"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/84 E., 2023/104 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar Sağlık Bakanlığı ve ... Temizlik İnşaat Tekstil Gıda Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığa bağlı Hastanede bulaşıkçı, kat personeli olarak çalıştığını, çalışmasının kesintisiz olduğunu, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğunu, iş sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz feshedildiğini, kullanmadığı izin hakkı olduğunu ve karşılığının ödenmediğini, davacının çalıştığı süre içinde resmî ve dinî bayramların tamamında çalışmasına ve fazla çalışma yapmasına rağmen karşılığı ücretlerin ödenmediğini, ücretinin eksik ödendiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti ve ödenmeyen ücret alacağının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Sağlık Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; talep konusu yapılan alacakların zamanaşımına uğradığını, davalı Kurumun, yemek hizmeti sunan firmalarla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (4734 sayılı Kanun) ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (4735 sayılı Kanun) kapsamında hizmet satın aldığını, davacının müvekkili Bakanlığın işçisi olmayıp ihale ile hizmet alımı yapılan Şirketler nezdinde çalıştığını, müvekkili ihale makamı konumunda olduğundan işveren olmadığını, davanın öncelikle husumetten reddi gerektiğini, davacının alacak talebine dayanak yaptığı iddialarının gerçeği yansıtmadığını, talep konusu işçilik alacaklarından herhangi bir sorumlulukları bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Gıda İnş. Araç Kiralama Taah. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davanın müvekkili Şirket yönünden husumetten reddi gerektiğini, davacı iddialarının asılsız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Temizlik İnş. Teks. Gıda Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkili ve dava dışı Yay Et Şirketinin oluşturduğu ortak girişim işçisi olduğunu, davanın bu Şirkete de yöneltilmesi gerektiğini, ihale sürelerinin bittiğini, yeni ihale alıcısı davalı ... Gıda İnş. Araç Kiralama Taah. AŞ'nin (... Şirketi) davacıyı işten çıkarttığını, bu sebeple feshe bağlı alacaklardan sorumlu olmadıklarını, davalı işyerinde bulaşıkçı olarak çalışan davacının müvekkili nezdindeki tüm hak ve alacaklarının kendisine ödendiğini, herhangi bir ücret alacağı ve yıllık izin alacağının söz konusu olmadığını, fazla çalışma iddialarının doğru olmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.10.2015 tarihli ve 2013/339 Esas, 2015/517 Karar sayılı kararı ile; davalı ... Şirketine husumet yöneltilmesinin hatalı olduğu, diğer davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu belirtilmiş; toplanan kanıtlar ve denetime elverişli bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili ve davalı ... Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 12.03.2020 tarihli ve 2016/15193 Esas, 2020/4339 Karar sayılı kararıyla; hükmü temyiz eden davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, kısmi olarak açılan davada davacı vekilinin bilirkişi hesap raporu doğrultusunda davasını ıslah ettiği, Mahkemece fazla çalışma alacağına ilişkin talebin hüküm altın alınmasında ıslaha karşı zamanaşımı def'inin dikkate alınmamasının hatalı olduğu, uyuşmazlık konusu genel tatil ücreti alacağı talebinin ıslaha konu edilmediği hâlde, talepten fazlasına hükmedildiği, davacının kullandığı yıllık izin hakkına ilişkin sürenin hesaplamaya esas dönemden dışlanması gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 23.04.2021 tarihli ve 2020/270 Esas, 2021/426 Karar sayılı kararı ile; davacı vekilinin davasını 17.02.2015 tarihinde ıslah ettiği ve ıslah dilekçesine karşı davalı Sağlık Bakanlığı ve davalı ... Şirketi tarafından yasal süresi içinde zamanaşımı def'inde bulunulduğu, davacının talep ettiği ücret niteliğindeki alacaklarının beş yıllık zamanaşımına tâbi olduğu, yapılan incelemede, bu alacaklardan sadece hafta tatili ve resmî tatil ücreti alacakları yönünden beş yıllık zamanaşımı süresi dolan alacakların bulunduğunun tespit edildiği, ıslah tarihinden geriye doğru beş yıl gidildiğinde, davacının ancak 17.02.2010 tarihine kadar olan fazla çalışma ve ulusal bayram ve genel tatil alacaklarını talep hakkı bulunduğu, bozma ilâmı doğrultusunda bilirkişiden aldırılan ek raporun dosya içeriğine, bilimsel verilere, kanun ve usule uygun bulunarak hükme esas alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili ile davalı ... Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 10.01.2022 tarihli ve 2022/12986 Esas, 2022/72 Karar sayılı kararıyla; dosya içeriğine göre; davacının, dava dilekçesinde davalı Kuruma bağlı hastanede şoför olarak çalıştığını beyan ettiği, davacı tanığı G.Ö'nün yeminli beyanında davacının şoför olarak çalıştığını doğruladığı, gerekçeli kararda, dava dilekçesinde davacının hazırlıkçı, bulaşıkçı, kat personeli olarak çalıştığının beyan edilmesi sonuca etkili görülmediğinden bozma sebebi yapılmadığı açıklanıp, hükmü temyiz eden davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılamada, bozma öncesi kök ve ek bilirkişi raporlarını düzenleyen bilirkişiden yeniden rapor aldırıldığı ve 19.01.2021 tarihli bu raporda, davacının fazla çalışma alacağının 17.198,62 TL olduğu mütalaa edildiği, ancak aynı bilirkişinin ıslaha karşı zamanaşımı savunması nazara alınarak bozma öncesi düzenlediği 18.09.2015 tarihli ek raporunda, fazla çalışma alacağının 16.485,88 TL olarak hesaplandığı, hesaplamaya esas dönem daha az olmasına rağmen, bozma öncesi düzenlenen rapora aykırı ve daha fazla olacak şekilde alacak hesabı yapılması karşısında, raporlar arasındaki bu çelişki giderilmeden hüküm tesis edilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 31.05.2022 tarihli duruşmada bozma kararına uyularak bozma ilâmı doğrultusunda dosyanın yeni bir bilirkişiye tevdi edildiği, bozma ilâmı ile belirtilen esaslar doğrultusunda, denetime elverişli net tespitler içeren yeni bir bilirkişi raporu aldırıldığı, bu raporun denetime uygun bulunduğu ve hükmün davacı tarafından temyiz edilmemesi nedeniyle, davalılar lehine oluşan usuli müktesep hakların da gözetildiği belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili ve davalı ... Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Sağlık Bakanlığı vekili temyiz başvurusunda; dilekçesinde; müvekkili Kurumun yemek hizmeti sunan Şirketlerden 4734 sayılı Kanun ile 4735 sayılı Kanun kapsamında ihale ile hizmet satın aldığını, davacının müvekkilinin işçisi olmadığını, müvekkili Kurum yönünden davanın husumetten reddi gerektiğini, zira işveren sıfatlarının bulunmadığını ve talep konusu yapılan alacaklardan sorumlu tutulamayacaklarını beyanla ve resen gözetilecek diğer nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili; devreden işveren konumunda olan müvekkili Şirketin, kendi dönemi için devir tarihindeki ücret ile sınırlı sorumluluğu bulunduğunu, davacının iş ortaklığının işçisi olup diğer ortak davaya dâhil edilmeden eksik inceleme ile karar verildiğini, davacının iş sözleşmesinin iş bitimi nedeniyle sona erdiğini ve tazminata hak kazanmadığını, tüm izinleri kullandığını, beyanlarına itibar edilen davacı tanıklarının davacı ile menfaat birliği içinde olup anlatımlarının çelişkili olduğunu, davacı ve diğer işçilerin kamu kurumunda vardiyalı şekilde çalıştığını ve fazla çalışma yapmadığı gibi tatil günlerinde de çalışmadıklarını, bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını beyanla kararın bozulması talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, fazla çalışma alacağının hesabı, zamanaşımı savunmasının gözetilip gözetilmediği, usuli kazanılmış hakların ihlâl edilip edilmediği ile yargılama giderlerinin doğru olarak belirlenip belirlenmediği konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası,
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun (492 sayılı Kanun) 13 üncü maddesinin (j) bendi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; hükmü temyiz eden davalı Şirketin tüm, davalı Sağlık Bakanlığının aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı Sağlık Bakanlığı, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13 üncü maddesinin (j) bendi gereğince harçtan muaftır. Mahkemece bu yasal düzenleme dikkate alınmaksızın davalı Bakanlık aleyhine harca hükmedilmesi isabetsiz olmuştur.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı ... Temizlik İnş. Teks. Gıda Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin tüm, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin temyiz itirazının harç yönünden kabulü ile Mahkeme kararının (13) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerlerine "13-Davacı tarafından yapılan 24,30 TL başvuru harcı, 324,50 TL peşin/nispi harç, 220,09 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 568,89 TL harcın (davalılardan Sağlık Bakanlığı harçtan muaf olduğundan ve davalı ... Şirketi yönünden dava reddedildiğinden) davalı ... Temizlik İnşaat Tekstil Gıda Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınarak Hazineye irat kaydına," ibaresinin yazılması suretiyle kararın bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalı ... Temizlik İnş. Teks. Gıda Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.