"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/256 E., 2023/52 K.
DAVA TARİHİ : 11.12.2018
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Davacı ile davalı ve ihbar olunan ... ... ... ve Tic. AŞ vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekilleri ile ihbar olunan ... ... ... ve Tic. AŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
İhbar olunan ... ... ... ve Tic. AŞ hakkında temyize konu kararda bir hüküm kurulmadığı anlaşılmakla, davada taraf sıfatı olmayan ve hakkında hüküm kurulmayan ihbar olunanın temyiz hakkı bulunmadığından temyiz isteminin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı ve davalı vekillerinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.11.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... İstemi ... ile davacı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverene ait yurt dışında bulunan şantiyelerinde 18.04.2013-16.09.2015 tarihleri arasında mekanik ustası olarak kesintisiz en son 1.900,00 USD karşılığında çalıştığını, ücretinin tamamının elden ödendiğini, ... sözleşmesinin hiçbir gerekçe gösterilmeksizin davalı işverence feshedildiğini, davacının haftanın yedi günü 07.00-19.00 saatleri arasında çalıştığını, ... yoğunluğuna göre 19.00'dan aşağı olmamak üzere 23.00'e kadar da çalışmasının olduğunu, davacının sadece ayda bir gün tatil yaptığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram genel tatil ve yıllık izin alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı işyerinde çalışmadığını, davacının tüm emek ve mesaisini davalıya hasretmediğini, başka şantiyelerde de çalıştığını, ...'da cuma günü resmî tatil olduğunu, dinî bayramlarda sadece bir gün tatil olduğunu, 20 Ağustos günü ... isimli bir başka tatil günü olduğunu, ancak o günde çalışma yapıldığını, Muhammed Peygamber'in doğum günü kabul edilen 21 Kasım günü de çalışma yapıldığını, Hicrî ve Miladî yeni yıl takvimlerinde de ülkede çalışma olduğunu, herhangi bir tatil söz konusu olmadığını, ancak işçilerin 01 Ocak tarihinde çalıştırılmadığını, davacının yıllık izin ücretini çalıştığı ülkenin kanuna göre düzenleneceğini, davacının hiç izin kullanmadan çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, bu sebeple yurda giriş-çıkış kayıtlarının celbi gerektiğini, davacının fazla çalışma yapmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.07.2020 tarihli ve 2018/678 Esas, 2020/378 Karar sayılı kararı ile; davacının davalı Şirkete ait işyerinde 18.04.2013 ile 15.09.2015 tarihleri arasındaki dönemde belirsiz süreli ... sözleşmesi ile mekanik ustası olarak çalıştığı, aylık ücretinin net 1.900,00 USD olduğu, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın ... taraflı olarak feshedilmesi nedeniyle davacı işçinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, bilirkişi raporu ile tespit edilen fazla çalışma alacağı, hafta tatili ve ... bayram genel tatil ücreti alacaklarından, yapılan işin niteliği ile davacının çalışmış olduğu süreler göz önüne alınarak takdiren 1/3 oranında indirim yapıldığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesinin 26.11.2020 tarihli ve 2020/2154 Esas, 2020/1943 Karar sayılı kararı ile; ... Mühendislik Şirketi ile davalı Şirket arasında alt işveren asıl işveren ilişkisi bulunduğu ve davacının işçilik alacaklarından davalının sorumlu olduğu, davacının ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanılamayacak şekilde sonlandığı, davalı tarafça ispatlanamamış görgüye dayalı bilgileri olan ve davalı işyerinde davacı ile birlikte çalışmış tanıkların beyanları doğrultusunda, yapılan işin niteliği de nazara alınarak davacının ispat külfetini yerine getirdiği, ayrıca yurt dışı giriş çıkış kayıtlarının genel tatil alacaklarının hesabında gözetildiği, fazla çalışma ve hafta tatili alacakları için hakkaniyet indirimi yapılarak karar verildiği, İlk Derece Mahkemesince dosya kapsamı doğrultusunda fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram genel tatil alacaklarına hükmedilmesinin yerinde olduğu, sadece yurt dışı giriş çıkış kayıtlarının yıllık iznin kullanıldığına dair delil olamayacağını, davalı vekilince yıllık iznin kullandırıldığının yazılı bir belge ile ispatlanamadığı, davada ... hukukunun uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.04.2021 tarihli ve 2021/2414 Esas, 2021/8016 Karar sayılı ilâmı ile; davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile davacının davalı Şirketin yurt dışındaki şantiyesinde çalıştığı anlaşılmakla sadece yurt dışı çalışması bakımından fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram genel tatil alacaklarının hesaplanması gerekli iken davacının ...'de bulunduğu dönemlerin dikkate alınmamasının hatalı olduğu, davacının iddia ettiği çalışma süresi içinde ...’de olduğu zamanların bulunduğu, davalının davacının ...'de bulunduğu dönemlerde izin kullandığı savunması karşısında, yurda giriş ve çıkış kayıtlarına göre ...’de bulunan zamanların yıllık izine mi yoksa ücretsiz izne mi dayalı olduğu araştırılarak yıllık izne dayalı ise bunun yıllık izin ücretinin hesabında, ücretsiz izne dayalı ise davacının kıdem tazminatına esas hizmet süresinde dikkate alınması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplam hizmet süresinin ...'de bulunduğu 15...2013-26.07.2013 tarihleri arasındaki geçen 36 gün için davacının ...'de bulunduğu döneme yönelik ücret ödemelerinin yapıldığı, davacının tespit edilen hizmet süresi uyarınca 28 gün yıllık izin hakkı olması karşısında Yargıtay bozma ilâmı doğrultusunda davacının yıllık ücretli izin haklarını kullandığı, toplam hizmet süresinin 2 yıl, 4 ay, 27 gün; fesih tarihindeki aylık ücretinin ise net 1.900,00 USD olduğu, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın ... taraflı olarak feshedilmesi nedeniyle davacı işçinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının çalıştığı döneme ait ödenmeyen fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve ... bayram genel tatil alacağı mevcut olduğu, yıllık izinlerini kullanması nedeniyle davacının talep edebileceği yıllık izin alacağının bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili: dosyada herhangi ödeme belgesi bulunmamasına rağmen kıdem ve ihbar tazminatının kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu, davacıya ait banka hesap hareketleri incelendiğinde belgenin düzenlendiği tarihten sonra herhangi bir ödeme olmadığı gibi ödendiğine ilişkin bir belgenin dosyaya sunulmadığını belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili; husumet itirazında bulunduklarını, davacının tüm haklarının ödendiğini, işverenini tüm borçlarından ibra ettiğini, ibraname imzaladığını, davacı tanıklarının davacı ile birlikte çalıştığı dönemin tespit edilmesi gerektiğini, davacının yurt içinde bulunduğu günlerin yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram genel tatil ücreti alacaklarından dışlanması gerektiğini, davacının aylık ücretinin hatalı tespit edildiğini, işçinin işini mutad olarak yaptığı işyeri hukukunun uygulanması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması, kıdeme esas hizmet süresinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. İhbar Olunan ... ... ... ve Tic. AŞ'nin Temyizi Yönünden;
İhbar olunanın temyiz dilekçesinin temyiz hakkı bulunmadığından REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ihbar olunan ... ... ve Tic. AŞ'ne iadesine,
B. Davacı ve Davalının Temyizi Yönünden;
Davacı ve davalı vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.