"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı Vakıf Sistem Pazarlama Yazılım Servis Güv. Tem. Tic. ve San. AŞ (Vakıf Sistem Paz. AŞ) vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 25.04.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ vekili Avukat ... Denli ile davalı ... TAO vekili Avukat ... ... geldiler. Davacı adına gelen olmadı.
Duruşmaya başlanarak hazır bulanan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili işçinin davalı ... TAO'ya ait işyerinde, diğer davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ işçisi olarak çalıştığını, davalılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu, davalı Banka bünyesinde çalışanlara ödenen ücret ve diğer sosyal hakların davacıya da ödenmesi gerektiğini, işçilik alacaklarının ödenmediğini, işyerinde müvekkiline baskı ve psikolojik taciz (mobbing) uygulandığını ileri sürerek fark ücret, yıllık izin, eşitlik ilkesine aykırılık tazminatı, ... ... ve genel tatil ücreti, fazla çalışma, ikramiye, temettü, prim, gece vardiyası tazminatı, kasa tazminatı, yıpranma tazminatı ve manevi tazminat alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen dava dilekçesinde; davacı asılın 01.02.2005-30.....2006 tarihleri arasında önce müşteri temsilcisi olarak çalışmaya başladığını ve en son ... kredi izleme müdürlüğünde çalıştığını, işçilik alacaklarının kendisine ödenmemesi sebebi ile ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatının davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ'den tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... TAO vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Bankanın işçisi olmadığını, diğer davalı ile müvekkili arasında imzalanan sözleşmenin mevzuata uygun olduğunu, davacının taleplerinde haksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ vekili cevap dilekçelerinde; davacının müvekkili Şirket işçisi olarak çalıştığını, davalılar arasındaki sözleşmenin muvazaalı olmadığını, davacının taleplerinde haksız olduğunu savunarak davaların reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.01.2014 tarihli ve 2011/1166 Esas, 2014/57 Karar sayılı kararı ile; davalı ... TAO ile banka tarafından kurulan diğer davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ arasındaki ilişkinin, davalı Bankanın diğer Şirketin %73 hissedarı olması, yönetiminin Bankaya bağımlı olması, Yönetim Kurulunun hisse temsil esasına dayalı olarak oluşması, Şirket işçisi olarak gösterilen davacının Bankanın tüm birimlerinde ve asli görevlerde çalıştırılması hususları dikkate alındığında asıl işveren alt işveren ilişkisi olmadığı, Şirket personeli olarak gösterilen davacının gerçekte davalı ... TAO işçisi olduğu, dolayısıyla davalılar arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığı, davacının 01.02.2005 tarihinde işe girdiği, üniversite mezunu olup sistem işletmeni kadrosunda bulunduğu, emsal işçilerin almış oldukları ücret ve haklarına göre yapılan hesaplamalar gereğince ücret farkı alacağı, eşitlik ilkesine aykırılık tazminatı, ikramiye alacağı, temettü alacağı ile kasa ve yıpranma tazminatının davalılardan müteselsilen tahsiline, ispatlanamayan yıllık izin, ... ... ve genel tatil, fazla çalışma, prim ve gece vardiyası alacağına yönelik talepler ile eşitlik ilkesine aykırılık nedeniyle davacının maddi kayıplarının karşılanmış olması karşısında bu uygulamanın psikolojik taciz ya da manevi tazminat gerektirecek nitelikte olmadığı gerekçesiyle bu taleplerin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 16.....2015 tarihli ve 2014/15371 Esas, 2015/20758 Karar sayılı kararıyla; iki adet bankacılık alanında uzman bilirkişi ve bir ... muhasebeci mali müşavir bilirkişiden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi kurulu marifetiyle işyeri kayıtları üzerinde inceleme yapılarak öncelikle davacının işyerinde yürüttüğü işin tespit edilmesi ve bu ... açısından, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun (5411 sayılı Kanun) 35 ... maddesiyle birlikte destek hizmeti alımı usul ve esaslarını düzenleyen Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik ve Bankaların Destek Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri göz önünde bulundurularak, asıl işveren alt işveren ilişkisinin 4857 sayılı ... Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) uygun şekilde kurulup kurulmadığının belirlenmesi ve ayrıca muvazaaya dayalı olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiği, yapılacak değerlendirme sonrasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin 4857 sayılı Kanun'a uygun şekilde kurulmadığının veya muvazaaya dayalı olduğunun anlaşılması hâlinde, davacıyla benzer veya aynı işi yapan davalı Banka bünyesinde çalışan işçi olup olmadığı sorununun çözümlenmesi; davalı Banka bünyesinde çalışan davacının emsali işçi bulunduğunun tespit edilmesi hâlinde, emsal işçiye ödenen ücret ile diğer mali hakların belirlenmesi ve neticeye göre hesaplama yapılması ve eşit işlem borcuna aykırılık tazminatına hak kazanma şartları oluşmadığından bu talebin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 23.01.2019 tarihli ve 2015/900 Esas, 2019/45 Karar sayılı kararıyla; bilirkişi raporlarındaki ayrıntılı tespit, değerlendirme ve hesaplamalara göre davalılar arasındaki sözleşmenin içeriğinin işçi teminine yönelik olması, davacının ... ve talimatları asıl işveren olan davalı Bankadan alması, davacının işini Bankanın işyerinde gerçekleştirmesi, alt işveren Şirketin ortaklarının arasında hâkim hisse sahibi olarak davalı Bankanın bulunması, alt işveren Şirketin işin yürütülmesi konusunda bir organizasyonunun bulunmaması, davacının yaptığı işin Bankanın asli işlerinden olması ve ayrıca bu konuda ... Müfettişi tarafından düzenlenmiş 30.....2006 tarihli ve 47 No.lu rapordaki tespitler birlikte değerlendirildiğinde; davalılar arasındaki ilişkinin 5411 sayılı Kanun'un 35 ... maddesi kapsamı dışında genel muvazaa kurallarına göre işçi temini olduğu, hesaplamaların emsal işçiye ait ücret ve ek ödemeleri üzerinden yapıldığı, ... sözleşmesinin davacı tarafından muvazaalı ilişkiye bağlı olarak ücretlerinin ve haklarının ödenmemesi sebebiyle haklı nedenle feshedildiği, davacı işçinin ücret farkı, ikramiye ve temettü alacakları taleplerinin haklı olduğu, davacı tarafça ispatlanamayan eşit işlem borcuna aykırılık tazminatı, kasa tazminatı alacağı, yıpranma tazminatı alacağı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, prim alacağı, gece vardiya tazminat alacağı ve manevi tazminat alacağına yönelik taleplerin ise yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 24.09.2019 tarihli ve 2019/3877 Esas, 2019/17136 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece davalı Bankaya davacı işçinin çalışma süresince gerçekleştirdiği işlemlere dair LOG kayıtlarını sunması için kesin süre verilmesi, davalı Banka tarafından LOG kayıtlarının kesin süre içinde sunulmaması durumunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 220 ... maddesi gereğince davacı iddiası doğru kabul edileceğinden, davacı yönünden muvazaa iddiasının kabul edilmesi, LOG kayıtlarının sunulması durumunda ise kayıtların incelenmesi için aynı bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği, kabule göre Mahkemece emsal işçi olarak A.E.Ö. isimli işçi esas alınarak talep konusu alacaklar hesaplanmış ise de, söz konusu işçinin sistem işletmeni ve programcı sıfatıyla görev yaptığı ve davacının emsali olmadığı, Mahkemece davacı işçinin görevi ve kıdemi itibarıyla emsali işçinin tespiti gerektiği, davacının emsalinin bulunduğu tespit edilemez ise mevcut ücret düzeyine göre sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; LOG kayıtlarının davalı Banka tarafından verilen kesin süreye rağmen ibraz edilmemesi nedeniyle davacı yanın muvazaa iddiasının doğru kabul edildiği, davacı işçinin görevi ve kıdemi itibarıyla emsali işçinin tespit edilemediği, davacının mevcut ücret düzeyine göre hesaplama yapılan 20.07.2022 tarihli bilirkişi raporunun hükme esas alındığı, davacı Sendikaya üye olmadığından ve önceden dayanışma aidatı ödeyerek toplu ... sözleşmesinden yararlanmak için müracatta bulunmadığından ve emsali işçi de tespit edilemediğinden ücret farkı alacağının bulunmadığı, fazla çalışma ve ... ... ve genel tatil günlerinde çalışma yaptığının ispat edilemediği, davanın açıldığı tarihte davacının işyerinde çalışmakta olduğu anlaşılmakla feshe bağlı haklardan olan yıllık izin ücret alacağı talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... TAO vekili; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının çalıştığı ... merkezi işinin asıl bankacılık işi olmadığını, destek hizmeti olduğunu, LOG kayıtlarının sunulmasının istenmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının Banka personelinin işe alındığı şekilde Banka tarafından yapılan sınav ve mülakat sonucu başarı elde ederek işe alınmış olmadığını, diğer davalı ile Banka arasında muvazaalı ilişki bulunmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Vakıf Sistem Paz. AŞ vekili; somut olayda 6100 sayılı Kanun'un 220 nci maddesinin uygulanamayacağını, davacının yaptığı işin yardımcı hizmet işi olduğunu, bu nedenle davacının bilgisayar kullanımında ayrıcalıklı yetkisinin bulunmadığını, davalı Banka ile Şirket arasında muvazaalı bir asıl alt işveren ilişkisi bulunmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; asıl işveren alt işveren arasındaki ilişkinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı veya muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
25.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.