"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3727 E., 2022/3441 K.
DAVA TARİHİ : 11.03.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 15. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/33 E., 2022/478 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2021 tarihli ve 2021/337 Esas, 2021/903 Karar sayılı kararı, Bölge Adliye Mahkemesinin 14.12.2021 tarihli ve 2021/2805 Esas, 2021/3430 Karar sayılı kararı ile kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirkete ait işletme toplu ... sözleşmesi kapsamına girmesi gereken işyerlerinin eksik belirlendiğini, Bakanlık tarafından müvekkili Şirkete ait 1497358, 1497360 ve 1497361 sicil numaralı işyerlerinin bir işletme ünitesi olarak ele alındığını ve bu işyerlerindeki işçi sayılarına göre işletme toplu ... sözleşmesi için gerekli çoğunluk arandığını, oysa müvekkili Şirkete ait işyerlerinin bunlarla sınırlı olmadığını, yetki tespit yazısında belirtilen işyerleri dışında ..., ..., ..., ... ve Edirne illerinde 1035024, 1069814, 1313979, 1122566 ve 1039272 sicil numaralı işyerlerinin de bulunduğunu, belirtilen işyerlerinin işletme toplu ... sözleşmesi bakımından bir bütün olduğunu, davalı Bakanlığın yaptığı işletme toplu ... sözleşmesi yetkisinin bu nedenle hatalı olduğunu, Bakanlık işletme yetki tespitinde üç işyeri dışında kalan işyerlerinin işletme toplu ... sözleşmesi yetkisi kapsamında dikkate alınmama gerekçesi bu yerlerin işyeri niteliğinde olmaması ise bu yerlerin işyerine bağlı yer olarak işletme toplu ... sözleşmesi yetkisine dâhil edilmesi gerektiğini, Bakanlık tarafından yapılan yetki tespitine dâhil edilen 1497358 sicil numaralı işyerinin işletmeye dâhil iletişim işkolundaki bir işyeri olmadığını, bu nedenle işletme toplu ... sözleşmesi yetkisine dâhil edilmesinin hukuken doğru olmadığını, merkez işyerinde çalışan işçilerin yetki sayısında dikkate alınmadığını, Sendikanın gerekli çoğunluğu sağlayamadığını, Bakanlığın işletme toplu ... sözleşmesi kapsamındaki kimi işyerleri için tespit ettiği işçi ve üye sayılarının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 22.02.2021 tarih ve 428588 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesi gereğince işçi sendikası, işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren tarafından yapılan yetki tespit başvuruları karşılanırken işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan, işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, sendika yetki sistemine SGK kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, kayıtların incelenmesinde ... Haber ... Sendikasının 10.02.2021 tarihinde ilgili işletmede yetkili olduğunun tespit edilmesi için başvurduğunu, gerekli incelemenin ardından işletmede %53,74 oranında çoğunluğa sahip olduğu tespit edilen ilgili Sendikaya işletme yetki tespit yazısı düzenlendiğini, yetki tespitine itiraz davasının ... ... mahkemelerinde açılması gerektiğini, davanın yetkisizlik sebebiyle reddi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; her türlü maddi ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiğini, davanın kesin olarak verilecek kararla reddedilmesi gerektiğini, dava dilekçesi ekinde somut hiçbir delilin yer almadığını, bu nedenle itiraz kanun gereği yetki işlemlerini durdurduğundan üye işçilerin anayasal sendikal haklarını kullanmalarının engellenmesi niteliğinde olduğunu ve bu sebeple davanın kesin olarak reddine karar verilmesini talep ettiklerini, dava açma hakkının kötüye kullanıldığını, başvurunun sadece müvekkili Sendikanın işkollarında bulunan ve yetki belgesine konu olan işyerlerine ilişkin olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile itiraz konusu işyerlerinin, tespit konusu işyerlerinden farklı işkolunda yer aldığı, farklı işkollarında bulunması sebebi ile itiraz konusu işyerlerinin yetki sayısında dikkate alınmamasının kanuna ve düzenlemelere uygun olduğu, davalı Bakanlık tarafından tesis edilen yetki tespitine ilişkin kararın iptalini gerektirir herhangi bir husus bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı Bakanlığın yetki itirazına ilişkin karar verilmediğini, müvekkili Şirketin işletme toplu ... sözleşmesi kapsamına girmesi gereken işyerlerinin eksik belirlendiğini, yetki tespit yazısında belirtilen işyerleri dışında ..., ..., ..., ... ve Edirne illerinde 1035024, 1069814, 1313979, 1122566 ve 1039272 sicil numaralı işyerlerinin de bulunduğunu, belirtilen işyerlerinin işletme toplu ... sözleşmesi bakımından bir bütün olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile itiraz konusu işyerlerinin, tespit konusu işyerlerinden farklı işkolunda yer aldığı, farklı işkollarında bulunması sebebi ile itiraz konusu işyerlerinin yetki sayısında dikkate alınmamasının kanuna ve düzenlemelere uygun olduğu, davalı Bakanlık tarafından tesis edilen yetki tespitine ilişkin kararın iptalini gerektirir herhangi bir husus bulunmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Son olarak belirtmek gerekir ki somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.