığı nedeniyle istifa ettiğini dolayısıyla tazminata hak kazanamayacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya içeriğine göre davacıya davalı ... Şirketi tarafından bir miktar kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığının tespit edildiği, bu durumda davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığından taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmadığı, puantaj kayıtları bulunan dönemler yönünden puantaj kayıtlarına göre hesaplama yapıldığı, puantaj kayıtları bulunmayan dönemler açısından ise davacı tanıklarının beyanları ile tanıkların bilgi sahibi oldukları dönemle sınırlı olarak davacının haftada 15 saat fazla çalışma yaptığı, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil alacakları bakımından puantaj kayıtları bulunan dönemler yönünden puantaj kayıtlarına göre hesaplama yapıldığı, puantaj kayıtları bulunmayan dönemler açısından ise davacı tanıklarının beyanlarına göre dinî bayramlar dışındaki ... bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı ve ayda iki hafta tatilde çalışmasına devam ettiğinin kabul edildiği, davacı vekilince müvekkilinin yabancı dil bilmediğinin iddia edildiği, dosya kapsamındaki ... ... sözleşmesi olan davacının 19.11.2011 işe başlangıç tarihli ... sözleşmesinin tamamen İngilizce düzenlendiği, yine ücret bordrolarının tamamının yabancı dilde düzenlenmiş olduğu ve imzasız olduğu, davalı ... Şirketince dosyaya sunulan ....03.2013, 28.09.2013 ve 20.08.2014 tarihli belgelerin tamamının yabancı dilde düzenlenmiş olduğu, davalı işverenlerin davacının yabancı dil bildiğini ispat edemedikleri, bu nedenle bu belgelere itibar edilmediği, her ne kadar davalı vekillerince yıllık 240 saate kadar yapılan fazla çalışmanın temel ücretin içinde olduğunu savunulmuşsa da dosyaya bu yönde Türkçe yazılı bir sözleşme sunulmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; uyuşmazlığın çözümünde ... sözleşmesi uyarınca Umman mahkemelerinin yetkili olduğunu, uyuşmazlığın Umman kanunlarına göre çözülmesi gerektiğini, dava konusu alacakların belirsiz alacak davasına konu olamayacağını, alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağı bulunmadığını, ücretin hatalı belirlenip 150,00 USD sosyal hak eklemesinin hukuki dayanağının bulunmadığını, bordrolarda davacının ücreti ve fazla çalışma ücretinin (aylık 60 saat) tahakkuk ettirilerek ödendiğini, hafta tatili çalışmasının karşılığının ödendiğini, ... sözleşmesinin istifa ile sona erdiğini davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... SPA vekili istinaf dilekçesinde; davacının diğer davalı ... Şirketi nezdinde çalıştığını, davalı müvekkilinin davada taraf sıfatının bulunmadığını, husumet nedeniyle davanın reddi gerektiğini, uyuşmazlığın çözümünde Umman Sultanlığı kanunlarının uygulanması gerektiğini, davacının çalışmasından kaynaklı tüm alacakların ödendiğini, tanıkların beyanlarına sadece kendi çalışma dönemleri ile sınırlı olarak itibar edilmesi gerektiğini, husumetli tanık beyanlarına itibar edilmeyeceğini, sözleşmede belirlenen ücret ve çalışma koşullarına göre hesaplama yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Şirketi ile davacı arasında yurt dışı ... sözleşmesi yapıldığına ilişkin Türkçe olmayan belge sunulduğunu, tercümesi sunulan ... sözleşmesinin dava dışı çalışana ait olduğu, bu nedenle Mahkemece değer verilmemesinin isabetli olduğunu, ... ... Kurumu Genel Müdürlüğünden gelen müzekkere cevabında davanın tarafları arasında imzalanmış yurtdışı hizmet sözleşmesine rastlanılmadığı belirtildiğini, davanın tarafları arasında uyuşmazlıkta Umman hukuku uygulanacağına ilişkin bir sözleşme bulunmadığından ... hukuku uygulanarak yargılama yapılmasının dosya kapsamı ile uyumlu olduğunu, yemek ve barınma gideri işverence karşılandığından davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasında isabetsizlik bulunmadığını, emsal Yargıtay kararları dikkate alındığında davacının imzalanan belgelerdeki dili bildiği kanıtlanmadığından yabancı dilde düzenlenen belgelere itibar edilmemesinin isabetli olduğunu, fesihten sonra kıdem ve ihbar tazminatı adı altında ödeme yapılması ve ispat külfeti üzerinde bulunan davalı işverence haklı feshin kanıtlanmaması dikkate alındığında Mahkemenin kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin kabulünün dosya kapsamı ile uyumlu olduğu gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalı ... SPA vekili istinaf dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepler ile kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, uygulanacak hukuk, fesih, ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı, ödenip ödenmediği noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 41, 44, 46, 47, 63 üncü maddeleri.
3. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 2, 5, 27, 40 ve 44 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İhbar tazminatı, belirsiz süreli ... sözleşmesini haklı bir nedeni olmaksızın ve usulüne uygun bildirim süresi tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. ... sözleşmesinin 4857 sayılı Kanun'un 24 ve 25 inci maddesinde yazılı nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve Kanun'un 17 nci maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar süresi tanınmamış olması hâlinde ihbar tazminatı ödenmelidir. Yine haklı fesih nedenine rağmen işçi ya da işverenin Kanun'un 26 ncı maddesinde öngörülen hak düşürücü süre içinde fesih yoluna gitmemeleri hâlinde karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
3. İhbar tazminatı ... sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, ... sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Yine işçinin mülga 1475 sayılı Kanun' un 14 üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle ... sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.
4. Somut olayda, davalıya ait işyerinde 18.11.2011-19.11.2015 tarihleri arasında çalışan davacı işçi, eşinin rahatsızlığı nedeniyle işten çıkışının verilmesini ve tazminatlarının ödenmesini talep ettiğini, işverence tazminatlarını ödeyerek çıkışının verildiğini ancak tazminatının eksik ödendiğini ileri sürmüş, davalı işveren ise davacının istifa ettiğini savunmuştur. İlk Derece Mahkemesince; davalı ... Şirketince bir miktar kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı, bu durumda davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmadığı gerekçesi ile bakiye kıdem tazminatı alacağı bulunmadığından bu talebin reddi ile bakiye ihbar tazminatı hüküm altına alınmıştır. İlk Derece Mahkemesi kararının bu yönüyle davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince; fesihten sonra kıdem ve ihbar tazminatı adı altında ödeme yapılması ve ispat külfeti üzerinde bulunan davalı işverence haklı feshin kanıtlanamadığı kanaati ile davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Ne var ki İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesinin kabulü dosya içeriği ile örtüşmemektedir.
5. Her ne kadar İlk Derece Mahkemesince davalı tarafın kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi bulunmasına göre fesih bakımından uyuşmazlık olmadığı kabul edilmiş ise de bu kabul şekli dosya kapsamına uygun düşmemektedir. Davalı işveren ... sözleşmesinin işçi tarafından feshedildiğini, istifa eden işçiye Umman kanunları uyarınca sadece kıdem tazminatı ödemesi yapıldığını savunmuştur. Dosya kapsamında bulunan belgelere göre davacıya kıdem tazminatı ödenmiş ise de ihbar tazminatı ödemesi yapılmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca davacı, başka bir dava dosyasında tanık sıfatıyla beyanında da kendisinin işten ayrıldığını açıklamıştır. Bu vakıalara göre ... sözleşmesinin işveren tarafından değil, dava dilekçesinde de açıklandığı üzere eşinin rahatsızlığı nedeniyle, işçi tarafından feshedildiği kabul edilmelidir. Açıklanan sebeplerle ihbar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Tic. AŞ yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.