"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından davacı Firmaya 13.07.2020 tarihinde tebliğ edilen 30.....2020 tarihli ve 74038328-553.02-E.1474493 sayılı yetki tespitine itiraz ettiklerini, davalı Sendikanın üye listesini işverene bildirmediğini, tespit yazısındaki üye ve çalışan sayısının gerçeği yansıtıp yansıtmadığının tespit edilemediğini, Sendikanın işkolu barajı aşan bir sendika olup olmadığının araştırılması gerektiğini, pandemi sürecinde birçok işletme batmışken ayakta kalmaya çalışan davacı Şirketin toplu sözleşme yapmaya zorlanmasının dönemin şartlarına aykırı, ekonomik olarak ayakta kalma çabalarını baltalayacak nitelikte olduğunu, başvuru tarihi itibarıyla ekonomik zorunluluklar nedeniyle ücretsiz izine çıkarmak zorunda kaldıkları personel olduğunu, ... sözleşmesi askıda olan personelin dikkate alınamayacağını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; iptali istenen yetki tespiti yazısının davacıya 13.07.2020 tarihinde tebliğ edildiğini, davacının bu belgeye karşı itiraz davası açma yoluna gitmesine rağmen dava dilekçesini 6 ... günlük süre içinde davalı Bakanlığa kaydettirmediğini, huzurdaki davayı açtıktan sonra 6 ... günlük süreyi geciktirerek 23.07.2020 tarihinde ayrı bir dilekçeyle davalı ... haberdar ettiğini, davacının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 43 üncü maddesine aykırı hareket ettiğini, bu nedenle davanın esasına hiç geçilmeksizin usulden reddi gerektiğini, davanın yetkili mahkemede açılmadığını, dava dilekçesi davalı Bakanlığa tebliğ olmadığından esasa ilişkin savunmalarını dava dilekçesinin tebliği ile verecekleri cevap dilekçesinde ileteceklerini, dava dilekçesindeki aleyhe hiçbir hususu kabul etmediklerini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; yetkili mahkemenin ... ... mahkemeleri olduğunu, davacının itiraz dilekçesinin görevli makama kaydettirildikten sonra mahkemeye verileceğine ilişkin hükme aykırı hareket ettiğini, bu konunun dava şartı olduğunu, davacının 6 ... günlük süre geçtikten sonra 23.07.2020 tarihinde İŞKUR İl Müdürlüğüne gönderdiği bilgi yazısının hukuki bir geçerliliği olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; olumlu ve olumsuz yetki tespitinin iptaline dair dava açılmadan önce 6 ... günlük kesin süre içerisinde itiraz dilekçesinin görevli makama kaydettirilmesi gerektiği, bu hususun yetki tespitinin iptali açısından dava şartı olup aksi hâlde davanın esasa girilmeksizin reddedileceği, davacı işveren tarafından yetki tespitine ilişkin 30.....2020 tarihli yazının 13.07.2020 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine yasal 6 ... günlük süre içinde itiraz dilekçesi yetkili makama kaydettirilerek dava açılması gerekirken 6 ... günlük süre geçtikten sonra ilgili makama da kaydettirilmeden dava açıldığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davanın süresinde açıldığını, olumlu yetki tespitine ilişkin bildirim yazısının 13.07.2020 tarihinde tebliğ edildiğini, kanunda öngörülen 6 ... günlük süre içinde 20.07.2020 tarihinde dava açıldığını, davanın süre yönünden reddinin yerinde olmadığını, davalı Sendikanın sendika üyesi çalışanların listesini müvekkili Şirkete tebliğ etmediğini, işkolu tespit kararı bulunmadığı hâlde davalı Sendikanın müvekkili ile aynı işkolunda faaliyet gösterdiği kabul edilerek hüküm kurulduğunu, işyerinde yetki belgesi almak isteyen sendikanın o işyeri ve işletme ile aynı işyerinde aynı işkolunda faaliyet göstermesi gerektiğini, müzekkere cevabında yetki başvuru tarihinden önce Resmî Gazete'de yayımlanmış herhangi bir işkolu tespit kararı bulunmadığını, işkoluna ilişkin itirazlarının dikkate alınmadığını, sendika üyesi işçilerin sendikaya ne zaman üye olup ne zaman üyelikten ayrıldıkları veya başka bir sendikaya üye olup olmadıkları araştırılmaksızın hüküm kurulmasının yerinde olmadığını, bilirkişi raporuna ilişkin itirazlarının dikkate alınmadığını, yeterli inceleme ve araştırma yapılmaksızın karar verildiğini, ek rapor taleplerinin kabul edilmediğini, yetki başvurusunun yapıldığı sıra ücretsiz izinde olup ... sözleşmeleri askıda olan Ü.E. ve K.Ç.Y'nin yetki tespitinin nisabında dikkate alınmaması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesine göre tebliğden itibaren 6 ... günü içinde itiraz dilekçesinin görevli makama kaydettirilmeden dava açıldığı anlaşıldığından İlk Derece Mahkemesinin davanın reddine dair kararında isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan, 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.