"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 26. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 34. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddi, davacının istinaf başvurusunun ise kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Mart 2007 tarihinden ... sözleşmesinin sona erme tarihi olan Mart 2015 tarihine kadar davalı Şirketin çeşitli birimlerinde çalıştığını, en son pazarlama genel müdür yardımcısı olarak çalıştığını, davalı Şirketin kuruluşunden beri tüm çalışanlara ücret dışında her yıl sonunda prim ödemesi yaptığını; ancak 2013 yıl sonu ve sonraki yıllara ilişkin primlerin ödenmediğini belirterek prim alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, Şirket nezdinde uygulanan performans prim prosedürlerine göre dava konusu yıllarda primin bağlı olduğu şartların gerçekleşmediğini, davacının performans prim alacağına hiçbir zaman hak kazanmadığını, müvekkili Şirketin mali hedeflerini gerçekleştiremediği gibi zarar ettiğini, hiçbir çalışanın performans prim alacağının doğmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ;
"...Toplanan deliller ve dosya kapsamına göre, davacının, 05/03/2007-17/03/2015 tarihleri arasında davalı ... yerinde "Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı" olarak çalıştığı, dosya delillerine göre davacının son brüt ücretinin 40.660,00 TL olduğu, sözleşmeye ve bordrolara göre 2012 ve 2013 yıllarında performans prim ödemesinin yapıldığı, bu hususta taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı, davacının, 2012 ve 2013 yılı ödenen primlerinin brüt ücrete oranının 10,22 olarak tespit edildiği, devami yıllara ilişkin performans değerlendirmesinin yapılmadığı, ödenen performans primleri dikkate alındığında performans yönetmeliği ve sözleşme gereğince davacının asgari performans primi ödemesinden yararlanması gerektiği, bu durumda 2013 yılı 11 gün - 2015 yılı 2 ... 17 gün arasında çalışmasına karşılık toplam ... 292.425,07 TL prim alacağına hak kazandığı kanaatine varılarak mahkememizce dosya kapsamına uygun kabul edilerek itibar edilen 08/08/2019 tarihli bilirkişi raporu uyarınca, her ne kadar kısa kararda ''davanın kabulü'' olarak hüküm kurulmuş ise de bu hususun maddi hatadan kaynaklandığı anlaşılmakla ve bu eksiklik gerekçeli kararda giderilmek suretiyle davanın kısmen kabulüne,...
..." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; prim alacaklarına uygulanan zamanaşımının başlangıç tarihinin hatalı tespit edildiğini, davacının 2013 yılına ilişkin prim alacağının 2014 yılı başı itibarıyla muaccel hâle geldiğini, dava konusu yıl sonu performans primi alacağının davalı Şirket tarafından yıllık bazda değerlendirilen ve ödenen bir prim olup esasen yıl içerisinde hak kazanılan primin bir sonraki yılın başında ödendiğini, prim alacağına işleyecek olan faizin başlangıç tarihlerinin de hatalı tespit edildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının belirtilen yönlerden kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; süresi içerisinde ... sürülen zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, 2013 yılı prim alacağına ilişkin taleplerinin kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararında önceki yıllarda davacıya prim ödendiğinden bahisle davacının asgari performans priminden yararlandığı kabul edilerek prim alacağının müvekkili Şirket nezdinde geciktirici şarta bağlı olduğu yönündeki savunmanın dikkate alınmamasının hatalı olduğunu, dava konusu olayda geciktirici şartın gerçekleşmediğini, müvekkili Şirketin talep konusu yıllarda belirlenen hedeflerini gerçekleştiremediği gibi ciddi anlamda zarar ettiğini, bu sebeple hiçbir çalışanın prime hak kazanmadığını, 12.07.2014 tarihli ve 2014/9 sayılı Yönetim Kurulu kararı uyarınca Şirket çalışanlarının ücret ve 4857 sayılı ... Kanunu’ndan (4857 sayılı Kanun) kaynaklanan yasal hakları dışında kendilerine sağlanacak her türlü ek menfaatin Yönetim Kurulu onayına tabi tutulduğunu; ancak davacının performans primi