"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 24. Hukuk Dairesi
... ...
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 34. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı Üniversitede 1999 yılı Eylül ayında çalışmaya başladığını, son ... ücretinin 12.500,00 TL olduğunu, ... sözleşmesinin davalı tarafından gerekçe gösterilmeksizin 2013 yılı Eylül ayında feshedildiğini ... sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 12.11.1999-04.09.2013 tarihleri arasında Basın Halka İlişkiler Daire Başkanı olarak görev yaptığını, görevi devam ederken 29.08.2013 tarihinde mütevelli heyet üyeliğine aday olup Genel Kurul toplantısında Mütevelli Heyeti üyeliğine seçildiğini, üye seçilmesinin ardından Basın Halka İlişkiler Daire Başkanı görevinden kendi arzusu ile ayrıldığını, davacı tarafça da bilindiği üzere Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 20 nci maddesi uyarınca Üniversite mütevelli heyetinde görev alanların idari birimlerde görev alamayacağını, davacının kendi istek ve iradesiyle mütevelli heyet üyeliğine aday olduğunu bu sebeple kıdem tazminatı ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, davacının 12.000,00 TL ücret aldığını, ödenmeyen alacaklarının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesininin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... ücretinin 12.000,00 TL olduğu, ... sözleşmesinin davalı tarafından haklı neden olmaksızın feshedildiği, davacının kullanmadığı yıllık izin hakkının bulunduğu, tanık beyanlarıyla ispatlandığı üzere davacının yaz dönemi olan Temmuz ve Ağustos ayı ile kış dönemi olan Ekim ve Kasım ayında toplam 3,5 aylık sürede haftalık 11,5 saat fazla çalışmasının bulunduğu, davanın kısmi dava olarak açıldığı ve davacı vekilince 30.11.2018 tarihinde ıslah dilekçesi sunulduğu, davalı tarafından ıslah dilekçesine karşı süresinde zamanaşımı def'inde bulunulduğu, yıllık izin ücreti alacağının 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu ve ıslah dilekçesinin tarihi itibarıyla zamanaşımı süresinin dolmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; davacının ücretinin 12.500,00 TL olduğunu, kıdem tazminatına ilişkin tavan uygulamasının hukuka aykırı olduğunu, davanın belirsiz alacak davası olarak açılması sebebiyle alacağın tümü için zamanaşımının kesildiğini, davacının fazla çalışma ücretinin, ... ... ve genel tatil ücretinin eksik hesaplandığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanamadığını, fazla çalışma ücreti alacağının bulunmadığını, çalışma saatlerine müdahale edilmediğini, yıllık ücretli izin alacağının bulunmadığını, zamanaşımı def'i ... sürmelerine rağmen değerlendirilmediğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... sözleşmesinin sona ermesi yönünden İlk Derece Mahkemesi kabulünde hata bulunmadığı, kıdem tazminatının tavan ücret dikkate alınarak belirlenmesinin isabetli olduğu, davanın kısmi dava olarak açılması sebebiyle fazla çalışma ücretinin ıslah ile artırılan kısmı yönünden zamanaşımı nedeniyle ret kararı verilmesinin doğru olduğu, davacının ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığının ve iddia edilen aylık ücret miktarının ispatlanamadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ... sözleşmesinin tazminat gerektirir şekilde son bulup bulmadığı ile alacakların ispatı, hesaplanması, hesaplamalara esas alınan ücret miktarı ve zamanaşımına uğrayan alacak miktarı bulunup bulunmadığı konularındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 25, 32, 41, 44, 46, 47, 53, 59 ve 63 üncü maddeleri, 4857 sayılı Kanun’un 120 nci maddesi yollamasıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 20 nci maddesi ile 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 147 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasındaki ilk uyuşmazlık, ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatları gerektirecek şekilde son bulup bulmadığı noktasındadır. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 20 nci maddesinin ikinci fıkrası; "Mütevelli heyet vakıf yönetim organı tarafından Devlet memuru olma niteliklerine sahip ve en az üçte ikisi, yükseköğrenim görmüş adaylar arasından 4 yıl süre ile seçilen en az yedi üyeden oluşur. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Mütevelli heyet kendi aralarında bir başkan seçer. Vakıf üniversitesi/yüksek teknoloji enstitüsünde Rektör, Vakıf meslek yüksekokulunda Müdür mütevelli heyetin tabii üyesi olup, kendisi ile ilgili konularda toplantılara katılamaz ve aynı zamanda mütevelli heyet başkanı seçilemez. (Değişik cümle:RG-25/5/2018-30431) Kurucu vakıf yönetim kurulu ile mütevelli heyetinin üyeleri ve bunların birinci derece kan ve sıhri hısımları ile eşlerinden mütevelli heyette görev alacakların sayısı mütevelli heyetin yedi üyeden oluşması halinde ikiyi, yediden fazla üyeden oluşması halinde ise toplam mütevelli heyet üye sayısının üçte birini geçemez. Vakıf üniversitesi/yüksek teknoloji enstitüsünde Rektör, vakıf meslek yüksekokulunda Müdür dışındaki üniversite mensupları mütevelli heyette görev alamaz. Devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanları üniversitesinden gerekli iznin alınmış olması kaydı ile vakıf yükseköğretim kurumları mütevelli heyetinde görev alabilirler. Mütevelli heyet üyelerinin isimleri mütevelli heyet başkanlığınca Yükseköğretim Kuruluna bildirilir." şeklinde düzenlenmiştir.
