"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; madencilik ve taş ocakları işkolunda faaliyet gösteren müvekkili Şirkete ait işyerlerinin Şirket merkezinden bağımsız olmadığını, yetki tespitinin işyeri düzeyinde değerlendirilmesi gerektiğini, yetki tespitinde belirtilen davacı Şirkete ait yedi işyerinin altısının taahhüt işi kapsamında geçici işyeri olduğunu bu nedenle yetki tespitine konu işyerlerinin işletmesel düzeyde tespit yapılmasının yerinde olmadığını, ... kodundan hareketle yapılan değerlendirmenin fiili durumu yansıtmadığını zira inşaat işkolunda olduğu kabul edilen müvekkiline ait bir işyerinde yarı yarıya inşaat ve ... işlerinin yapıldığını, burada çalışan yirmi işçinin de hesaplamaya katılması gerektiğini, yetki başvurusunun kötüniyetli olarak mevsim koşulları nedeniyle personel sayısının azaltıldığı tarihte yapıldığını ileri sürerek 24.01.2022 tarihli ve E-58736034-103.02-86423 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 ... maddesi uyarınca Bakanlığın yetkili sendikanın belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan bildirimleri esas aldığını, Bakanlıkça SGK'dan alınan verilere göre başvuru tarihi itibarıyla söz konusu işverenin madencilik ve taş ocakları işkolunda faaliyet gösteren işyerlerinde toplam 183 işçinin çalıştığı ve 78 işçinin ... ...-... Sendikasına üye olduğu tespit edilerek buna ilişkin 24.01.2022 tarihli 83423 sayılı yetki tespiti yazısının taraflara gönderildiğini, davacının madencilik ve taş ocakları işkolunda birden fazla işyerinin bulunduğunu, bu nedenle Bakanlıkça işletme düzeyinde yetki tespiti yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı işveren tarafından toplu ... sözleşmesi sürecini durdurmak, müvekkili Sendikanın yetki almasını engellemek amacıyla hukuki bir dayanağı bulunmayan, somut bir delile dayanmayan, toplu ... sözleşmesi sürecini durdurmak isteyen her işverenin başvurduğu itirazlar kullanılmak suretiyle itiraz edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendika tarafından 18.01.2022 tarihinde davalı Bakanlığa yetki tespit başvurusunda bulunulduğu, Bakanlıkça yapılan incelemede başvuru tarihi itibarıyla davacının madencilik ve taş ocakları işkolunda faaliyet gösteren yedi adet işyerinde toplam 183 işçi çalıştığı, bunlardan 78 işçinin davalı Sendikaya üye olduğu, böylelikle davalı Sendikanın, anılan işletmede toplu ... sözleşmesi yapmak için yeterli çoğunluğu sağladığının tespit edildiği, Bakanlık yetki tespit yazısının tebliğ edilmesi üzerine davacı işverence itiraz dilekçesinin 02.02.2022 tarihinde görevli makama kayıt ettirildikten sonra işbu davanın süresinde açıldığı, davaya konu işyerlerinden, ..., ... Gördes, ... Çine ve ...'da bulunan işyerlerinde bilirkişi heyetince yerinde inceleme yapıldığı, davacı işvene ait ... Çine'de bulunan ve dava konusu edilen 4.4291.01.01.1169707.009.03.86.000 sicil No.lu işyerinin işkolu koduna göre 13 No.lu inşaat işkolunda yer aldığı, davacının aynı işkolunda yetki tespitine konu birden çok işyeri olduğu, bu nedenle yetki tespiti incelemesinin işletme düzeyinde yapılması ve işletmede çalışan işçilerin yüzde kırkının başvuru yapan Sendikaya üye olma şartını sağlaması gerektiği, 18.01.2022 yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla yetki tespitine konu işletmede 184 işçinin çalıştığı ve davalı Sendikanın 78 üyesinin bulunduğu, böylece davalı Sendikanın işletme düzeyinde toplu ... sözleşmesi yapmak üzere 6356 sayılı Kanun'un aradığı yeterli çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesi kararının eksik inceleme sonucunda verildiğini, madencilik ve taş ocakları işkolunda faaliyet gösteren müvekkili Şirkete ait işyerlerinin Şirket merkezinden bağımsız olmadığını, işyeri düzeyinde değerlendirilmesi gerektiğini, sırf ... kodundan hareket edilerek yapılan değerlendirmenin fiili durumu yansıtmadığını, İlk Derece Mahkemesince rapora göre hüküm kurmasının hatalı olduğunu, yetki tespitine konu edilen işyerlerinde faaliyetlere mevsim koşullarına göre kış aylarında devam edilemediğini, personel sayılarının bu aylarda azaltıldığını, ... Gediktepe Oksit Projesi işinde asıl işverenin ısrarlı tutumu nedeniyle işçi sayısının olması gerekenden fazla olduğunu, mevsim koşulları nedeniyle işyerlerinde işçi sayısının azaldığı bir tarihte yetki tespiti talebinde bulunulmasının, kötüniyetli olduğunu, bu tarih itibarıyla yetki tespiti yapılmasının hakkaniyete ve Kanunun amacına uygun olmadığını, yetki tespitinin muvazaalı ve aynı zamanda hukuken dayanaksız olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasındaki uyuşmazlığın davalı Bakanlıkça 26.01.2022 tarihinde yapılan işletme düzeyindeki yetki tespiti kararının usul ve kanuna uygun bulunup bulunmadığı noktasında toplandığı, Bakanlıkça işyerlerinde 183 işçinin çalıştığı bunlardan 78 tanesinin davalı Sendika üyesi olduğu ve davalı Sendikanın işletmede toplu ... sözleşmesi yapabilmek için yeterli çoğunluğu sağladığının tespit edildiği, davacı tarafça işkolu tespiti konusunda Bakanlığa bir işkolu tespiti talebi ve buna bağlı olarak açılmış bir dava olmadığı, 6356 sayılı Kanun'un 5 ... maddesi ikinci fıkrasındaki düzenleme de göz önüne alınarak davacının bu yöndeki itirazlarının yerinde görülmediği, davacıya ait yedi ayrı işyerindeki işçilerin toplam sayısı ve Sendika üyesi işçi sayısına göre davalı Sendikanın işletme düzeyinde toplu ... sözleşmesi yapmak üzere 6356 sayılı Kanun'un aradığı yeterli çoğunluğu sağladığı ve buna göre davalı Bakanlığın aksi ispat edilemeyen SGK ve sendika kayıtlarını esas alarak verdiği yetki tespiti kararının usul ve kanuna uygun bulunduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacı Şirketin İşkolları Yönetmeliği'nin 03 sıra numaralı madencilik ve taş ocakları işkolunda faaliyet gösteren ve inceleme konusu davada yetki tespitine konu birimleri arasında hukuki bağlılık, amaçta ... ve yönetimde ... unsurları mevcut olmadığından işletme toplu ... sözleşmesi yetkisi verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.