"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 27.09.2022 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı adına gelen olmadı. Davalı ... Turkey Otel Hizmetleri Turizm ve Ticaret A.Ş. vekili Avukat ... geldi.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili davacının davalıya ait işyerinde 21.....2006 tarihine kadar 13 yıl, 2 ay, 22 gün çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işverenlik tarafından haksız ve geçersiz sebeple güvenin kötüye kullanılması ile doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışta bulunduğu gerekçesiyle bildirimsiz ve tazminatsız şekilde feshedildiğini, müvekkilinin işyerinde muhasebe müdürü olarak çalıştığını, en son net 2.200,00 TL ücret aldığını, kıdem tazminatının kendisine ödenmediğini, ihbar öneline uyulmadığını, çalıştığı dönemde günlük on saatten az çalışmadığını, haftanın bir günü nöbet tuttuğunu, nöbetin 08.00-03.00 saatleri arasında olduğunu, haftanın bir günü de ... gecesi olması nedeniyle fazladan 6-7 saat çalıştığını, fazla çalışma ücretlerinin kendisine ödenmediğini, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını, karşılığının ödenmediğini, davalı işverenin kötü referansı nedeniyle ... bulmakta zorlandığını, 4-5 ay asgari ücretle inşaat işçiliği yaptığını, yine küçük işletmelerde asgari ücretle çalışmaya devam ettiğini, kazanç kaybına uğradığını, tüm birikimini kaybettiğini, ailesi ile birlikte sıkıntılı günler geçirdiğini, hastalık sahibi olduğunu beyan ederek kıdem ve ihbar tazminatları ile maddi ve manevi tazminat, fazla çalışma ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının fazla çalışma ile ilgili olarak hiçbir somut delilinin bulunmadığını, müvekkili Şirkette vardiya usulü çalışma sisteminin olduğunu, davacının ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarını kabul etmediklerini, maddi ve manevi tazminat taleplerinin haksız olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davacının ... akdinin feshine ilişkin davalı taraf yasal sorumluluk sürelerinin dolduğundan bahisle özlük dosyasını sunamadıkları beyan etmişler devamla feshe ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmamıştır. Davacı taraf ise dava dilekçesiyle güveni kötüye kullanma ve doğruluk ve bağlılığa aykırı davranışta bulunması sebebiyle feshedildiğini beyan etmiş, öninceleme duruşmasında da ... 1.Ağır Ceza Mahkemesinin 2016/122 Esas sayılı dosyasına konu eylem nedeniyle ... akdinin feshedildiğini ancak anılan dosyadan beraat kararı aldığını beyan etmiş, anılan dosya mahkememizce celp edilmiştir. Dosyanın incelemesinde suç tarihinin ... akdinin fesih tarihi olduğu, davacı hakkında hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma ve resmi belgede sahtecilik suçundan yargılandığı, yapılan yargıma sonucunda beraat kararı verildiği ve kararın kesinleştiği görülmekle, yine davacı tarafça davalı işverene karşı açılmış olan ve celp edilen .....Asliye Hukuk Mahkemesinin (... Mahkemesi Sıfatıyla) 2008/176 Esas, 2008/626 Karar sayılı işe iade dava dosyasında feshe konu eylemlerin ceza dava dosyasındaki eylemler olduğu, davacı hakkında dosyada feshe konu eylemlere ilişkin beraat kararı verildiği, ayrıca davalı tarafça cevap dilekçesinde fesih nedenine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamakla birlikte, işten ayrılış bildirgesinde davacının ... akdinin SGK ya kod-7 (evlilik) olarak gösterildiği, ... akdinin tazminat gerektirmeyecek şekilde sonlandırıldığının ispatı işverene ait olduğu hususları bir arada değerlendirilmekle davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacının fazla çalışma ücret alacağı ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı talepleri yönünden; Davacının fazla mesai alacağı ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının davanın açılış tarihi itibariyle talebe konu dönem yönünden alacakların zamanaşımına uğramış olduğu davalı tarafça cevap dilekçesinde zamanaşımı def'inde bulunulduğu anlaşılmakla davacının alacak taleplerinin reddine karar verilmiştir.
...
Öncelikle manevi tazminat taleplerini dava dilekçesinde açıklanan gerekçeler arasında davacı hakkında yapılan yargılamaya değinilmemişse de; isnat edilen eylemler nedeniyle sanık sıfatıyla yargılandığı ... 1.Ağır Ceza Mahkemesinin 2016/122 Esas, 2018/121 Karar sayılı dosyada ... Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından davacı hakkında yürütülen soruşturma neticesinde davacı hakkında toplanan deliller dikkate alarak kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunduğunun tespit edilmesi üzerine davacı hakkında kamu davasının açıldığı, her ne kadar davacı kendisine isnat edilen eylem nedeniyle yargılama sonucunda beraat kararı verilmişse de, davalı işverenin davacı hakkında Anayasa ile teminat altına alınan şikayet hakkını kullandığı, şikayet hakkının kullanılmasının haksız eylem olarak değerlendirilemeyeceği, şikayet hakkı Anayasal haklardan olup, sadece şikayet hakkının kullanılması, kişilik haklarına saldırı olarak kabul edilemeyeceği,
...
