"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/524 E., 2023/967 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... İl Özel İdaresinin ... Büyükşehir Belediyesine devir edildiği 31.03.2014 tarihine kadar İl Özel İdaresinde çalıştığını, önceki işyerinde büro işkolunda faaliyet gösteren ...-... Sendikası üyesi olarak işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlandığını, müvekkili ve diğer tüm çalışanların 05.11.2010 tarihinde ... Yol-... Sendikasına üye olduklarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından işyerinde yapılan işlerin İşkolu Tüzüğü'nün 15 inci sıra numaralı inşaat işkolunda yer aldığının tespit edildiğini ve buna ilişkin tespit kararının da 21.07.2010 tarihli ve 27648 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığını, müvekkilinin de ... Yol-... Sendikası üyesi olduğu tarihten itibaren Sendika ile davalı işveren adına ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) arasında imzalanan yürürlükteki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladığını, müvekkilinin ... Yol-... Sendikasına geçirilirken yapılan intibakları sonucunda işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinden doğan sosyal haklarını aldığını; ancak kademe ve derecesinin belirlenmesi sırasında ilk işe başladığı tarihten ... Yol-... Sendikasına üye olduğu tarihe kadar olan kıdeminin değerlendirilmediğini, bu nedenle de eksik ücret aldığını ileri sürerek davalı İdarede işe başladığı tarihten ... Yol-... Sendikasına üye olduğu tarihe kadar olan çalışma ve hizmet süreleri hesaplanarak belirlenecek derece ve kademe intibakının yapılması ile (maaş, ikramiye vs.) fark alacaklarının ödenmesi gerektiğinin tespiti ile fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere 500,00 TL'nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 15.09.1990 tarihinde İl Özel İdaresinde çalışmaya başladığını ve davalı Belediyeye 31.03.2014 tarihinde devredildiğini, hâlen çalışmasının devam ettiğini, davacının 05.11.2010 tarihinde ... Yol-... Sendikasına üye olduğunu ve sendikal haklardan bu tarihten itibaren yararlanmaya başladığını, 01.03.2009-28.02.2011 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin 17 nci maddesi uyarınca 01.03.2005 tarihinden önce işe girenlere EK/1-A, bu tarihten sonra işe girenlere ise EK/1-B çizelgesine göre ücret ödeneceğinin kararlaştırıldığını, toplu ... sözleşmesinin ilgili maddeleri uyarınca davacının 01.03.2005 tarihinden önce işe girdiği ve EK/1-A çizelgesinden yararlanması gerektiğini, davacının önceki çalıştığı dönemler dikkate alınarak toplam kıdemine göre kademe ve derece ilerlemesi yaptırılmasının hukuken mümkün olmadığını, davacının sendika üyesi olduğu tarih itibarıyla tüm yasal haklardan yararlandırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 23.05.2019 tarihli ve 2014/567 Esas, 2019/393 Karar sayılı kararı ile; davacının 18.01.2005 tarihinden itibaren İl Özel İdaresinde çalışmaya başladığı, İl Özel İdaresinin kapanmasından sonra davalı Belediyeye devredildiği, başlangıçtan itibaren davalı işyeri işçisi olan davacının geçici, mevsimlik işçi statüsünde ve kadrolu işçi statüsünde geçen sürelerin intibakı yapılmayarak yeni işe girmiş gibi işlem tesis edildiği, bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğu, geçici mevsimlik işçi statüsünde çalışan davacının çalıştığı tüm süreler kıdemine dâhil edilerek intibakının yapılması gerektiği, ....11.2009 tarihinden önceki dönemin dava zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 18.05.2022 tarihli ve 2019/2086 Esas, 2022/932 Karar sayılı kararı ile; davacının geçici/mevsimlik işçi statüsünde ve kadrolu işçi statüsünde geçen sürelerinin kıdemine dâhil edilerek intibakı yapılmayarak yeni işe girmiş gibi işlem tesis edilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, davalının davanın husumetten ve esastan reddi gerektiğine dair itirazlarının yerinde olmadığı, açılan davanın eda davası niteliğinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince dava konusu alacakların hangi kalemlerden oluştuğuna dair davacı taraftan açıklama yapması istenmemiş ise de davacının 19.04.