"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
DAVA TARİHİ : 18.05.2021
KARAR : İstinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddi
TEMYİZ EDENLER : Davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Halinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/294 E., 2022/590 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ (... Şirketi) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davalılardan ... ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri Anonim Şirketi vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.11.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalılar vekili Avukat ... Yenipınar geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalılardan ... ... Anonim Şirketine bağlı diğer davalılarla birlikte oluşturulan ... organizasyonu kapsamında ...'da altın arama ve çıkarma faaliyeti işinde sosyal güvenlik sistemine tâbi olmaksızın, belirsiz süreli ... sözleşmesi ile çalıştığını, davalılar arasında organik bağ olduğunu, gerek davacının gerekse birlikte aynı işyerinde aynı işi yapan diğer işçilerin tüm işe alım süreçleri, işin yürütülmesinde emir ve talimatlar, izin süreleri ve sair çalışma şartlarının belirlenmesi, düzenlenmesi, değiştirilmesi, ... sözleşmesinin sonlandırılması süreçlerinin davalılarca müşterek hâkimiyetle yürütüldüğünü, davacının çalışmasının 10 hafta çalışıp 2 hafta ...'ye dönmesi şeklinde ayarlandığını, çalışmasının haftanın 7 günü ve günlük 12 saat olduğunu, davacıya son ay ücretinin de ödenmediğini, tüm süre boyunca asgari geçim indirimi tutarlarının da ödenmediğini belirterek fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil, asgari geçim indirimi ve bakiye ücret alacağının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davalılardan ... Şirketinin ...'de 02.04.2018 tarihinde kurularak tescil edilmiş bir şirket olmakla hisselerinin tamamının; ... bulunan ve Kanada kanunlarına göre kurulu ... ... .... adlı yabancı şirkete ait olduğunu, bu nedenle Şirketin tüm hisselerinin sahibi olan ve ... kurulu ... ... .... Şirketi aracılığıyla edinilen bilgiler ile davacının ismi geçen ... Şirketi işçisi olduğunun öğrenildiğini, davalı Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, ayrıca yine diğer davalı Şirketlere de husumet yöneltilemeyeceğini, yapılan araştırmalarda davacının davalı Şirketler bünyesinde hiçbir çalışması olmadığının tespit edildiğini, zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacıya hak etmiş olduğu tüm ücretlerin ödendiğini, tüm çalışma döneminde fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil çalışması yapmasının söz konusu olmadığını, dava dilekçesinde de ikrar edildiği üzere davacının her 2,5 aylık çalışma döneminde 16 gün izin verilmek suretiyle serbest zaman kullandırıldığını, davacıya fazla çalışma karşılığı olarak kullandırılan bu sürelerin fazla çalışma hesabında dikkate alınması ve mahsubu gerektiğini, davacının hak ettiğinden daha fazla süreyi ...'de izinli olarak geçirdiğini, fiili çalışması olmayan, ...'de bulunduğu bu sürelerde de ücretinin ödendiğini, davacıya bu sürede fiilen çalışması olmadığı hâlde yapılan fazla ödemelerin hesaplanacak fazla çalışma, ... bayram ve genel tatil alacaklarından mahsup edilmesi gerektiğini, asgari geçim indirimi uygulamasından yurt dışında çalışan işçinin faydalanmasının mümkün olmadığını, son aya ait ücretinin ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... ... AŞ ve ... İnşaat ve Ticaret AŞ'nin aleyhindeki davanın, davacının çalıştığı yurt dışı maden işyeri ile işçilik alacaklarından sorumluluğunu gerektirecek yeterlilikte delil bulunamadığı, maden işi ile de alakaları ispatlanamadığı, işbu davalıların aynı işyerlerindeki aynı dönemlere dair açılıp husumetten retle sonuçlanan kesinleşmiş Yüksek Mahkeme kararları bulunduğu, buna göre bu davalılar bakımından davanın husumetten reddi gerektiği, diğer davalılar bakımından, itibar edilen tanık beyanları, kendi sosyal medya yayınları, aynı davalılar aleyhindeki aynı dönem aynı işyerlerindeki bir kısım işçilerin açtığı davalardaki kendilerine husumet ve sorumluluk düştüğüne dair emsal kararlar dikkate alındığında, aynı organizasyon içinde, bazı yurt dışı bürokratik engellerin aşılması, çalışılan