Maddi tazminat taleplerinde ise yine haksız fesih nedeniyle davacının ... bulamaması, daha düşük maaşla ... bulabilmesi bu nedenle kazanç kaybı gerekçe edilmişse de Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin 2015/1107 Esas, 2016/11532 Karar sayılı dosyasında da benzer mahiyette "Davacı taraf dava dilekçesinde maddi zarara yönelik somut neden belirtmemiş olup yargılama sırasında vekili "Bizim maddi tazminat istememizin temelini müvekkillimin işten hırsızlık isnadıyla çıkarılması sebebiyle uzun süre ... bulamaması ve maaş alacağından yoksun kalmasıdır" demiştir. Mahkemece yukarıda yazılı gerekçe ile istem kısmen hüküm altına alınmış ise de dosya kapsamından maddi tazminatı gerektirir bir durum tespit edilmediği gibi davacının işsiz kaldığı süre için maddi tazminata hükmedilmesinin de hukuki bir dayanağı yoktur. Bu nedenle istemin reddi yerine kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir." kararında belirtildiği üzere, somut olayda davacının ... akdinin yukarıda da açıklandığı şekilde işten ayrılış bildirgesinin kod-7 (evlilik) bildirildiği, davalı işverenin davacının işten ayrılışı sonrası ... bulamamasında davalı tarafın sorumlu olduğunu gösterir dayanmış olduğu tanık beyanı, dosyamız arasına celp edilen HDC kayıtları, davacı vekilinin 23/12/2020 beyan dilekçesi bir arada değerlendirildiğinde, benzer mahiyette Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere somut olay yönünden maddi tazminat taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; feshin gerçekleşme şekline göre kötüniyetli olduğunu, davalı işverenin şikâyet tarihi ile davacının davalı işveren tarafından kötülenmesi sebebiyle yaptığı ... başvurularının reddedilmesi ve ... bulamaması karşısında maddi ve manevi tazminat koşulları oluşmasına rağmen reddine karar verilmesinin doğru olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasının hatalı olduğunu, zamanaşımı süresinin dolmasına bir gün kala açılan davanın kötüniyetli olduğunu, davacının delil yetersizliğinden beraat etmiş olduğunu, kıdem ve ihbar tazminatı koşullarının oluşmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davalının istinaf sebepleri yönünden yapılan incelemede; taraflar arasında daha önce görülen işe iade davasında davalı işveren tarafından gerçekleştirilen feshin geçerli nedene dayandığı ancak haklı nedene dayanmadığı kabulüyle davacı işçinin işe iade davası reddedilmiş ve verilen karar Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiştir. Kesinleşen işe iade davasında feshin haklı nedene dayanmadığı ancak davalı işveren açısından geçerli nedenle fesih koşullarının oluştuğunun tespit edilmesi karşısında kıdem ve ihbar tazminatı koşullarının oluştuğu açıktır. Fesih haklı nedene dayanmadığından kıdem ve ihbar tazminatı koşulları oluşmuş olup davalının bu yöne ilişkin istinafı yerinde değildir. Yine fesih tarihi ve dava tarihi göz önüne alındığında dava konusu olan kıdem ve ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi dolmadığından davalının bu yöne ilişkin istinafı da yerinde bulunmamıştır.
Davacının istinaf sebepleri yönünden yapılan incelemede; her ne kadar ... sözleşmesinin haksız şekilde feshedildiği sabit ise de fesih bildirimi yada işverence tutulan tutanaklarda davacının kişilik haklarına saldırı niteliğinde bir eylem bulunmadığı açıktır. İşverenin fesih hakkını kullanması ve feshin haklılığını kanıtlayamaması davacıya manevi tazminat hakkı vermez. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 09.05.2016 gün ve 2015/1107 esas, 2016/11532 karar sayılı ilamı da aynı hususlara vurgu yapmakta olup davacının manevi tazminat koşulunun oluştuğuna yönelik istinaf sebebi yerinde değildir. Yine davacı, davalı işverenin ... akdini dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma gibi haksız nedenlerle feshetmesi ve bu konudaki olumsuz referansları nedeniyle ... bulamaması dolayısıyla maddi tazminat talep etmişse de davacının sırf bu yüzden işsiz kaldığı süre için maddi tazminatın hukuki dayanağı bulunmadığı gibi, dosya kapsamında maddi tazminatı gerektirir bir durum da tespit edilememektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 09.05.2016 gün ve 2015/1107 esas, 2016/11532 karar sayılı ilamında da işten hırsızlık isnadıyla çıkarılması sebebiyle uzun süre ... bulamayan işçinin maddi tazminat isteminin hukuki dayanağının bulunmadığı açıkça belirtilmiştir. O halde davacının maddi tazminat talebinin hukuki dayanağı bulunmadığından davacının bu yöne ilişkin istinafı da yerinde bulunmamıştır.
..." gerekçesiyle davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekilli temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepler ile kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının maddi ve manevi tazminata hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve temyiz sebeplerine göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.