"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3552 E., 2023/1784 K.
DAVA TARİHİ : 09.04.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 47. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/888 E., 2022/320 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Berteks Tekstil İnş. Mat. Tar. Ürü. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Berteks Şirketi) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 15.09.2019-31.01.2020 tarihlerini kapsayan dönemde Posta, Telefon ve Telekomünikasyon İşçileri Sendikası (PTT-Sen) ile alt işveren Berteks Şirketi arasında imzalanan toplu iş sözleşmesine bağlı olarak ayrım işçisi olarak çalıştığını, toplu iş sözleşmesinde yer alan çocuk, yemek, taşıt ve yakacak yardımı, öğrenim yardımı ödeneceğinin düzenlendiğini, söz konusu yardımların ödenmediğini, toplu iş sözleşmesi gereği %4 oranında zamlı ücret ödeneceğinin kararlaştırıldığını, zamlı ücret farklarının ödenmediğini, yine toplu iş sözleşmesi gereği gece çalışmalarına karşılık ücretlerin %10 zamlı olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığını, fazla çalışma ücretlerinin %60 zamlı olarak ödenmediğini, işçilere kasım ayında 4 günlük ücret tutarında ikramiye ödeneceği kararlaştırılmasına rağmen bu ödemenin yapılmadığını ileri sürerek yemek, yakacak, ücret zammı, gece çalışması, fazla çalışma ve ikramiye alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ (PTT AŞ) vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını, müvekkilinin ihale makamı olduğunu, davacının iş sözleşmesi imzaladığı yüklenici şirketlerin çalışanı olduğunu, PTT-Sen ile diğer davalı Berteks Şirketi arasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesine müvekkilinin taraf olmadığını, zamanaşımı def'inde bulunduklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Berteks Şirketi vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçilerden olmadığını, davacının 01.03.2018-31.07.2020 tarihleri arasında PTT AŞ ile imzalanan doğrudan temin sözleşmesi kapsamında çalıştığını, 15.09.2019-31.01.2020 tarihlerini kapsayan PTT-Sen ile davalı Şirket arasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından toplu iş sözleşmesinin karara bağlandığını, sözleşmenin belirtilen zaman aralığında çalışan sendikalı işçileri kapsadığını, davacının imza tarihinden sonra Sendikaya üye olduğunu, bu nedenle toplu iş sözleşmesinden yararlanamayacağını, belirtilen tarih aralığında dayanışma aidatı da ödemediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalılar Berteks Şirketi ile PTT AŞ arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında davacının PTT AŞ'ye ait işyerinde ayrım işçisi olarak çalıştığı, davalılar arasında 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrası gereği asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu, PTT-Sen ile davalı Şirket arasında Yüksek Hakem Kurulunun 25.06.2020 tarihli ve 2020/45 Esas, 2020/184 Karar sayılı kararı gereği 15.09.2019-31.01.2020 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin bulunduğu, davacının imza tarihinden önce PTT-Sen'e üye olduğu ve toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklardan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Berteks Şirketi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Berteks Şirketi vekili; davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçilerden olmadığını, 15.09.2019-31.01.2020 tarihlerini kapsayan zaman aralığında toplu iş sözleşmesi bulunduğunu, Yüksek Hakem Kurulu kararına göre PTT-Sen'in müvekkili Şirkete işbu tarihler aralığında Sendika üyesi olan işçileri bildirmekle yükümlü olduğunu, bildirilmeyen Sendika üyesi işçilerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçilik alacaklarından PTT-Sen'in yükümlü olacağını, davacının sendikaya üye olduğu tarihin toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihten önce olduğunu, PTT-Sen tarafından toplu iş sözleşmesinden yararlanan tüm işçilerin müvekkili Şirkete bildirildiğini ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklı tüm hak ve alacaklarının ödendiğini, Sendika tarafından bildirilmeyen ve toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçileri tespit etme imkânı bulunmadığını, davacıya ait Sendika üyelik fişlerinin davacının toplu iş sözleşmesinden yararlandığını ispatlamadığını, toplu iş sözleşmesi imza tarihinden sonra sendikaya üye olanların, üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanacağını belirterek İlk Derece Mahkemesinin kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 15.09.2019-31.01.2020 tarihleri arasındaki döneme ilişkin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmesini talep ettiği, davacının Sendikaya üyeliğinin alt işverene bildirilmediği ve dolayısıyla toplu iş sözleşmesinden faydalanmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle davalı Berteks Şirketi vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin imzalanmasından önce müvekkilinin sendikaya üye olduğunu, dolayısıyla toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiğini, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı Berteks Şirketinin tarafı olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanma koşullarının bulunup bulunmadığı ile varsa toplu iş sözleşmesinden kaynaklı alacaklardan davalıların sorumluluğu noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası.
3. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) "Toplu iş sözleşmesinden yararlanma" kenar başlıklı 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"(1)Toplu iş sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu iş sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(4) Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. (İptal dördüncü cümle:Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarihli ve E.:2020/57; K.:2020/83 sayılı Kararı ile)
..."
4. Dairemizin 12.04.2023 tarihli ve 2023/3413 Esas, 2023/5350 Karar sayılı ilâmında geriye etkili toplu iş sözleşmesinden yararlanma konusuna ilişkin Dairenin ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
Geriye etkili toplu iş sözleşmesinden yürürlük tarihinden itibaren yararlanmak isteyen işçi; hem yürürlük tarihinde toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerinde çalışmalı, hem de imza tarihinin yanı sıra yürürlük tarihinde de taraf sendikaya üye olmalıdır. Bunun anlamı imza tarihinde sendika üyesi olan işçinin, yürürlük tarihinden sonra işe girmesi yahut sendikaya üye olması durumunda, bu olgulardan hangisi daha sonraki bir tarihte gerçekleşmişse işçinin o tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmesidir.
..."
3. Değerlendirme
1. 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesine göre toplu iş sözleşmesinden taraf işçi sendikasına üye olmak veya dayanışma aidatı ödemek suretiyle yararlanmak mümkündür. Sendikaya üye olanlar bakımından yararlanma zamanının belirlenmesinde ölçü, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olunup olunmamasıdır. Buna göre toplu iş sözleşmesinin imza tarihinde sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanır.
2. Somut uyuşmazlıkta dava dilekçesinde, davalı alt işveren Berteks Şirketi ile PTT-Sen arasında Yüksek Hakem Kurulu Kurulunun 25.06.2020 tarihli ve 2020/45 Esas, 2020/184 Karar sayılı kararı ile bağıtlanan 15.09.2019-31.01.2020 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar talep edilmiştir.
3. Dosya kapsamına göre davacının; toplu iş sözleşmesinin tarafı olan PTT-Sen'e 18.09.2019 tarihinde üye olduğu, dolayısıyla 15.09.2019-31.01.2020 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihte Sendika üyesi olduğu anlaşılmaktadır. O hâlde ilâmın İlgili Hukuk bölümünün (3) numaralı paragrafında yer verilen 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesi ile (4) numaralı paragrafında yer verilen Dairemiz ilkesi dikkate alınarak, davacının davalı işyerinde uygulanan söz konusu toplu iş sözleşmesinden ayrıca bir bildirime gerek bulunmaksızın 18.09.2019 tarihinden itibaren yararlanabileceği kabul edilerek sonuca gidilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,06.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.