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile anılan bilirkişi raporunda tespit edilen alacakların ıslah yoluyla artırıldığı ve sonuç olarak ıslah dilekçesi ile dava konusu yapılan alacakların ücret farkı, akdi ikramiye farkı, ilave tediye farkı ve yıpranma primi alacağı olduğunun belirtildiği, eldeki davada dava dilekçesinde davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığının yazılı olmadığı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayalı Kanun) 107 nci maddesine de dayanılmadığı, dava konusu miktarın 500,00 TL gösterildiği, bu açıklamalara göre davanın kısmi dava olarak açıldığı, davacının dava konusu alacakları 24.04.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile artırdığı, ıslah dilekçesinin davalıya tebliği üzerine davalının süresinde zamanaşımı def'inde bulunduğu, 24.04.2014 tarihinden önceye ait alacakların (dava dilekçesi ile istenen kısım hariç) zamanaşımına uğradığı, İlk Derece Mahkemesince ıslaha karşı zamanaşımı def'inin dikkate alınmamasının hatalı olduğu, zamanaşımına uğramayan toplam 500,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.01.2023 tarihli ve 2022/15848 Esas, 2023/61 Karar sayılı ilâmı ile; ...-... Sendikası üyesi iken işyerinin işkolunun değişmesi ile ... Yol-... Sendikası üyeliğine geçen davacının ...-... Sendikası üyesi olarak geçen çalışmalarının derece ve kademe tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı hususunda uyuşmazlık bulunduğu, başka bir işkolundan gelen ve ... Yol-... Sendikasına üye olan davacının, ikinci dönem toplu ... sözleşmesi kapsamına girdiği 05.11.2010 tarihinden önceki kıdeminin toplu ... sözleşmesinin 98 inci maddesindeki "Kademe ilerlemesi" ve 99 uncu maddesindeki "Derece Terfii" düzenlemelerinden istifade etmesine dayanak teşkil edecek bir düzenleme yer almadığından, davalı Kurumca ikinci dönem toplu ... sözleşmesi hükümleri bağlamında yapılan yevmiye uygulamasının doğru olduğu, davacıya aldığı yevmiyenin altında bir belirleme yapılmadığı, şöyle ki; üçüncü dönem toplu ... sözleşmesinin "İşe yeni giren işçinin intibakı" başlıklı 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; "Başka kamu kuruluşlarından kanunla devredilen işçiler ile işyerinde 17 nolu büro işkolunda çalışmakta iken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca inşaat işkolunda olduğu tespit edilen işçiler almakta oldukları gündelikler ile pozisyonlarının başlangıç derecelerinin 1. kademesinden itibaren gündeliği aranarak, bulunacak en yakın lehte dereceye ve kademeye intibakı yapılır. Bu işçilerin almakta oldukları gündelikleri, pozisyonlarının başlangıç derecesinin 1. kademesinden düşükse, doğrudan 1. kademeye intibak ettirilir." şeklinde düzenleme yer aldığı, belirtilen toplu ... sözleşmesinin geçici dördüncü maddesinde ise; "Başka Kamu kurumlarından kanunla devredilen işçilerin bu sözleşmeden doğan her türlü hak ve menfaatlerinin hesaplanmasında devredildiği işyerinde geçen çalışma süresi bu işyerinde geçmiş gibi dikkate alınır (yıllık ücretli izin hakkı, kıdem ve ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan çalışma süresi, pozisyon değişikliği sınavında aranan çalışma süreleri v.b.) ancak bu maddeye dayanılarak başka işverenin veya aynı işveren olmakla birlikte Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışılan çalışma süreleri için derece kademe ilerlemesi talebinde bulunamaz." hükmünün yer aldığı, bu açık düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, davacının işkolu değişikliği öncesi çalışmalarının derece ve kademe hesaplamasında dikkate alınmaması gerektiği, bu nedenle; davalı İdarede ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışan davacının, ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önceki dönemde geçen hizmet sürelerinin de dikkate alınarak ücretinin belirlenmesi ve buna bağlı fark ücret alacak talepleri yerinde olmadığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; emsal kararlar gereği dava konusu alacağın hüküm altına alınması gerektiğini, davanın reddi kararının eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine aykırı olduğunu, davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ...