"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 6. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞKOLU TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Oltu Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Süt Ürünleri İnşaat Taahhüt Turizm Enerji Lojistik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi işyerlerinde yapılan işin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, anılan Şirkette yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda (5393 sayılı Kanun) yer alan yasal düzenlemeler gereğince genel işler işkoluna girdiğini iddia ederek işkolunun tespitine ilişkin davalı Bakanlık kararının iptali ile yürütülen işlerin genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; süt toplayarak satma ve et ürünleri satım işinin konaklama ve eğlence işleri işkolunda değerlendirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığını, bahse konu işyerinin belediye iştirakı olması dışında bir gerekçe sunulmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile somut olay bakımından tespite konu işyerinin niteliği itibarıyla et ve süt ürünleri ticareti yapan bir Şirket olduğu, bu Şirketin Belediye tarafından kurulmayıp hisselerinin devralındığı, belediyecilik hizmetleri itibarıyla kamu hizmeti niteliğinin ağır basmadığı bir işyerinin genel işkoluna giremeyeceğinin değerlendirildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir .
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; belediyelerin kanunda belirtilen görev ve sorumluluklarını bizzat yerine getirebilecekleri gibi kuracakları şirketler vasıtasıyla da yapabileceklerini, hizmetin gerek doğrudan belediye tarafından yapılması, gerekse belediye şirketleri vasıtasıyla yapılması hâlinde, asıl olanın işin niteliği olduğunu, işkolu tespitine konu işyerinde yapılan asıl ve yardımcı işlerin, ... Belediye Başkanlığı adına yürütüldüğünü, faaliyetlerin belediye hizmetlerine ilişkin faaliyetler arasında yer aldığı nazara alınarak İşkolları Yönetmeliği'nin 20 No.lu genel işler işkolunda tespit edilmesi gerektiğini, davada yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan hazırlanan rapor gibi karar verildiğini, işyerinde çalışan işçilerin yaptığı işlerin, işyerinde keşif yapılmak suretiyle tespit edilmesi ve rapor alınması gerekirken, keşif yapılmaksızın doğrudan rapor alınmasının hukuka aykırı olduğunu ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Şirketin ana sözleşmesinde süt ve süt ürünleri, alımı, satımı, depolama, paketleme, ambalajlama, pazarlama ve dağıtımı ile ihracat ve ithalatını yapma amacıyla kurulduğunun belirtilmesi ve Bakanlık müfettiş raporunda da süt ürünlerinin ticareti asıl işinin yapıldığının tespit edilmesi, dosyada işyerine ait tüm belgeler incelendiğinde Şirketin 5393 sayılı Kanun'da belirtilen işlerden biriyle iştigal ettiğinin ispatlanmaması nedeniyle genel işler kapsamında bir işin yapılmadığının anlaşılması karşısında, Mahkemenin kararında usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; belediyelerin kanunda belirtilen görev ve sorumluluklarını bizzat yerine getirebilecekleri gibi kuracakları şirketler vasıtasıyla da yapabileceklerini, hizmetin gerek doğrudan belediye tarafından yapılması, gerekse belediye şirketleri vasıtasıyla yapılması hâlinde asıl olanın işin niteliği olduğunu, işkolu tespitine konu işyerinde yapılan asıl ve yardımcı işlerin, ... Belediye Başkanlığı adına yürütüldüğünü, faaliyetlerin belediye hizmetlerine ilişkin faaliyetler arasında yer aldığı nazara alınarak İşkolları Yönetmeliği'nin 20 no.lu genel işler işkolunda tespit edilmesi gerektiğini, davada yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan hazırlanan rapor gibi karar verildiğini, emsal Yargıtay içtihatlarının ve ekte sunulan uzman görüşlerinin de haklılıklarını teyit ettiğini ... sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ... içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ... içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ... içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
6.19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.