"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 29. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞKOLU TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/13 No.lu karar ile ... Alimünyum Sanayi ve Tic AŞ unvanlı işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibarıyla metal işkoluna girdiğine karar verildiğini, bu kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu, bu işyerinin ... işyeri sayılmasının mümkün olmadığını, işyerindeki faaliyetin hangi teknik amacı taşıyorsa asıl işin o olması gerektiğini, asıl işin gerçekleşmesini sağlayan işlerin ise yardımcı ... olduğunu, mal ve hizmetler için yatırım araçlarının ve işçi sayısının bu konuda ölçüt olabileceğini, ancak başka bir işyerinde başka bir işverene ait ayrı bir işkolunda faaliyet olması durumunda ayrı işkolundan bahsedilmesi gerektiğini iddia ederek tüm bu nedenlerle işyerinin metal işkoluna girdiğinin tespiti ile işkolu tespit kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; işverene bağlı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin hukuki birlik, amaçta birlik ve yönetimde birlik hususlarını birlikte sağladıklarını, bu işyerlerinin ... işyeri olarak sayılması gerektiğini, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra No.lu metal işkolunda yer aldığını tespit edildiğini, Bakanlığın vermiş olduğu işkolu tespiti kararının mevzuata ve hukuka uygun olarak düzenlendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davanın işkoluna itiraz davası olup tespiti yapılan işkolunda yer alan sendikaların dava sonucundan etkilenecek olmaları nedeniyle davaya dâhil edilmesini, davacının hukuki yararının bulunmadığını, müvekkili Şirkete ait işlerin hukuki birlik, yönetimde birlik ve amaçta birlik içerisinde bulunan ... bir işyeri olduğunu, ... müfettişi tarafından işyerlerinde yapılan fiili tespite göre işkolu tespiti yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Dahili davalılar cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ... Alüminyum Sanayi ve Ticaret AŞ unvanlı ve 2.6920.01.01.1140260.034 Sosyal Güvenlik Kurumu (...) sicil numaralı, ... ... Mahallesi, ... Caddesi, Koza Plaza, Kat:12 No:42-43-44-45 .../... adresinde mukim merkez ofisin metal işkoluna girdiği, 2.2512.01.01.1073645.059 ... sicil numaralı, Velimeşe OSB Mahallesi, Yanyol Caddesi, NO:1571 .../... adresinde mukim üretim fabrikasının da metal işkoluna girdiği, merkez ofisin mevzuat uyarınca ayrı bir işyeri sayılamayacağı, merkez ofiste yapılan işlerin asıl işin tamamlayıcısı nitelikte olduğunu, ... Alüminyum Sanayi ve Ticaret AŞ'nin işyerlerinin ... işyeri sayılacağı ve davalı Bakanlığın yapmış olduğu tespit kararında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin dosya kapsamında mevcut ... 2. ... Mahkemesi tarafından yapılan keşif sonrasında alınan bilirkişi raporunu dikkate alarak eksik incelemeyle haklı davanın reddine karar verdiğini, iktisadi ve hukuki açıdan işletme kavramıyla işletme toplu ... sözleşmesindeki işletme kavramının özdeş olmadığını, gerekçeli kararın usule uygun yazılmadığını, tarafların iddia ve savunmalarının, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin tartışma ve değerlendirmesinin yapılmadığını, davalı Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2019/13 Karar No.lu işkolu tespit kararının iptaline karar verilmesi gerektiğini ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ... Alüminyum Sanayi ve Ticaret AŞ'nin işyerlerinin ... işyeri sayılacağı ve davalı Bakanlığın yapmış olduğu tespit kararında bir isabetsizlik bulunmadığı kanaatine varıldığından İlk Derece Mahkemesi tarafından davanın reddine yönelik kararın dosya kapsamı, usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik ve hatalı olduğunu, ... Alüminyum Sanayi ve Ticaret AŞ'nin işyerlerinin ... işyeri sayılması mümkün olmadığını, bu Şirkete ait diğer işyerlerinin niteliklerinin kayıtlarla ... olduğunu ve bu bildirimleri Şirketin kendisinin yaptığını, diğer işyerlerinin Sendikanın faaliyet alanı olan metal işkoluna giren yerler olmasının mümkün olmadığını, inşaata ilişkin işyerleri olduğunu, bu Şirketin işyerlerinin ... işyeri olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığını, kaldı ki ... Alüminyum AŞ tarafından ... 31. ... Mahkemesinde ikame olunan yetki tespitine itiraz davasının lehe sonuçlandığını ve davanın reddedildiğini, davalı Bakanlıkça keşif yapılmadan, tespite konu işyerinde çalışan işçilerin fiilen ne ... yaptıkları tespit edilmeden işkolu belirlendiğinden bu hususun usul ve kanuna aykırı olduğunu, ayrıca Mahkeme kararının yasal anlamda gerekçeden de yoksun olduğunu ... sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ... içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ... içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ... içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
6.19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.