talep ettiği yıllara ilişkin Yönetim Kurulu kararı bulunmadığından davacının ilgili yıllarda prime hak kazanmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Dosyaya sunulan belgeler ve dosya kapsamı incelendiğinde işyerinde prim ödemesi uygulaması bulunduğu, davalı vekilince prim ödemelerinin geciktirici şarta bağlı olduğu bunların şirketin kar elde etmesi olduğu ancak şirketin zarar ettiği, bunun dışında 12.07.2014 tarihli ve 2014/9 sayılı yönetim kurulu kararı uyarınca şirket çalışanlarının ücret ve 4857 sayılı ... kanunu’ndan (“4857 sayılı kanun”) kaynaklanan yasal hakları dışında kendilerine sağlanacak her türlü ek menfaat yönetim kurulu onayına tabii tutulduğunu, ancak davacının performans primi talep ettiği yıllara ilişkin yönetim kurulu kararı bulunmadığından davacının ilgili yıllarda prime hak kazanmadığı ... sürülmüş ise de yapın değişliklerin ... Kanunu'nun 22. Maddesi uyarınca sözleşmede esaslı değişiklik niteliğinde olduğu, davalı şirketçe düzenlenen Performans Yönetim Sistemi Prosedürü isimli iç düzenlemenin davacıya tebliğ edilmediği, davalı şirketin kar elde etmesine ilişkin ... taraflı olarak belirlenen koşulun davacı açısından geçerliliği olmayacağı yerel mahkemece davacının primi alacağı bulunduğu yönündeki kabulünün dosya kapsamına emsal kararlara, usul ve yasaya uygun olduğu görülmüştür.
...Dosya kapsamı incelendiğinde davaya konu alacağın yıllık bazda ödenen prim uygulamasına dayandığı, 2013 yılı priminin muaccel olma tarihinin en erken 01.01.2014 yılı olduğu buna göre dava ve ıslah tarihi itibariyle 2013 yılı priminin zamanaşımı definden etkilenmediği görülmekle bu yöndeki davacı vekilinin istinaf talebinin yerinde olduğu, davalı vekilinin istinaf talebini yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
... Dava dilekçesi incelendiğinde davanın belirsiz alacak davası şeklide açıldığı görülmekle faiz hükmünün dava ve ıslah tarihi ayrımı yapılmadan tüm talep edilen alacaklar bakımından dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiği, aksi uygulamanın hatalı olduğu davacının bu yöndeki istinaf talebinin faiz başlangıç tarihleri yönünden kısmen yerinde olduğu tespit edilmiştir.
Kamu düzeni yönünden yapılan incelemede, arabulucu için hazine tarafından karşılanan iki saatlik arabuluculuk ücretinin haksız çıkan taraftan tahsil edilmemesinin hatalı olduğu anlaşılmıştır.
..." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile ilk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, prim alacağının ispatı ve zamanaşımına uğrayıp uğramadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacı, 2013 yılı sonu ve diğer yıllara ilişkin prim alacağının ödenmediğini iddia ederek prim alacağı talebinde bulunmuş; davalı ise davacıya prim ödenebilmesi için Şirket nezdinde en az bir yıl çalışmış olmasının ve ilgili yıl içerisinde Şirket için belirlenen mali hedeflerin %100 gerçekleşmesinin gerektiğini, talep konusu yıllarda Şirketin mali hedeflerini gerçekleştiremediği gibi zarar ettiğini dolayısıyla geciktirici şartın gerçekleşmediğini ve hiçbir çalışana prim ödenmediğini savunmuştur.
3. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davalı Şirketin 2012-2017 yıllarına ait Kurumlar Vergisi Beyannamesinin incelenmesinde belirtilen dönem için davalı Şirketin farklı miktarlarda zararının olduğu tespit edilmiş ise de davalının da beyan ettiği gibi davalı Şirketin prim prosedürüne göre işçilere prim ödenmesi kâr ve zarar olgusuna bağlanmamış, Şirket hedeflerinin tutturulmasına bağlanmıştır. Davalı işverence ortaya konan hedef ve hedefin tutturulup tutturulmadığına ilişkin belgeler ise sunulmamış; davalı tarafça delil ikâme yükü yerine getirilmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle (2) ve (3) numaralı paragraflarda açıklanan ilave gerekçeye göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
5. Temyiz olunan kararın, (2) ve (3) numaralı paragraflarda belirtilen ilave gerekçe ile onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.