"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/82 E., 2023/180 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 15.10.1990 tarihinden ... sözleşmesinin haksız feshedildiği 14.....2016 tarihine kadar en son hastane işletme müdürü olarak çeşitli görevlerde çalıştığını, 2004 senesinde davalı Kızılaya gelen kayyum heyeti tarafından Kızılay genelindeki tüm personele ücret düzenlemesi yapıldığı, genel müdür, genel müdür yardımcısı ve müfettişlere ücret düzenlemesi yapılmadan önce izin parası istendiğine dair dilekçe imzalattırıldığını, müvekkili ve aynı statüde çalışanların ... kaybı endişesiyle bu yazıyı imzaladıklarını, bu imza alındıktan sonra davalı tarafından 1990-2004 seneleri arasında biriken izin günleri için izin ücreti adı altında ve eski ücret üzerinden müvekkiline ödeme yapıldığını, bu ödeme yapıldıktan sonra ücret düzenlemesi yapılarak 01.01.2005 tarihi itibarıyla müvekkilinin ücretinin 1.800,00 TL'ye çıkarıldığını, ... Kızılay Hastanesi genel merkeze bağlı olduğu için her yıl performans puanlaması yapıldığını ancak ... Kızılay Hastanesi personeline bu ödeneğin ödenmediğini, davalının müvekkilinin hesabına ... sözleşmesinin feshinden sonra 2016 yılının Eylül ayında, 2015 yılı performans primi adı altında 1.147,00 TL ödeme yaptığını, davalı tarafından yapılan bu ödeme ile performans primi ödemesinin kabul edildiğini, müvekkiline 2016 yılı için asgari ücret artış oranı kadar zam yapılması gerekmesine karşın %5 oranında zam yapıldığından zam farkı alacağının bulunduğunu ileri sürerek fazla çalışma, yıllık izin ücreti, performans primi ve zam farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ... sözleşmesinin 10.....2016 tarihli ve 15 sayılı Dernek Yönetim Kurulu kararıyla tüm yasal hakları ödenerek feshedildiğini, davacının iddia ettiği yıllık izin alacağının mesnetsiz olduğunu ve bunu kabul etmelerinin mümkün olmadığını, davacının iddia ettiği haftalık 40 saatlik çalışma süresinin üzerindeki çalışmaların fazla çalışma sayılamayacağını, bunun için 45 saatin altındaki çalışma süresinin sözleşme ile düzenlenmesi gerektiğini, bu yüzden davacının iddia ettiği 40 saat üzeri 45 saate kadar olan çalışmaların fazla çalışma olarak kabul edilemeyeceğini, davacının performans alacağı ücreti olduğu iddiasını kabul etmediklerini, davacının 25.08.2016 tarihinde performans prim ücretinin Ziraat Bankası Erciyes Şubesi ilgili hesabına yatırılmasını talep etmesi üzerine müvekkili tarafından yapılan ödemeye davacı tarafından bir itirazın bulunmadığını, müvekkili Derneğin Yönetim Kurulu tarafından işçilere uygulanacak zamların 2016 yılı için 5+5 olarak belirlendiğini, bu ücret zammının genel ... telakkilerine uygun olarak yapıldığını, bu yüzden davacının iddialarının mesnetsiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 23.03.2022 tarihli ve 2021/183 Esas, 2022/180 Karar sayılı kararı ile; davacının 2016 yılında ücret artışının %5+%5 olarak yapılmasına dair kararın davacı tarafından imzalandığı bu nedenle fark alacağa hak kazanamadığı, mevcut ücretinin asgari ücretin 9,72 katı olduğu, davacıya 2004 yılında yapılan 173 günlük yıllık izin ödemesinin son ücret üzerinden hesaplanıp ödemenin yasal faiziyle mahsup edildiği, davalı tarafça davacının ... sözleşmesinin sunulmadığı, davalının dayanak gösterdiği 5218 sayılı yazısında da "...kurumumuzda bazı işyerlerinde çalışma süresi 40 saat, bazı işyerlerinde 45 saat olarak belirlenmiştir." ibaresinin olduğu, dolayısıyla davalı tarafından davacının görev yaptığı yerlerdeki çalışma saatlerinin ayrı ayrı ve açık bir şekilde belirtilmemesi, davacının görev yerinin değiştirilerek başta uygulanan fazla sürelerle çalışma uygulamasının davacı işçi aleyhine değiştirilemeyeceği ve tanık beyanları ile ispatlandığı üzere davacının 2008 yılından itibaren davacının ...'de çalışmaya başladığı ve haftalık 45 saat çalıştığı, davalının diğer tüm işyerlerinde 40 saat çalışıldığı, 5 saatlik farkın %25 zamlı olarak ödenmesi gerektiği, bu nedenle talep tarihinden fesih tarihine kadar haftalık 5 saat için hesaplama yapıldığı ve 28.05.2018 tarihli bilirkişi raporunun denetime elverişli olup dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararında hukuka aykırılık bulunmadığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 08.02.2023 tarihli ve 2022/17718 Esas, 2023/1669 Karar sayılı ilâmı ile; fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerekirken kabulünün hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak fazla çalışma alacağı talebi de reddedilmek suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davalı Derneğin yargı harçlarından muaf olduğu hâlde harç yükletildiğini, yıllık izin ücreti fark alacağına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, haksız ve mesnetsiz davanın tümden reddi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; fazla çalışma alacağının ispatı ve davalının harçtan muaf olup olmadığı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 nci maddesinin ikinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri, 1606 sayılı Bazı Dernek ve Kurumların Bazı Vergilerden, Bütün Harç ve Resimlerden Muaf Tutulmasına İlişkin Kanun'un (1606 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı, 1606 sayılı Kanun kapsamında olup harçtan muaf olduğundan aleyhine karar ve ilâm harcına hükmedilmesi ve yargılama gideri içerisinde harç yükletilmesi isabetsiz olmuştur.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (3) ve (4) numaralı bentlerinin hükümden tamamen çıkartılarak, yerlerine
"3) Davalı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına;
"4) Davacı tarafça yatırılan 87,10-TL peşin harç 3.393,00-TL ıslah ve tamamlama harcı ile 29,20-TL başvuru harcı olmak üzere toplam 3.509,30-TL harcın davalı harçtan muaf olduğundan istek hâlinde davacıya iadesine ," bentlerinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.