"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 21.12.2019 tarih ve 30985 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/172 karar No.lu işkolu tespit kararında; ... İl Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti.'ye ait 1080035.043 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil No.lu işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numarasında yer alan ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığına karar verildiğini, ... İl Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti.'ye ait işyerlerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin tamamının 5393 sayılı Belediye Kanunu (5393 sayılı Kanun), 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği ve emsal Yargıtay kararları uyarınca İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında yer alan genel işler işkoluna girdiğini, ... Belediyesi, ... Belediyesi... Belediyesi, ... Belediyesi, ... İl Özel İdaresi tarafından, belediyelerin kanun gereği yapmakla görevli ve yükümlü oldukları ambalaj atıkları yönetimi faaliyetinin yürütülmesi, çöp ve katı atıkların toplanması, geri kazanılması, imhası veya değerlendirilmesi ile belirlenecek öncelik sırasına göre altyapı çalışmalarını ve hizmetlerini ve bununla ilgili transfer istasyonları gibi tesislerin yapımını, onarımını ve işletilmesini yapmak veya yaptırmak ve devamlı işletilmesini sağlamak amacıyla Kütahya İl Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliğinin kurulduğunu, Birlik tarafından hizmet alımı yoluyla belediye hizmetlerini yürütmek amacıyla Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma Ve İşletme Birliği Personel Limited Şirketinin kurulduğunu, ilgili Şirketin işyerlerinde yapılan işlerin tamamının niteliği itibarıyla İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında bulunan genel işler işkoluna girdiğini, 5393 sayılı Kanun, 6356 sayılı Kanun, İşkolları Yönetmeliği ve yerleşik yargı içtihatları gereğince tespit konusu işyerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra No.lu genel işler işkoluna girdiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Bakanlığın 21.12.2019 tarih ve 30985 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/172 karar No.lu işkolu tespit kararının hukuka aykırılığının tespiti ile iptaline, Kütahya İl Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti.'ye ait 1080035.043 SGK sicil numaralı işyerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava süresinde açılmamışsa davanın süre yönünden reddini istediklerini, ... Sendikası tarafından Bakanlıklarına gönderilen 22.07.2019 tarihli ve 8912 sayılı yazı ile 1080035.043 SGK sicil No.lu Kütahya İl Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Per. Ltd. Şti. unvanlı işverenliğe ait işyerlerinde yapılan işin hangi işkoluna girdiğinin belirlenmesinin istenildiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan incelemede ... İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti. unvanlı işverenliğe ait 1080035.043 SGK sicil No.lu işyerinde işverenliğe bağlı birimlerde büro, bilgi işlem veri girişi, sahadaki ... ve işlemlerin takibi ve raporlanması, katı atık tesisine gelen atıkların kabul, kontrol ve tartımı hizmetleri ile yardımcı diğer her türlü hizmetlerinde çalıştırmak üzere personel temin etme olduğunun, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan işkolu tespitinin fiili duruma ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...
Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği; Kütahya Belediyesi, Altıntaş Belediyesi, Aslanapa Belediyesi, Emet Belediyesi, ... Belediyesi ve İl Özel İdaresinin katılımı ile 6 üye ile 2006 yılında kurulduğu, birliğin kurulduğu 2006/9941 nolu Bakanlar Kurulu Kararı ile resmen yürürlüğe girdiği, birlik tüzüğüne göre kurucu üyelerden sonra bir kısım ilçe ve belde belediyelerinin de sonradan dahil olduğu, birliğin amacının tüzüğün 5.maddesinde belirtildiği şekliyle ambalaj atıkları yönetimi faaliyetinin yürütülmesi, çöp ve katı atıkların toplanması, geri kazanılması, imhası veya değerlendirilmesi ile belirlenecek öncelik sırasına göre alt yapı çalışmalarını ve hizmetlerini ve bununla ilgili transfer istasyonları gibi tesislerin yapımını, onarımını ve işletilmesini yapmak ve yaptırmak ve devamlı işletilmesini sağlamak olduğu, tüzüğün 34.Maddesi uyarınca birlik adına yapılan her türlü sözleşme ve taahhütlerden birlik tüzel kişiliğinin sorumlu olduğu, birliğin mal varlığı ile sınırlı olan bu sorumluluğun hiç bir şekilde üye belediyelerin ve il özel idaresinin tüzel kişiliğini bağlamadığı yönünde düzenleme bulunduğu, birliğin 5355 Sayılı Mahalli İdare Birlikleri Yasasının 4/1 Maddesi uyarınca tüzel kişiliğinin bulunduğu, aynı yasanın 