3. Somut uyuşmazlıkta davacı, davalı Vakıf Üniversitesinde Basın Halka İlişkiler Daire Başkanı olarak çalışmakta iken 29.08.2013 tarihli Olağanüstü Genel Kurul toplantısında Mütevelli Heyet üyesi olarak seçilmiştir. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 20 nci maddesinin, vakıf üniversitelerinde müdür dışındaki üniversite mensuplarının mütevelli heyette görev alamayacağına ilişkin ikinci fıkrası dikkate alındığında, davacının Daire Başkanı sıfatı ile çalışırken kendi isteği ile Mütevelli Heyet üyesi olarak seçildiği anlaşılmakla; kıdem ve ihbar tazminatları taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile bu taleplerin hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
4. Taraflar arasındaki bir diğer uyuşmazlık zamanaşımı konusundadır. Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun (818 sayılı Kanun) 126 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, başkalarının maiyetinde çalışan veya müstahdemi olan kimselerin hizmetçilerin, yevmiyecilerin ve işçilerin ücretleri hakkındaki davaların beş yıllık zamanaşımına tabi olduğu belirtilmişti. 6098 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra 818 sayılı Kanun’un 126 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına yer verilmediği gerekçesiyle yıllık izin ücretinin, 6098 sayılı Kanun’un 146 ncı maddesinde düzenlenen on yıllık genel zamanaşımına tabi olacağı ... sürülmüş ise de 6098 sayılı Kanun’un 147 nci maddesinin gerekçesinde; hizmet sözleşmesi hükümlerine göre çalışanların “dönemsel edimler” niteliğindeki ücret alacaklarının, aynı maddenin birinci bendi kapsamına girmesi nedeniyle 818 sayılı Kanun’un 126 ncı maddesinin üçüncü fıkraındaki hükmün ayrıca düzenlenmesine gerek görülmediği belirtilmiştir. 6098 sayılı Kanunu’nun 147 nci maddesinin birinci fıkrasına göre “Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler” beş yıllık zamanaşımına tabidir. Yıllık ücretli izin dönemsel edim niteliğinde olup buna ait ücret hakkında da anılan hüküm uygulanmalıdır. Yapılan açıklamalar doğrultusunda Dairemizin yerleşik uygulaması, yıllık ücretli izin alacaklarının fesihten itibaren 5 yıllık süre içerisinde talep edilebileceği yönündedir ( Örneğin, Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/887 Esas, 2022/1856 Karar sayılı; 16...2021 tarihli ve 2021/6120 Esas, 2021/10348 Karar sayılı ilâmları). 6098 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih ile 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarih arasındaki dönemde de yıllık izin ücretinin tabi olduğu zamanaşımı süresi beş yıldır.
5. Somut uyuşmazlıkta dava 31.10.2014 tarihinde kısmi dava olarak açılmıştır. Davacının ... sözleşmesi 29.08.2013 tarihinde Mütevelli Heyet üyesi seçilmesi üzerine sona ermiştir. Davacı vekili 30.11.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile yıllık izin ücretine ilişkin talebini artırmıştır. Islah dilekçesi davalı vekiline 13.12.2018 tarihinde tebliğ edilmiş ve davalı vekilince 20.12.2018 tarihli dilekçe ile süresi içerisinde zamanaşımı def'inde bulunulmuştur. Yukarıdaki açıklamalar ışığında yıllık izin ücreti alacağı, fesih tarihinden itibaren beş yıllık zamanaşımı süresine tabi olup ıslah tarihi itibarıyla ıslah ile artırılan miktarlar zamanaşımına uğramıştır. Bu husus gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yıllık izin ücreti alacağının on yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğunun kabul edilmesi hatalı olduğundan bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.