"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4979 E., 2023/1008 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabülü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/78 E., 2022/734 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 04.11.2019 tarihli Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 23.12.2021 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesinin 26.07.2022 tarihli Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili davacının davalıya ait işyerinde dökümhane bölümünde işçi olarak çalıştığını, davacının davalı Şirket bünyesinde ihale yoluyla ... alan alt işverenlerin işçisi olarak görülmekle birlikte asıl işte çalışması sebebiyle davalı işverenin işçisi olduğunu, davacının Şeker ... Sendikasına üye olduğunu, kesinleşen yargı kararına rağmen devam eden 19.03.2018-26.....2018 dönemine ilişkin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediğini beyan ederek ücret farkı, ilave tediye, (akdi) şeker ikramiyesi, kıdem zammı, giyim yardımı, sosyal yardım, şeker yardımı ve aile yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın iddialarının aksine davacıya ödenmesi gereken toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacakların eksiksiz olarak ödendiğini, ödenen alacakların dava konusu edilmesinde hukuki yarar bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararından sonra yapılan yargılamada, davalı işyerinde keşif yapılmış ve davacının dökümhane bölümünde kum kalıplara dökülmüş parçalarının kumdan ayrılması ve yolluk denilen fazlalıkların kesilmesi ve taşla temizlenmesi işlemini el ve kumlama makinalarını kullanarak yaptığı, yapılan işin döküm işleminin yapıldığı bir üretim faaliyeti olduğu, yapılan işin asıl işin ayrılmaz bir parçası olduğu, belirtilen işlemin yapılmaması hâlinde üretim sürecinin yürütülmesinin mümkün olmayacağı, yardımcı işlerden ve teknolojik uzmanlık gerektiren bir ... olarak alt işverene verilebilecek işlerden olmadığının rapor edilmesi nedeniyle rapor hükme esas alınarak davacının çalıştığı dava dışı alt işveren ile davalı arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu dolayısıyla 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine göre alt işveren işçilerinin baştan itibaren asıl işveren işçisi sayılması ve bu nedenle toplu ... sözleşmesinden faydalanması gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; husumet itirazı ve zamanaşımı def'inde bulunarak davacının müvekkili Şirketin işçisi olmayıp müvekkilinden ihale ile ... alan müteahhit firmanın işçisi olduğunu, talep edilen alacaklardan davalının sorumlu olmadığını, davacı işçinin davalının işçilerine uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; gönderme kararı sonrası yapılan inceleme ve toplanan deliller ışığında muvazaa kabulünün dosya kapsamına uygun olduğu, davacının toplu ... sözleşmesi hükümleri uyarınca belirlenen alacaklara hak kazandığı buna karşılık hükme esas alınan bilirkişi kök ve ek raporlarında hesaplamanın dava tarihine kadar yapıldığı ve İlk Derece Mahkemesince yapılan bu hesaplama uyarınca hüküm kurulduğu ancak arabuluculuk başvuru tarihi olan 25.05.2018 tarihinden dava tarihi olan 26.....2018 tarihine kadar dönem için herhangi bir arabuluculuk görüşmesi bulunmadığından bu tarih aralığı için hesaplanan alacağın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden hüküm kurmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığına ve buna göre davalıya ait işyerinde dökümhane bölümünde çalışan davacının 19.03.2018-26.....2018 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesi hükümlerinden kaynaklanan ücret farkı, ilave tediye, (akdi) şeker ikramiyesi, kıdem zammı, giyim yardımı, sosyal yardım, şeker yardımı, aile yardımı alacaklarının bulunup bulunmadığı ile davalının talep edilen alacaklardan sorumlu olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararların bozulması, 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.