"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2021/588 E., 2022/89 K.
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 16.09.2010 tarihinden ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiği 18.02.2019 tarihine kadar nakliye işinde hamal ve şoför olarak sürekli çalıştığını, aylık net 3.100,00 TL ücret aldığını, günde bir öğün yemek ve yol ücretlerinin işveren tarafından karşılandığını, haftanın yedi günü 09.00-17.30 saatleri arasında çalıştığını, yaz aylarında mesainin 4 gün 20.00' ye kadar uzadığını, aynı çalışma düzeni ile resmî ve genel tatil günleri ile dinî bayramlarda çalıştığını, yıllık izinlerin kullandırılmadığını, 01.09.2018 tarihinden itibaren günlük 80,00 TL yevmiye ile ayda ortalama 10 gün ... verilerek ücretinin 800,00 TL'ye düşürüldüğünü bu nedenle fark ücret alacağı doğduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, ... bayram ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti, fazla çalışma ücreti, asgari geçim indirimi, fark ücret ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının kesintili bir çalışmasının olduğunu ve 29.07.2015 tarihli ibraname düzenlendiğini, bu nedenle davacının kıdem tazminatına hak kazanamadığını, alacak taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının öncesinde 2012/586 Esas sayılı dosya üzerinde tanık olarak verdiği beyanlarda çalışma sistemini açıkça anlattığını, yasal sürelerde çalıştırıldığını, yıllık izin ücretinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.03.2020 tarihli ve 2019/182 Esas, 2020/113 Karar sayılı kararı ile; toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesinin 21.....2021 tarihli ve 2020/902 Esas, 2021/1084 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin kararında usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.10.2021 tarihli ve 2021/10124 Esas, 2021/14194 Karar sayılı ilâmı ile; dava dilekçesinde, davacının 01.09.2018 tarihinden sonra yevmiye usulü ayda 10 gün çalıştığının açıklandığı, bu sebeple davacının anılan tarihten sonra ayın 1/3’ünde çalıştığı sabit olduğuna göre ... bayram ve genel tatil ücreti hesabı yapılırken 01.09.2018 tarihinden sonraya rastlayan ... bayram ve genel tatil günlerinin 1/3’ünde çalışıldığının kabulü yerine tamamında çalışıldığı kabul edilerek sonuca gidilmesinin hatalı olduğu ve davacının 6 yıllık çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmaması hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak davacı asılın beyanı doğrultusunda yıllık izin kullanmadığının kabulü ile yıllık izin konusunda bozma öncesi kararda değişikliğe gidilmediği ancak sehven ... bayram ve genel tatil ücreti hesabı yapılırken 01.09.2018 tarihinden sonraya rastlayan ... bayram ve genel tatil günlerinin 1/3’ünde çalıştığı ve karşılığının ödenmediği şeklinde hüküm tahsis etmek gerekirken 9 tam gün üzerinden hüküm kurulduğu belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Yargıtay bozma ilâmı sonrasında davacı asılın yıllık izne ilişkin beyanının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, fazla çalışmaya ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığını, davacının kıdem tazminatı hakkı olmadığını ve temyiz dilekçesinde belirttiği diğer hususları ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının izin ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu’nun 44, 47, 49 ve 50 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Bozma kararına uymuş olan mahkemenin bozma gereklerini yerine getirmesi usuli bir zorunluluktur. Bu müesseseye usuli müktesep hak veya usule ilişkin kazanılmış hak denir. Bir başka ifadeyle mahkemece Yargıtay bozma ilâmına uyulmasıyla bozma doğrultusunda taraflar yararına usuli kazanılmış hak doğar.
3. Dairemizin 13.10.2021 tarihli bozma ilâmında davacının 01.09.2018 tarihinden sonra yevmiye usulü ayda 10 gün çalıştığının açıklandığı, bu sebeple davacının anılan tarihten sonra ayın 1/3’ünde çalıştığı sabit olduğuna göre ... bayram ve genel tatil ücreti hesabı yapılırken 01.09.2018 tarihinden sonraki döneme rastlayan ... bayram ve genel tatil günlerinin 1/3’ünde çalışıldığının kabulü yerine tamamında çalışıldığı kabul edilerek sonuca gidilmesinin hatalı olduğu açıklanmıştır.
4. Dosyada mevcut bilirkişi raporundaki hesaplama unsurları dikkate alınarak 01.09.2018 tarihinden önceki ... bayram ve genel tatil ücreti toplamının brüt 2.187,56 TL olduğu ve 01.09.2018 tarihinden sonraya rastlayan 2 günlük ... bayram ve genel tatil günü ücretinin 1/3'ünün 83,61 TL'ye tekabül ettiği nazara alındığında, davacının alacağı toplam brüt 2.271,17 TL yapmaktadır. Bu miktara %30 indirim uygulandığında brüt 1.589,82 TL alacağın hüküm altına alınması gerekir. İlk Derece Mahkemesince bozma sonrası yapılan yargılamada bahsi geçen bozma sebebinin nazara alınmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinde yer alan "4-Davanın genel tatil alacağı yönünden KABULÜ ile bilirkişice hesaplanan brüt 2.438,39 TL'den %30 hakkaniyet indirimi uygulandığında, bunun brüt 1.706,87 TL'ye tekabül ettiği görülmekle, brüt 1.706,87 TL'sının dava tarihi olan 26.03.2019 tarihinden itibaren işleyecek bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine," ibarelerinin çıkartılarak yerine "4-Davanın genel tatil alacağı yönünden KABULÜ ile hesaplanan brüt 2.271,17 TL'den %30 hakkaniyet indirimi uygulandığında, bunun brüt 1.589,82 TL'ye tekabül ettiği görülmekle, brüt 1.589,82 TL'nin dava tarihi olan 26.03.2019 tarihinden itibaren işleyecek bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine," ibarelerinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.