6.Maddesine göre tüzükte birliğe devredilmesi ön görülen mahalli müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahalli idarelerin hak ve yetkilerine sahip olduğu anlaşılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanununun Belediyenin görev ve sorumluluklarını düzenleyen 14/1-a maddesinde "....temizlik ve katı atık... hizmetleri yapar veya yaptırır" düzenlemesi, aynı yasanın Belediyenin yetkileri ve imtiyazlarını düzenleyen 15.maddesinin g fıkrası uyarınca "Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak veya yaptırmak" düzenlemesi, 15/2.fıkrasında Belediye (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetlerin imtiyaz yolu ile devredilebileceği şeklindeki düzenleme ve 67.maddesinde baraj, arıtma, katı atık tesislerine ve fıkrada sayılan diğer hizmetlere ilişkin işlerin ihale yoluyla 3.şahıslara gördürülebileceğinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
Davalı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma Ve İşletme Birliği Personel Limited Şirketinin gelen ticaret sicil kayıtlarına göre 30/03/2018 tarihinde kuruluş tescil işlemlerinin yapıldığı, ilgili şirketin ... ortağının Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği olduğu, şirketin amaç ve konusunu düzenleyen 5.maddesine göre 696 Sayılı KHK’nun 126 maddesi ile 375 Sayılı KHK'ya eklenen Ek Madde 20 ve 696 Sayılı KHK’nın Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğin 28. maddesi
doğrultusunda il özel idareleri, belediyeler ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında 4734 Sayılı KİK’nun md 62/1. Fıkrasınn (e) bendi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78. maddesi hükümleri kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yöntemiyle çalıştırılan personelin işçi statüsünde personel istihdam edebilmelerini sağlamaya ve bu kapsamda işçi statüsünde personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerin yürütmeye ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesi olduğu anlaşılmıştır.
Dosya kapsamında mevcut dava dışı birlik ile davalı birlik personel limited şirketi arasındaki imzalanan 2018 ve 2019 tarihli birlik birimlerinde çalıştırılmak üzere doğrudan personel hizmet alım sözleşmelerinin bulunduğu, bu sözleşmelerin 5.maddesinde ... tanımının birliğin birimlerinde büro, bilgi işlem veri girişi, sahadaki ... ve işlemlerin takibi ve raporlanması, katı atık tesisine gelen atıkların kabul kontrol ve tartımı hizmetleri ile yardımcı her türlü diğer hizmetlerinde çalıştırılmak üzere personel temin işi olduğunun düzenlendiği anlaşılmıştır.
Gelen SGK ve işyeri kayıtlarına göre davalı personel limited şirketi bünyesinde istihdam edilen çalışanların görev tanımının gelen çöp araçlarının dolu/boş tartımı, depo sahasına giren çıkan kapıda kontrol yapmak, lot dışındaki sahaların temizlenmesi, gelen çöplerin sahaya düzenli serilip sıkıştırılması şeklinde olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde: Dava dışı birliğin 5355 sayılı Mahalli İdari Birlikleri Yasasının 4/1 ve 6.maddesi hükümleri ile 5393 sayılı Belediye Yasası kapsamında belediye hizmetleri arasında bulunan ambalaj atıkları yönetimi faaliyetinin yürütülmesi, çöp ve katı atıkların toplanması, geri kazanılması, imhası ve değerlendirilmesi ile belirlenecek öncelik sırasına göre alt yapı çalışmalarını ve hizmetlerini ve bununla ilgili transfer istasyonları gibi tesislerin yapımını ve onarımını ve işletilmesini sağlamak gibi faaliyetinin bulunduğu, buna yönelik birlik tarafından personel istihdamı çerçevesinde birlik personel limited şirketinin kurulduğu, personel limited şirketi bünyesinde çalışanların görev tanımları da dikkate alındığında yapılan kayıt tutma, raporlama ve takip işlemlerinin, katı atık tesisine gelen atıklarla doğrudan ilgili olduğu, taşınan bu atıkların kayıtlarının ve raporlarının yapılması işlemlerinin sürecin bir parçası olduğu, araçların yıkanması ile sahanın temizliği işlerinin de asıl işe yardımcı işlerden olduğu ve hizmetin birlik bünyesinde gerçekleştiği, ... Kolları Yönetmeliğinin 20 nolu Genel İşler Kolu kapsamında belediye hizmetleri ile atık toplama, depolama, transfer istasyonu işletilmesi, iyileştirme faaliyetleri ile diğer atık yönetim hizmetleri gibi faaliyetlerin de sayıldığı, belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin “Genel işler” işkolunda yer aldığının kabulünün gerekeceği, dava dışı birliğin 5355 sayılı yasanın 4/1 ve 6. maddesi kapsamında ve yine birlik tüzüğünün 5.maddesi içeriğine göre kurulduğu ve yine davalı birlik personel limited şirketi çalışanlarının da bu birlik bünyesinde faaliyetlerinin bulunduğu anlaşılarak davalı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma Ve İşletme Birliği Personel Limited