"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3919 E., 2022/3269 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/157 E., 2022/365 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; yetki tespiti yazısının müvekkili Şirkete 18.03.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, Şirkete ait 105498, 1054979 ve 1054981 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) No.lu işyerlerinin bir işletme ünitesi olarak ele alındığını ve bu işyerlerindeki işçi sayılarına göre işletme toplu ... sözleşmesi için gerekli çoğunluğun sağlandığının tespit edildiği, oysaki Şirkete ait işyerlerinin bunlarla sınırlı olmadığını, yetki tespitinde dikkate alınmayan işyerlerinin aynı işkolunda yer alan işyerleri olarak değil de bağlı yer olarak değerlendirilmesi hâlinde dahi bu yerlerin asıl işlerin yapıldığı ve yetki tespitinde dikkate alınan işyerlerinin bağlı yerleri olarak kabul edilmesi gerektiğini, ayrıca sendika üyeliğinden ayrılanların yetki tespitinde belirtilen sayıdan düşülmesi ve gerçek işçi ve üye sayılarının tespiti ile Sendikanın %40 çoğunluğu sağlayıp sağlamadığının tespit edilmesi gerektiğini ileri sürerek yetki tespitinin iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; aynı işverene ait aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması nedeniyle işletme olarak tespit yapıldığını, davalı Sendikanın davacı Şirket işyerlerinde toplu ... sözleşmesi yapmak için 09.03.2021 tarihli yazısının bulunduğunu ve yetki tespit başvurusu üzerine SGK’ya yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda 09.03.2021 tarihi itibarıyla 645 işçinin çalıştığını ve bu işçilerden 446 işçinin adı geçen Sendikaya üye olduğunun tespit edildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde, itiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin bulunmaması hâlinde itirazın veya dilekçenin incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği, ayrıca açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davacı Şirketin üç işyeri için yetki başvurusunda bulunduğunu, Bakanlığın da yaptığı incelemede başvuru tarihi itibarıyla bu işyelerinde çalışan 645 işçinin olduğunu, bu işçilerden 445 tanesinin Haber ... Sendikası üyesi olduğunu tespit ederek yetki belgesi verdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 07 sıra numaralı işkolunda faaliyet gösteren 1054979.064 sicil numaralı, 1054980.064 sicil numaralı ve 1054981.064 sicil numaralı üç adet işyeri olduğu ve başkaca işyerlerinin bu faaliyet kolunda olmadığı anlaşıldığından davacı itirazlarının yerinde görülmediği, ayrıca davacı tarafça dava dilekçesi ekinde itirazına ilişkin olarak herhangi bir bilgi ve belge de sunulmadığı, tüm bu hususlar nedeniyle davalı Bakanlığın yetki tespiti işlemi yerinde olduğundan yapılan tespitte herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; işletme toplu ... sözleşmesi kapsamına girmesi gereken işyerlerinin eksik belirlendiğini, müvekkili Şirkete ait işyerlerinin bunlarla sınırlı olmadığını, yetki tespiti yazısında belirtilen işyerleri dışında ..., ..., ..., ..., ... ve Karaman İllerinde .... ve ...SGK No.lu işyerlerinde de işin yürütüldüğünü, davalı Bakanlığın verdiği işletme toplu ... sözleşmesi yetkisinin bu nedenle hatalı olduğunu, davalı Bakanlığın yetki tespitinde müvekkili Şirkete ait kimi yerlerini işletme toplu ... sözleşmesi yetkisine dâhil etmediğini, bunun gerekçesi bu yerlerin işyeri niteliğinde olmaması ise bu yerlerin bağlı yer olarak yetki kapsamındaki işyerlerine dâhil edilmesi gerektiğini, bu nedenle de Bakanlığın yetki tespitinin iptali gerektiğini, yetki tespitine dâhil edilen ...SGK No.lu işyerinin işletmeye dâhil 7 No.lu iletişim işkolundaki bir işyeri olmadığını, bu nedenle işletme toplu ... sözleşmesine dâhil edilmesinin hukuken doğru olmadığını, müvekkili Şirketin merkez işyerinde çalışan işçilerin yetki sayısında dikkate alınmadığını, bu durumun Bakanlığın yetki tespitinin hukuka aykırı olması sonucunu yarattığını, davalı Sendikanın kanunun aradığı %40 çoğunluğu sağlamadığını, Bakanlığın işletme toplu ... sözleşmesi kapsamındaki kimi işyerleri için tespit ettiği işçi ve üye sayılarının da hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 07 sıra numaralı işkolunda faaliyet gösteren üç adet ....sicil numaralı, ... sicil numaralı ve ...sicil numaralı işyerleri olduğundan, başkaca işyerlerinin aynı faaliyet kolunda olmadığı anlaşıldığından, itirazların yerinde görülmediği, ayrıca davacı tarafça dava dilekçesi ekinde itirazına ilişkin olarak herhangi bir bilgi veya belge de sunulmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; yetki tespitine konu üç işyeri dışındaki işyerlerinin dikkate alınmadığını, Bakanlığın işletme yetki tespitinde üç işyeri dışında kalan işyerlerini işletme toplu ... sözleşmesi yetkisi kapsamında dikkate almamasının sebebi bu yerlerin işyeri niteliğinde olmaması ise bu yerlerin işyerine bağlı yer olarak işletme toplu ... sözleşmesi yetkisine dâhil edilmesinin gerektiğini, yetki tespitine dâhil edilen... SGK No.lu işyeri, işletmeye dâhil 7 No.lu iletişim işkolundaki bir işyeri olmadığından işletme toplu ... sözleşmesine dâhil edilmesinin yerinde olmadığını, bu işyerinde yapılan işler yapım işleri olup işyerinde ağırlıklı olarak inşaat işkoluna giren işler yapıldığından iletişim işkolundaki işletme içerisinde değerlendirilemeyeceğini ayrıca müvekkili Şirketin merkez işyerinde çalışan işçilerin yetki sayısında dikkate alınmadığını, yetki tespiti kapsamındaki işyerlerinde işçi sayısının belirsiz olduğunu, üye ve çalışan sayısının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işletme düzeyindeki olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Toplu ... sözleşmesi kavramı 2709 sayılı T.C. Anayasası'nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı 53 üncü maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. Toplu ... sözleşmesi yetkisi ise toplu ... sözleşmesi ehliyetine sahip olan kişi veya kuruluşların mevzuatta öngörülen şartları sağlaması durumunda toplu ... sözleşmesi yapabilme yetkisi olarak ifade edilebilir.
3. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir :
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. Yine aynı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.