"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2476 E., 2022/2489 K.
DAVA TARİHİ : 14.10.2019
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/42 E., 2022/247 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve eksikliğin giderilerek sonucuna göre yeniden karar verilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin ortadan kaldırma kararı doğrultusunda yeniden yapılan yargılama sonucunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının ikinci kez ortadan kaldırılmasına ve eksikliğin giderilerek sonucuna göre yeniden karar verilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin ortadan kaldırma kararı doğrultusunda yeniden yapılan yargılama sonucunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı ... (...) Genel Müdürlüğüne bağlı kömür ocağında ve Kurumun asıl işi kapsamında çalıştığını, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu, işe başladığı tarihten itibaren davalı Kurum işçisi olarak çalışan davacının ilave tediyeye hak kazandığını; ayrıca davacının aylık ücretinin muvafakati olmadan düşürüldüğünü ileri sürerek ilave tediye ve ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazlarında bulunduklarını, davacının yaptığı işin asıl ... değil yardımcı ... olduğunu, Kurum ile davacı arasında davalının hukuki sorumluluğunu doğuracak bir ilişki bulunmadığını, aynı ihale kapsamında çalışan bir işçinin açtığı alacak davasında muvazaa olmadığının kabul edildiğini ve bu kararın onandığını, Kurum personeli olmayan davacının ilave tediye talebinde bulunmasının hukuka aykırı olduğunu, davacının ücretinin düşürülmesi iddiasını kabul etmekdiklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile emsal yargı kararları ve dosyadaki bilgi belgeler birlikte değerlendirildiğinde, davalı Kurum tarafından alt işverenlere verilen işin yardımcı ... niteliğinde olduğu, asıl işveren alt işveren ilişkisinin 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine uygun olarak kurulduğu, davalı Kurum ile ihbar olunanlar arasında muvazaalı bir ilişki bulunmadığı, davacının, ücretinin muvafakati olmadan düşürüldüğünü iddia ettiği, Kurum iç yazışmalarına göre 2016 yılında asgari ücretin artması nedeniyle oransal olarak ücretinin düşürüldüğü, davalı Kurumca verilen talimatnamede ve çıkılan ihalede davacı işçilerin yaptıkları ... açıkça belirtilerek ve karşısındaki sütunda alacağı ücretin oransal miktarı belirtilmek suretiyle davacı işçilerin ücretlerinin belirlendiği, davacıların yeni ihaleyi alan firmada Kurumun belirlediği talimatnameye göre çalışmak zorunda bırakıldıkları gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile ücret alacağının hüküm altına alınmasına, ilave tediye talebinin ise reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; açık ocak kömür üretimi açısından müvekkilinin yaptığı işin davalı Kurumun asli işi olduğunu, bu nedenle davacının asıl işveren olan ... Genel Müdürlüğünün işçisi olduğuna karar verilmesi ve ilave tediye alacağı talebinin kabul edilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; zamanaşımı def'i ve husumet itirazlarını yinelediklerini, Kurum ile davacı arasında davalının hukuki sorumluluğunu doğuracak bir ilişki bulunmadığını, davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini, davacının muvafakati alınmadan ücretinin düşürüldüğü iddiasını ve bundan kaynaklı taleplerini kabul etmediklerini, işçilere ödenecek ücretin yüklenici firmalar tarafından belirlendiğini, söz konusu ihale dokümanlarında sözleşme giderlerine dâhil olan, çalışan işçilere verilecek en az ücretin belirtildiğini, ihale şartnamelerindeki bu hükme göre ihaleli işte çalışan işçilere belirtilen rakamın üzerinde bir ücret verilmesine herhangi bir engel bulunmadığını, net ücret üzerinden hüküm kurulması gerektiğini, faiz başlangıç tarihleri ve faiz türünün hukuka aykırı olduğunu, harç, masraf, vekâlet ücreti hesaplamalarının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairelerinin kaldırma kararı doğrultusunda tamirci olarak çalışan davacı yönünden muvazaa bulunmadığına yönelik tespitin yerinde olduğu, davalı ... ile diğer alt işveren firmalar arasında yapılan sözleşme ve davacının yaptığı işin niteliği dikkate alındığında davalı ... ile diğer alt işveren firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, dava konusu ücret alacağından davalının sorumlu olduğu gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Kurum ile dava dışı şirketler arasında geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunup bulunmadığı, davalının dava konusu alacaktan sorumlu olup olmadığı ile ücret farkı alacağının hesabı, zamanaşımı, harç, yargılama gideri, faiz ve vekâlet ücreti noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin yedinci fıkrası şöyledir:
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur."
3. Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin "Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulma şartları" kenar başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi şöyledir:
"Alt işverene verilen ..., işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen ... işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir ... olmalıdır."
4. 4857 sayılı Kanun'un 22 ve 32 nci maddeleri.
5. Dairemizin 01.12.2021 tarihli ve 2021/11711 Esas, 2021/16013 Karar sayılı ilâmı .
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle temyiz edenin sıfatına göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.