"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2849 E., 2022/2491 K.
DAVA TARİHİ : 15.04.2022
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/164 E., 2022/366 K.
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/203 E., 2022/355 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz istemine ilişkin dava ve yetki belgesinin iptali istemine ilişkin birleşen davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkiline 08.04.2022 tarih ve 116336 sayılı “Yetki Tespiti” konulu yazının 13.04.2022 tarihinde tebliğ edildiğini, usul ve kanuna aykırı olarak düzenlenmiş bulunan karara karşı itirazda bulunduklarını, ... Metal Sendikasının toplu ... sözleşmesi yapma yetkisinin bulunmadığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) yetki tespiti için aradığı koşulların oluşmadığını, başvuru esaslarına göre işçi sendikası, yetki tespiti talebi ile Bakanlığa müracaat ederken kendisinde bulunan üyelik fişlerini yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç ... günü içinde işverene vermek zorunda olduğunu, buna karşın ... Metal Sendikasınca taraflarına belirtilen liste veya herhangi bir belge gönderilmediği gibi herhangi bir bilgi de verilmediğini, işyerinde birçok kişinin bilgisi olmaksızın üyeliğinin mevcut olabileceğini, tespit yazısında bahsi geçen yetkilendirmenin kanunun aradığı şartları taşımadığını, %50 sayısal çoğunluğun sağlanamadığını, davalı Sendikanın işkolunun müvekkili Şirketin işkolu kapsamında yer almadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 08.04.2022 tarih ve 116336 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili tarafından 08.04.2022 tarih ve 116336 sayılı yetki tespitinin iptali talepli ... 4. ... Mahkemesinin 2022/164 sayılı dosyası ile 15.04.2022 tarihinde dava açmış bulunduklarını, dava dilekçesinin ... ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına tebliğ edildiğini, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının açılan davadan haberdar olduğunu, davalı Sendikanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuru yaparak müvekkili Şirket tarafından itiraz edilmediğini iddia ettiğini ve 11.05.2022 tarihli ve 126785 sayılı ikinci bir yetki belgesi aldığını, Bakanlığın da davadan haberdar olmasına rağmen sırf şekli şartın yerine getirilmediği ve itirazın olmadığı gerekçesiyle 11.05.2022 tarihli yetki belgesinin düzenlenmesinin açıkça 6356 sayılı Kanun’un 44 üncü ve 45 inci maddesine aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 11.05.2022 tarih ve 126785 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerinde yetki tespiti aşamasında sendikaya üye olan ya da üyelikten ayrılan işçilerin işverene bildirileceğine dair bir hüküm yer almadığını, sahte kayıt fişleri ile sendikaya üyelik kazanılamayacağını, kayıtlara göre 08.04.2022 tarihli 116336 sayılı yetki tespiti yazısının 13.04.2022 tarihi itibarıyla davacı işverene tebliğ edildiğini, davacı tarafından görevli makam olan ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne 6356 sayılı Kanun’un 43 üncü maddesi gereğince süresi içinde itiraz başvurusunda bulunulmadığını savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın ve birleşen davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin davacı Şirket işçileri adına toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olduğunun tespiti için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurduğunu, müvekkili Sendikanın 6356 sayılı Kanun’un aradığı gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, davacı tarafın yetki tespitine itiraz dilekçesini görevli makama süresi içerisinde kaydettirmediğini, işbu davanın Kanun’da belirtilen kesin süre içerisinde açılmadığını, müvekkili Sendikanın 12 numaralı metal işkolunda kurulu olduğunu, davacının kendisi tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmiş verilere göre ....04.2022 tarihi itibarıyla davacının metal işkolunda faaliyette bulunan işyerlerinde 337 işçi çalıştığını, 170 işçinin de müvekkili Sendikaya üye olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacı tarafın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına itiraz dilekçesini kayıt ettirmeden dava açtığı, bu hususun dava şartı olduğu, bu itibarla dava şartı yokluğu gerekçesiyle davanın ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun’un 44 üncü maddesinde, yetkiye itiraz hâlinde kesinleşmiş mahkeme kararının tebliği sonrasında altı ... günü içinde yetki belgesi düzenlenebileceğinin açıkça ifade edildiğini, madde açık olup emredici nitelikte olduğundan gerek ... gerekse ... Metal Sendikasının, 6356 sayılı Kanun'un açık ve emredici hükümlerini yok sayarak ve kanuna aykırı hareket ederek ikinci kez yetki belgesi talep ettiğini ve Bakanlığın da kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmamasına rağmen talep edilen yetki belgesini düzenlediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacı işverenin Bakanlık tarafından yetki tespitine ilişkin yazının tebliğinden itibaren 6356 sayılı Kanun’un 43 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince itiraz dilekçesini görevli makama kaydettirmeden bu davayı açtığı ve dava şartının gerçekleşmediği, İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki belgesi” kenar başlıklı 44 üncü maddesi ise şöyledir:
"(1) Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı ... günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.