ülkenin imkânlarından da yararlanabilmek için yurt dışı şirketlerle birlikte ve aynı organizasyon içerisinde davacıyı çalıştırdığı ve ispat şartıyla, dava konusu alacaklardan müştereken müteselsilen sorumlu olmaları gerektiği, davacının ücreti gelir vergisine tâbi olmamakla asgari geçim indiriminden de faydalanmayacağı, emsal Yargıtay kararları da dikkate alınarak günlük 11 saati aşan çalışmalar ile gece çalışmalarındaki 7,5 saati aşan çalışmaların fazla çalışma açısından 270 saatlik sınır kapsamında görülmeyerek denkleştirmeye tâbi çalışma kabul edilmemesi gerektiği, dosyada serbest zaman olarak ...'ye gönderim yönündeki itiraz yönünden toplu izinlerin içeriğine dair belge sunulmadığı gerekçeleriyle aralarında organik bağ ve sorumluluk ilişkisi yeterince ispatlanmayan, davalılar ... ... AŞ ve ... İnşaat ve Ticaret AŞ aleyhindeki davanın husumetten reddi ile diğer davalılar bakımından davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılardan ... ile Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri Anonim Şirketi vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde: şantiyedeki asgari günlük çalışma saatini gösterir yazılı delil bulunmasına karşın hakkaniyet indirimine gidilmiş olmasının hatalı olduğunu ve hakkaniyet indiriminin hakkın özünü etkileyecek nitelikte bulunduğunu, bir kısım davalılar yönünden işveren olmadıklarının kabulünün de yine yerinde olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ vekili istinaf dilekçesinde; davacının ...'de bulunduğu sürelerde de fiilî çalışma olmaksızın ödeme yapıldığını, dolayısıyla bu ödemelerin de mahsubunun gerektiğini, bilirkişi raporunun kendi içerisinde çeliştiğini, sadece süre mahsubunun yapıldığını, fiilî çalışma yapılmayan günlere dair ödemenin mahsup edilmediğini, raporlar arasındaki çelişkinin giderilmediğini ve davacının belirttiği kararın emsal mahiyeti taşımadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; sigorta bildiriminin bulunmadığı, davalı ... İnşaat AŞ tarafından ...’da üstlenilen ayrı inşaat işlerinin olduğu, banka kayıtlarında ödemelerin tasfiye hâlindeki ... Şirketi tarafından gerçekleştirildiği, ... Şirketinin kurucusunun ... ... .... olduğu, davalılar arasında organik bağ bulunduğu, istinaf incelemesinden geçerek kesinleşen davalar dikkate alındığında ...’da altın madeni arama işinde faaliyet gösteren ve ...’da çalışmak üzere yurt içinden işçi sağlayan davalı Şirketlerin Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ ve ... ... Madencilik AŞ olduğu, diğer davalılar dışında bu iki davalı açısından birlikte istihdamın sağlandığı, dolayısı ile davalıların sorumluluklarına dair yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizliğin bulunmadığı, fazla çalışma yaptığını, genel tatil ve hafta tatillerinde çalıştığını iddia eden davacı işçinin bu iddialarını tanık beyanları ile ispatladığı, çalışma saatlerine dair işyeri genel duyurusunun fiili çalışmayı ortaya koyamayacağı gibi zaten hesaplamalara da esas alınmadığı, davacı tanığının davalıya karşı davası olmasının başlı başına beyanlarına itibar edilmemesi sonucunu da doğurmayacağı, kaldı ki davalılara karşı açılan emsal davalarda da fiilî çalışmaya bağlı alacakların hüküm altına alındığı ve söz konusu kararların kanun yolu denetiminden de geçerek kesinleştiği, davacının yurt dışındaki çalıştığı süreler dikkate alınarak yapılan hesaplamada bir hata bulunmadığı, yurt içinde geçen süreler için hafta tatili düşümünün de Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu, serbest zaman kullanımına ilişkin yazılı bir başvuru veya belge bulunmadığı, raporlar arasındaki farklılığın Mahkemenin ara kararına dayandığı ve Mahkemece gerekçeleri de belirtilmek sureti ile hangi rapora neden itibar edildiğinin açıklandığı, çalışılan süresi ve tüm dosya kapsamı dikkate alındığında uygulanan indirim oranının da yerinde olduğu ve hakkın özünü etkilemediği gerekçesiyle davacı vekili ile istinafa başvuran davalılar vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatına ve hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin, davalılardan ... ... Madencilik AŞ ve Tasfiye Hâlinde ... Madencilik Hizmetleri AŞ'ne yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.