Şirketi bünyesinde yürütülen işlerin ... kolları yönetmeliğinin 20 sıra nolu Genel İşler ... Koluna girdiğinin tespiti ...” gerekçesiyle davanın kabulü ile “2-Davalı Bakanlığın 21/12/2019 tarih 30985 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2019/172 Karar sayılı ... kolu tespit kararının İPTALİNE, 3-Kütahya ili Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti'ye ait 1080035.43 SGK sicil nolu işyerinde yapılan işlerin ... kolları yönetmeliğinin 20 sıra nolu genel işler ... koluna girdiğinin TESPİTİNE,” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; işkolu tespit kararına esas Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca düzenlenen inceleme raporunda 01.04.2018 tarihinde KÜKAB ile işveren arasında imzalanan Personel Hizmeti Temini Sözleşmesi'nin ... tanımını düzenleyen 5 inci maddesinde “Sözleşmenin konusu ...: Birliğimiz birimlerinde büro, bilgi işlem veri girişi, sahadaki ... ve işlemlerin takibi ve raporlanması, katı atık tesisine gelen atıkların kabul kontrol ve tartımı hizmetleri ile yardımcı diğer her türlü hizmetlerinde çalıştırılmak üzere personel temin işidir. İşin teknik özellikleri ve diğer ayrıntıları sözleşme ekinde yer alan ve ihale dökümanını oluşturan belgelerde düzenlenmiştir.” denildiğini, KÜKAB Tüzüğü'nün 5 inci maddesinde “Birliğin amacı birliği oluşturan belediyelerin ve il özel idaresinin yapmakla görevli ve yükümlü oldukları fakat maddi ve teknik imkanlarının yetersizliği nedeniyle ... başlarına yerine getiremedikleri ve gerçekleştirmekte güçlük çektikleri ambalaj atıkları yönetimi faaliyetinin yürütlmesi çöp ve katı atıkların toplanması geri kazanılması imhası veya değerlendirilmesi ile belirlenecek öncelik sırasına göre alt yapı çalışmalarını ve hizmetlerini ve bununla ilgili transfer istasyonaları gibi tesislerin yapımını, onarımını ve işletilmesini yapmak veya yaptırmak ve devvamlı işletilmesini sağlamak; bu amaçla ilgili kamu özel kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapmaktır.” hükmünün yer aldığını, Şirket ana sözleşmesi, hizmet temini sözleşmesi, KÜKAB Tüzüğü, ifade ve işyerinde müfettiş tarafından yapılan gözlem neticesinde; KÜKAB'ı oluşturan mahalli idarelerin 5393 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinde ifade edilen “Belediye, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla; ..., temizlik ve katı atık; ... hizmetlerini yapar veya yaptırır.” hükmü doğrultusunda, ambalaj atıkları yönetimi faaliyetinin yürütülmesi, çöp ve katı atıkların toplanması, geri kazanılması imhası veya değerlendirilmesi ile belirlenecek öncelik sırasına göre altyapı çalışmalarını ve hizmetlerini ve bununla ilgili transfer istasyonları gibi tesislerin yapımını, onarımını ve işletilmesini yapmak veya yaptırmak ve devamlı işletilmesini sağlama faaliyetine destek sağlama amaçlı işçi istihdamı için sermayesinin tamamının Birliğe ait olduğu işveren şirketi kurduğu ve Personel Temin Sözleşmesi'ne göre Şirketin esas işinin Birliğin birimlerinde büro, bilgi işlem veri girişi, sahadaki ... ve işlemlerin takibi ve raporlanması, katı atık tesisine gelen atıkların kabul kontrol ve tartımı hizmetleri ile yardımcı diğer her türlü hizmetlerinde çalıştırılmak üzere personel temin etme olduğunun anlaşıldığını, bu açıklamalar ışığında işyerinde yürütülen işlere ait işkolunun, İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, Bakanlıkça yapılan işkolu tespiti fiili duruma ve mevzuata uygun olup kararın kaldırılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“... belirtmek gerekir ki belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin “Genel işler” işkolunda yer aldığının kabulü gerekmektedir. Nitekim; Yargıtay 22.HD’nin 2020/1563 E sayılı dosyasından verilen 09.07.2020 tarihli kararı ile İst. 13.... Mah.nin 2015/158 E sayılı kararını onayan Yargıtay 9.HD’nin 2020/1260 E sayılı dosyasından verilen 10...2020 tarihli onama kararı çok özet bir şekilde "Belediye tarafından yapılan tüm hizmetlerin ... bir işkolu kapsamında sayılması gerektiği, dolayısıyla alt sınıfta yer alanlar dışında kalan hizmetler, Belediye veya Belediye iştiraki şirket tarafından da yapılsa doğrudan genel işler işkolunda yer alması gerektiği" şeklindedir. Bu itibarla; davalı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma Ve İşletme Birliği Personel Limited Şirketi bünyesinde yürütülen işlerin ... kolları yönetmeliğinin 20 sıra nolu Genel İşler ... Koluna girmektedir. Bakanlık tarafından yapılan işkolu tespiti «Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır» hükmü karşısında hatalı olup mahkemece verilen kararda herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından davalı vekilinin istinaf talepleri yerinde görülmemiştir.
...” gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, istinaf başvurusunda belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Mahalli İdareler” kenar başlıklı 127 nci maddesinin son fıkrası şöyledir:
“Mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Cumhurbaşkanının izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezi idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır.”
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile 371 inci maddesi.
3. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
6. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
7. 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’nun (5355 sayılı Kanun) “Tanımlar” kenar başlıklı 3 üncü maddesi de şöyledir:
“Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Mahallî idare: İl özel idaresi, belediye ve köyü,
b) Mahallî idare birliği: Birden fazla mahallî idarenin, yürütmekle görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında kurdukları kamu tüzel kişisini,
c) Birlik: Mahallî idare birliğini,
İfade eder.”
8. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İşkolu, toplu ... hukukumuzun en önemli kavramlarındandır. 6356 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. Bu anlamda toplu ... hukukumuzda işkolu esasına göre sendikalaşma ilkesinin kabul edildiği ve işkolu kavramı ile sendikaların hukuki olarak faaliyet sınırının belirlendiği ifade edilebilir. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanun'a ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
3. İşkolu kavramı ile çalışma yaşamında benzer nitelikte olan faaliyet türleri gruplandırılmak suretiyle tasnif edilmektedir. Hukukumuzda, bu suretle oluşturulan işkolu sayısı yirmi olarak belirlenmiştir. İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında işyerine bağlı yerler ile eklentiler ve araçların bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması hâlinde bunların ... işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda amaçta birlik, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile yönetimde birlik, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
4. İşyeri kavramının unsurları da nazara alındığında, teknik amaç doğrultusunda yapılan işin niteliğine göre işkolunun belirlenmesi gerektiği ifade edilebilir. Bununla birlikte, aynı işyerinde farklı nitelikte mal veya hizmet üretimlerinin söz konusu olması durumunda, birden fazla teknik amaç mevcut olabilir. Bu ihtimalde, işyerinde yürütülen faaliyet kapsamındaki ağırlıklı işin niteliğine göre işkolunun tespit edilmesi gerekmektedir (Fevzi Şahlanan, Toplu ... Hukuku, ..., 2020, s.50; Aziz Can Tuncay/Burcu Savaş Kutsal, Toplu ... Hukuku, ..., 2019, s.50).
5. Somut uyuşmazlıkta ... tarafından 22.12.2019 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/172 sayılı işkolu tespit kararı ile “Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti. unvanlı işverenliğe ait 1080035.043 SGK sicil nofu işyerinde işverenliğe bağlı birimlerde büro, bilgi işlem veri girişi, sahadaki ... ve işlemlerin takibi ve raporlanması, katı atık tesisine gelen atıkların kabul, kontrol ve tartımı hizmetleri ile yardımcı diğer her türlü hizmetlerinde çalıştırmak üzere personel temin etme olduğu, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sara numaralı 'Ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar' işkolunda yer aldığı” belirlenmiştir.
6. Belirtmek gerekir ki Dairemizin yerleşik içtihadına göre belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda yer aldığı kabul edilmekte ise de somut uyuşmazlıkta dava konusu işyerinin ait olduğu işveren olan Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği Personel Ltd. Şti.’nin belediye şirketi olmadığı ve 5355 sayılı Kanun kapsamında kurulmuş olan bir mahalli idare birliği olduğu anlaşıldığından, işyerinde yapılan ağırlıklı işin niteliğine göre sonuca gidilmesi gerekmektedir.
7. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, hizmet alım sözleşmesinin içeriği, ... müfettişinin mahallinde yapmış olduğu tespitler ve bilirkişi raporu dikkate alındığında; tespit konusu işyerinde yürütülen ağırlıklı işin katı atık tesisinin işletilmesine yönelik asıl işe yardımcı ... niteliğinde faaliyetler olduğu anlaşılmaktadır. Belirtmek gerekir ki bir işyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır.
8. Tehlikeli ve tehlikesiz atıkların toplanması, ıslahı ve bertaraf edilmesi faaliyetleri ise İşkolları Yönetmeliği’ne ekli cetvelde 20 sıra numaralı genel işler işkolu kapsamında yer almaktadır. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre Bölge Adliye Mahkemesi kararı sonucu itibarıyla isabetlidir. Sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Bakanlık vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı Bakanlık vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.