-... Sendikası üyesi iken işkolu değişikliği ile ... Yol-... Sendikası üyeliğine geçen davacının, ...-... Sendikası üyesi olarak geçen çalışmalarının derece ve kademesinin tespitinde dikkate alınıp alınamayacağı buna göre davacının fark alacağının bulunup bulunmadığı hususunda toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Dairemizin 22.09.2021 tarihli ve 2021/8427 Esas, 2021/12578 Karar sayılı; 23.02.2022 tarihli ve 2022/1658 Esas, 2022/2223 Karar sayılı ilâmları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş Bölge Adliye Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmamasına göre ve özellikle başka bir işkolundan gelen ve ... Yol-... Sendikasına üye olan davacının, İkinci Dönem Toplu ... Sözleşmesi kapsamına girdiği 05.11.2010 tarihinden önceki kıdeminin toplu ... sözleşmesinin 98 inci maddesindeki "Kademe ilerlemesi" ve 99 uncu maddesindeki "Derece Terfii" düzenlemelerinden istifade etmesine dayanak teşkil edecek bir düzenleme yer almadığından, davalı Kurumca İkinci Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümleri bağlamında yapılan yevmiye uygulamasının doğru olduğu, davacıya almakta olduğu yevmiyenin altında bir belirleme yapılmadığı, Üçüncü Dönem Toplu ... Sözleşmesinin "İşe Yeni Giren İşçinin İntibakı" başlıklı 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında "Başka kamu kuruluşlarından kanunla devredilen işçiler ile işyerinde 17 nolu büro işkolunda çalışmakta iken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca inşaat işkolunda olduğu tespit edilen işçiler almakta oldukları gündelikler ile pozisyonlarının başlangıç derecelerinin 1. kademesinden itibaren gündeliği aranarak, bulunacak en yakın lehte dereceye ve kademeye intibakı yapılır. Bu işçilerin almakta oldukları gündelikleri, pozisyonlarının başlangıç derecesinin 1. kademesinden düşükse, doğrudan 1. kademeye intibak ettirilir." hükmü ve geçici 4 üncü maddesinde "Başka Kamu kurumlarından kanunla devredilen işçilerin bu sözleşmeden doğan her türlü hak ve menfaatlerinin hesaplanmasında devredildiği işyerinde geçen çalışma süresi bu işyerinde geçmiş gibi dikkate alınır (yıllık ücretli izin hakkı, kıdem ve ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan çalışma süresi, pozisyon değişikliği sınavında aranan çalışma süreleri v.b.) ancak bu maddeye dayanılarak başka işverenin veya aynı işveren olmakla birlikte Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışılan çalışma süreleri için derece kademe ilerlemesi talebinde bulunamaz." hükmünün düzenlendiği anlaşılmaktadır. Bu açık düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, davacının ... kolu değişikliği öncesi çalışmalarının derece ve kademe hesaplamasında dikkate alınmaması gerekmektedir.
3. Her ne kadar Dairemiz incelemesinden geçen bazı dosyalarda farklı sonuca gidilmişse de konunun yeniden yapılan değerlendirilmesinde davalı İdarede ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışan davacının ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önceki dönemde geçen hizmet sürelerinin de ücret tespitinde dikkate alınarak Toplu ... Sözleşmesi Ek/l’e göre ücretinin belirlenmesi talebinin ve buna bağlı fark ücret alacak taleplerinin yukarıda açıklanan Toplu ... Sözleşmesinin geçici 4 üncü maddesinde yer alan düzenleme gereğince yerinde olmadığı anlaşılmaktadır.
4. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.