"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1360 E., 2023/1887 K.
DAVA TARİHİ : 13.01.2022
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
SAYISI : 2022/22 E., 2023/48 K.
MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/30 E., 2022/55 K.
Taraflar arasındaki sendika yönetim kurulu kararının iptali istemine ilişkin asıl ve birleşen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Sendikanın ... 1 No.lu şube başkanı olarak görev yaptığını, müvekkilinin 14.12.2021 tarihinde profesyonel şube başkanlığından amatör şube başkanlığına alındığını öğrendiğini, davalı Sendika Yönetim Kurulunun hiçbir neden yokken yetkisini bu şekilde fütursuzca, keyfi biçimde kullanmasının, objektif bir nedene dayanmadan tamamen kişisel nedenlere dayalı olarak işlem ve tasarrufta bulunmasının, hakkın kötüye kullanımı niteliğinde olduğunu, kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Sendika Yönetim Kurulunun 14.12.2021 tarihli ve 4813 sayılı müvekkilinin profesyonelliğinin kaldırılmasına ilişkin kararın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Sendikanın ... 1 No.lu Şube Başkanı olarak görev yaptığını, müvekkilinin 22.12.2021 tarihinde şubenin kapatıldığını öğrendiğini, davalı Sendika Yönetim Kurulunun hiçbir neden yokken yetkisini bu şekilde fütursuzca, keyfi biçimde kullanmasının, objektif bir nedene dayanmadan tamamen kişisel nedenlere dayalı olarak işlem ve tasarrufta bulunmasının, hakkın kötüye kullanımı niteliğinde olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Sendika Yönetim Kurulunun 22.12.2021 tarihli ve 4838 sayılı ... 1 No.lu Şube Başkanlığının kapatılmasına ilişkin kararın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının profesyonelliğinin haklı ve hukuka uygun bir şekilde kaldırıldığını, 28.08.2021 tarihinde şube başkanlığı görevine seçilen davacının bu tarih itibarıyla yönetim kurulundaki hiç bir üyeyle çalışmadığını ve şubenin çalışmasına da olanak vermediğini, şube yönetimi olarak sözlü toplantı taleplerine olumlu karşılık vermediğini ve taleplerinin gereğini yerine getirmediğini, diğer pek çok sorun karşısında üyelerin sorunlarını çözmemek için elinden geleni yaptığını ve Yönetim Kurulu üyelerinin de çalışmalarını engellediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde; 28.08.2021 tarihinde şube başkanlığı görevine seçilen davacının bu tarih itibarıyla yönetim kurulundaki hiç bir üyeyle çalışmadığını ve şubenin çalışmasına da olanak vermediğini, şube yönetimi olarak sözlü toplantı taleplerine olumlu karşılık vermediğini ve taleplerinin gereğini yerine getirmediğini, diğer pek çok sorun karşısında üyelerin sorunlarını çözmemek için elinden geleni yaptığını ve Yönetim Kurulu üyelerinin de çalışmalarını engellediğini, şube açma ve kapatma yetkisinin genel kurul kararı ile yönetim kuruluna verildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikaca ... 1 No.lu şubenin yönetim kurulu karar defterinin sunulmadığı, bu nedenle yönetim kurulu toplantısı yapılıp yapılmadığı ya da hangi sıklıkla yapıldığı ya da yapılamamış ise bu durumun tamamen davacı olan şube başkanından kaynaklandığının davalı Sendikaca ispat edilemediği, davalı Sendika davacıdan kaynaklı çok sayıda Sendika üyesinin istifa ettiğini ileri sürmüş ise de yaklaşık 1500 kişilik istifanın sadece davacıdan kaynaklandığının dosya kapsamında ispat edilemediğini, davacı hakkında isnat edilen iddialar hakkında herhangi bir disiplin işlemi yapılmaksızın profesyonelliğinin kaldırılmasına karar verilmesi kararının sendika içi demokrasi ve iyiniyet kurallarına aykırı olduğunun tespit edildiğini, ... 1 No.lu Şubedeki istifaların ardından 4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 75 inci maddesindeki prosedür işletilmeden şubenin kapatılması kararının sendika içi demokrasiye uygun olmadığı gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararında belirtilen gerekçelerle ve kararın isabetli olduğu belirtilerek başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sendika yönetim kurulu kararlarının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Sendika kurma hakkı” kenar başlıklı 51 inci maddesinin son fıkrası şöyledir:
“Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.”
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) "Genel kurulun görev ve yetkileri" kenar başlıklı 11 inci maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"...
h) Şube açma, birleştirme veya kapatma, bu konuda tüzükte belirlenen esaslar doğrultusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi
...
k) Mevzuat veya tüzükte genel kurulca yapılması öngörülen diğer işlemleri yerine getirme ve başka bir organa bırakılmamış konuları karara bağlama"
3. 6356 sayılı Kanun’un "Diğer kanunların uygulanması" kenar başlıklı 80 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
"(1) Kuruluşlar hakkında, bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde 4721 sayılı Kanun ile 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanununun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır."
4. 4721 sayılı Kanun'un 84 üncü maddesi şöyledir:
"Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Yönetim kurulu üye sayısı, boşalmalar sebebiyle üye tamsayısının yarısının altına düşerse; genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birinin istemi üzerine, sulh hâkimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir."
5. Sendika Tüzüğü.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İlk Derece Mahkemesi kararında Sendika Şube Yönetim Kurulundaki boşalmalar sebebiyle 4721 sayılı Kanun'un 75 inci maddesinde öngörülen usulün işletilmesi gerektiği belirtilmiş ise de, somut olayda bu konuda uygulanması gereken hüküm 6356 sayılı Kanun'un 80 inci maddesi atfı ile 4721 sayılı Kanun'un 84 üncü maddesi olmakla birlikte bu husus sonuca etkili olmadığından, ilave açıklama ile yetinilmiştir.
3. Mahkemece asıl davanın kabulü ile Sendika Yönetim Kurulunun davacının profesyonelliğinin kaldırılmasına ilişkin kararının iptaline karar verilmesi isabetli olmakla birlikte, iptal edilmesi gereken karar sayısının 3/94 olmasına göre hüküm fıkrasında karar sayısının 4813 olarak belirtilmesi doğru değil ise de bu husus mahallinde düzeltilebilir maddi yazım hatası niteliğinde kabul edilmiştir.
4. Mahkemece birleşen davanın kabulü ile Sendika Yönetim Kurulunun ... 1 No.lu Şube Başkanlığının kapatılmasına ilişkin kararının iptaline karar verilmesi isabetlidir. Ancak iptal edilmesi gereken karar sayısının 3/96 olmasına göre hüküm fıkrasında karar sayısının 4838 olarak belirtilmesi doğru değil ise de bu husus da mahallinde düzeltilebilir maddi yazım hatası niteliğinde kabul edilmiştir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.