Logo

9. Hukuk Dairesi2023/1113 E. 2023/1660 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Muvazaalı kabul edilen asıl işveren-alt işveren ilişkisi nedeniyle, asıl işverenin işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olmayan davacı işçinin, toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacağı ve buna bağlı olarak ücret ve diğer alacak taleplerinin akıbeti.

Gerekçe ve Sonuç: Davacının, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespitine rağmen, toplu iş sözleşmesine taraf olan sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı ödemediği için toplu iş sözleşmesinden faydalanamayacağı, dolayısıyla da sendika üyesi işçilere tanınan haklara dayalı ücret ve diğer alacak taleplerinin reddi gerektiği gözetilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi

SAYISI : 2022/3347 E., 2022/3785 K.

DAVA TARİHİ : 11.11.2016

KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi

TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri

İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi

SAYISI : 2020/502 E., 2022/133 K.

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 22.05.2018 tarihli ve 2016/758 Esas, 2018/414 Karar sayılı kararı ile davacının kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ve ikramiye alacağı talepleri bakımından karar verilmesine yer olmadığına, ilave tediye, ücret farkı ve ... güçlüğü tazminatı alacakları yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin ....10.2020 tarihli ve 2020/191 Esas, 2020/16 Karar sayılı kararı ile uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmadığı gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesinin söz konusu kararının ortadan kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;

Dosya içeriğine göre davalı ... AŞ'nin (...) özelleştirme tarihine kadar olan dönem için talepte bulunulduğu, özelleştirme tarihinden sonraki dönemin uyuşmazlık konusu olmadığı, somut davada verilen hükmün temyiz kesinlik sınırını aşacak mahiyette ileriye yönelik etkisinin bulunmadığı ve davalının temyiz isteminin Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile temyiz kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL kapsamında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar vermek gerekmiştir.

Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalının ... Termik Santralinde elektrik üretim işinde kömür numune laboratuvarında teknisyen olarak bakım onarım, revizyon, santral saha temizliği, kül cüruf, vagon açma ve benzeri işlerde 2006 yılından itibaren çalıştığını, davalı ... ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, davacının ... sözleşmesinin 12.01.2015 tarihinde özelleştirme sebebi ile feshedildiğini, davacının en başından beri davalı işyerinin asıl işçisi olduğunu ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, ücret farkı, ilave tediye, ... güçlüğü tazminatı ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalı vekili cevap dilekçesinde; davada pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, davacının davaya konu tazminat ve alacaklara hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile talep edilen kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin ücreti ve ikramiye alacağı talepleri bakımından davacının ıslah dilekçesinde bu alacak kalemlerini atiye bıraktığını beyan ettiği ve davalı da davacının vazgeçmesini kabul ettiğini beyan ettiğinden bu talepler yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar vermek gerektiği, davalı ... alt işveren şirketler arasında Bölge Adliye Mahkemesi kararı doğrultusunda muvazaalı bir ilişki bulunduğu, davacının muvazaaya dayanan ilave tediye alacağının bilirkişi raporu doğrultusunda kabulüne, ücret farkı ve ... güçlüğü tazminatı talepleri bakımından ise davanın reddine karar vermek gerektiği belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemeye sunulmuş bulunan ve bu konunun irdelendiği Hukuk Genel Kurulu kararları ve aynı işyeriyle ilgili kesinleşmiş Yargıtay kararları dikkate alınmadan hüküm verildiğini, davacıyla beraber aynı alt işveren şirketlerde çalışan ve sendika üyesi olmayan, aynı konumdaki diğer bir çalışanla ilgili Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin 01.03.2021 tarihli ve 2020/6019 Esas, 2021/5226 Karar sayılı ilâmı ile onama kararı verildiğinin gözetilmesi gerektiğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bozma kararında muvazaa olgusu kesinleştiğinden davacının başından itibaren davalı ... işçisi olduğunun kabul edildiğini, davalının muvazaalı sözleşmelerle müvekkilini alt işverenlerde çalışıyor gösterdiğini ve davacının talebine rağmen sendika üyesi olmasını engellendiği ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.

2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davalının ihale makamı olduğunu, işin anahtar teslimi verildiğini, davalının sorumluluğunun bulunmadığını ve yüklenici firmanın sorumluluğunun bulunduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... sözleşmesinin feshedilmemiş olduğu, işyeri devri yapıldığı, nitekim feshe bağlı alacaklar ile ikramiye alacakları yönünden davanın geri alındığı, davalı vekilinin geri almaya açık muvafakat verdiğinin belirlendiği, sendika üyesi olmayan ve dayanışma aidatı ödemeyen davacının toplu ... sözleşmesinden faydalanamayacağından hareketle ... güçlüğü tazminatı alacağı talebinin reddine karar verilmesinin yerinde olduğu, dosyada yer alan davalı ile dava dışı şirketler arasındaki hizmet alım sözleşmelerinde işin tanımının, “... ... Termik Santrali İşletme Müdürlüğü, 2 yıllık 181 kişilik kömür boşaltma, kül cüruf atma, inşaat işleri atölye temizliği ve teknik temizlik hizmetlerinin yapılması işi” şeklinde düzenlendiği, Yargıtayın emsal kararları ile davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ... arasındaki asıl işveren alt işverenlik ilişkisinin muvazaaya dayandığının kesinleştiği, dosya kapsamında yer alan ...'ın 09.03.2021 tarihli cevabına göre aynı dönemde, aynı kıdem ve vasıfta davalı işyerinde çalışan sendikasız emsal kadrolu işçi bulunmadığının anlaşılması ve aksinin davacı tarafça ileri sürülmemesine göre 22.03.2022 tarihli bilirkişi raporunda davacının fiili ücreti üzerinden yapılan ilave tediye alacağı hesabında ve bu hesabın hükme esas alınmasında hata saptanmadığı ve aynı gerekçe ile fark ücret alacak talebinin reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle tarafların istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davacı vekili temyiz dilekçesinde; hiç kimse kendi muvazaasına dayanarak bir hak talep edemeyeceğinden davalının dürüstlük kuralına aykırı davranması nedeniyle muvazaalı eyleminin sonuçlarına katlanması gerektiğini, bu nedenle de davacının başlangıçtan itibaren ... işçisi olarak kabulü ile hak ve alacaklarının buna göre belirlenmesinin zorunlu olduğunu, davalı Şirketin muvazaalı sözleşmelerle davacıyı alt işverenlerde çalışıyor gösterdiğini ve müvekkilinin talebine rağmen sendika üyesi olmasının engellendiğini, işyerinde örgütlü Tes ... Sendikasına alt işveren çalışanı olduğu gerekçesi ile üye yapılmadığını, emsal kararların dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, muvazaalı kabul edilen asıl işveren alt işveren ilişkisi sebebiyle asıl işveren işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinin tarafı olan sendika üyesi olmayan davacının, toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanıp yararlanmayacağı ve buna bağlı olarak davacının ücretinin tespiti ile talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı hususundadır.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.

3. Değerlendirme

1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR

Yukarıda açıklanan sebeplerle;

A. Davalı Temyizi Yönünden

Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,

Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davalıya iadesine,

B. Davacı Temyizi Yönünden

Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacıya yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

08.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.