"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/807 E., 2023/1033 K.
DAVA TARİHİ : 08.03.2018
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 10. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/396 E., 2023/14 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirket nezdinde 22.12.2015 tarihinden işten çıkartıldığı 30.01.2018 tarihine kadar çalıştığını, işverenin akrabası tarafından hakarete uğradığını ve işverence kendisine işyeri ile ilişiğinin kesilmesi için işyerine gelmesinin söylendiğini, davacının da bunun üzerine işverene haklarını talep eden ihtarname çektiğini, işverenin işçilik alacaklarını ödemediği gibi işten çıkış kodunu da Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yanlış bildirdiğini ileri sürerek hukuka aykırı biçimde yapılan işten çıkış kodunun iptali ile bu kodun işveren tarafından haklı neden bildirilmeden iş sözleşmesinin feshedildiği şeklinde düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının mazeret göstermeksizin 30.01.2018, 31.01.2018, 01.02.2018 tarihlerinde işine gelmediğini ve kendisine İnegöl 5. Noterliği aracılığıyla 01.02.2018 tarihli ve 01690 yevmiye numaralı iş sözleşmesinin feshi ihbarnamesi gönderildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin ispat yükü davalı işveren üzerinde olup davalı tarafça feshe ilişkin herhangi bir bilgi ve belge sunulmadığı gibi dosya kapsamından davacının iş sözleşmesinin işveren tarafından diğer bir işçinin davacıya sataşması sonucu savunması alınmadan ve yazılı bir fesih bildirimi yapılmadan feshedildiği ve feshin haksız olduğu kanısına varıldığı gerekçesiyle davacının 02.02.2018 tarihli işten çıkış kodunun (04) olarak belirlenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; işyerinde davacı ile diğer çalışan arasında yaşanan tartışma sonucunda işveren tarafından yapılan feshin davacının iyiniyet kurallarına aykırı davranması nedeni ile gerçekleştirildiğini, yaşanan tartışma sonucunda davacının işine son verildiğini, bu nedenle de davanın kabülüne karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; feshe konu olayda, kavga hadisesinin meydana gelmesinde ilk haksız hareketin dava dışı Y.K'den sadır olduğu, davacının tepkisinin ise haksız tahrik etkisinde gerçekleşen ani bir davranış şeklinde gerçekleştiği, haksız tahrik etkisi altında gelişen davacı eyleminin davalı işveren yönünden haklı fesih boyutunda değerlendirilmesi yerine, davacının iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığının kabul edilmesinin dosya kapsamı ile daha uyumlu olacağı, davacının eylemi ile dava dışı kişinin eyleminin aynı ağırlıkta kabul edilmesinin hakkaniyete aykırı olduğu, sonuç olarak davacının davayı açmakta hukuki yararı bulunduğunun kabulü gerektiğinden İlk Derece Mahkemesince çıkış bildiriminin düzeltilmesine ilişkin kabulde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, SGK işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten çıkış kodunun düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 25 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
"(1) Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar için Ek-5, (c) bendine tabi olanlar için ise Ek-5/A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılır. (Ek cümleler:RG-18/8/2021-31572) Sigortalı işten ayrılış bildirgesi Ek-5 ve Ek-5/A’nın açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik gün nedenlerine ilişkin kodları belirlemeye ve bu kodlarda değişiklik yapmaya Kurum yetkilidir. Söz konusu düzenlemeler işverenlere Kurumca duyurulur."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıda yer alan paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Eldeki dava tespit davası olup tespit davalarının niteliği dikkate alındığında bu davalarda verilecek kararların icrai nitelikte olamayacağı muhakkaktır. Bu nedenle İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda hüküm kurulurken kodun "düzeltilmesi gerektiğinin tespiti" ile yetinilmesi gerektiği gözden kaçırılarak hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı vekilinin temyiz başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan "belirlenmesine" ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine; "düzeltilmesi gerektiğinin tespitine" ibaresinin yazılması suretiyle kararın bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA, Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,05.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.