"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kurum ... lavvarında çıkan katı atık malzemelerinin nakli ve yayılması için yapılan ihaleyi alan değişen firmalarda hiç ara vermeden işyeri devri esaslarına göre bakımcı olarak aylık asgari ücret ile çalıştığını, yapılan işin Kurumun asıl işi olduğunu, davalı Kurumun çalışanlarının emir ve talimatları altında çalışıldığını, aynı işi yapmalarına rağmen davalı Kurum işçilerinin primlerinin yer altı maden işçisi üzerinden ödendiğini, aynı işi yapan davacının bu haklardan yararlandırılmadığını, davalı ile ihaleyi alan şirketler arasındaki sözleşmenin muvazaalı olduğunun yapılan keşif ve düzenlenen rapor ile tespit edildiğini, davacının baştan itibaren davalı Kurum işçisi kabul edilmesi gerektiğini belirterek ilave tediye ve ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... (...) Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının yaptığı işin ihale ile bütün hâlinde devredildiğini, sözleşmenin muvazaalı olmadığını, Kurumun ihale makamı olduğunu, talep edilen alacaklardan Kurumun sorumlu olmadığını ayrıca alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyadaki belgelerden davacının davalı işyerinde 12.01.2011-31.12.2019 tarihleri arasında ... Teknik Elektrik Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin (... Teknik Şirketi) işçisi olarak çalıştığı, 02.01.2020 tarihinde ... Şirketinde işe girişinin yapıldığı ve çalışmasına devam ettiği, davacının ... Teknik Şirketinden çıkışı verildikten sonra ... ve ... Teknik Şirketine karşı işe iade davası açtığı, kararın istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 2021/2209 Esas, 2021/596 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davalılar arasında geçerli asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu gerekçesiyle davacının ... Teknik Şirketi nezdinde işe iadesine kesin olarak karar verildiği, bu dönem bakımından muvazaaya dayalı alacak taleplerinin reddine karar verildiği, ... Şirketi dönemi çalışmaları ile ilgili olarak ise dava tarihinden önce usulüne uygun arabuluculuk başvurusu olmadığı ve bu dönem yönünden de dava şartı yokluğundan taleplerin reddine karar verildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekilinin davalı Kurumun ihale ettiği ... kapsamında faaliyette bulunan ... Teknik Şirketi ve ... Şirketinde çalışmalarının mevcut olduğunu, her iki Şirkette geçen çalışmalarında davacı müvekilinin ücretlerinin hizmet işleri şartnamesine uygun olarak ödenmemiş olduğunu, talep artırım dilekçesiyle Şartname maddesine dayanılarak talebini sadece ... Teknik Şirketi çalışmasına yönelik olarak artırdığını, Şartname gereğince müvekkilinin ücretinin tespit edilmesi gerektiğini, İlk Derece Mahkemesince sadece muvazaaya yönelik inceleme yapıldığını, Şartname gereği bir inceleme yapılmadığını, hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunu, ... Şirketi yönünden 24.02.2021 tarihinde düzenlenen arabuluculuk tutanağının dikkate alınmadığını, vekâlet ücreti, harç ve yargılama giderlerinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kesinleşmiş mahkeme kararı ile davalı ... ile dava dışı ... Teknik Şirketi arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, muvazaalı bir ilişki olmadığı tespit edildiği ve yapılan bu tespitin somut dosyada bağlayıcı olduğu, bu nedenle ... Teknik Şirketindeki çalışma bakımından ilave tediye ve fark ücret talebinin reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, dava açıldıktan sonra Şartname gereğince talepte bulunmanın iddianın genişletilmesi mahiyetinde olduğu, ... Şirketi yönünden sunulan arabuluculuk tutanağının dava tarihinden sonraya ilişkin olduğu ve arabuluculuk dava şartının tamamlanabilir bir dava şartı olmadığı, hükmedilen vekâlet ücreti, yargılama gideri ve harçlar bakımından usul ve kanuna aykırılık olmadığı gerekçeleriyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplere ek olarak davalı Kurumca verilen işin asıl ... olduğunu, Kurumun Amasra ve Armutçuk İşletme Müdürlüklerinde kendi işçileri ile aynı işi yapmakta olduğunu, lavvarlama işinin muvazaalı olduğunun Çalışma Bakanlığı Teftiş Raporları ile Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini, dava dışı şirketlerin bağımsız organizasyon yapısı olmadığını, Şartname maddesine aykırı olarak ücretlerin eksik ödenmiş olmasına rağmen fark ücret alacaklarının iddianın genişletilmesi olarak kabulü ile reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı Kurumun işçisi sayılıp sayılmayacağı ve buna göre davalı Kurumun dava konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı, talep artırım dilekçesi ile ücret farkı alacağına ilişkin dava sebebinin değiştirilmesinin veya genişletilmesinin mümkün olup olmadığı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 ve 141 inci maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesi ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.