"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/637 E., 2023/366 K.
KARAR : Asıl davanın kısmen kabulü, birleşen davanın kabulü
BİRLEŞEN DAVA MAHKEMESİ : ... 8. ... Mahkemesi
SAYISI : 2011/204 E., 2014/175 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen konfederasyon üyelik aidatının üye sendikadan tahsili istemine ilişkin asıl dava ile menfi tespit istemine ilişkin birleşen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı asıl davada davalı-birleşen davada davacı ... Otel Lokanta ve Eğlence Yerleri İşçileri Sendikası (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ...'in 1977 yılında müvekkili Konfederasyona kabul edildiğini, davalı Sendikanın 31.07.2010-01.08.2010 tarihinde yapılan Olağan Genel Kurulunda müvekkili Konfederasyondan ayrılarak dava dışı Hak-... Konfederasyonu üyeliğine geçme kararı aldığını, 31.07.2010 tarihi itibarıyla davalının müvekkiline mülga 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun (2821 sayılı Kanun) 23 üncü maddesi, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Tüzüğü'nün (Tüzük) 28 inci maddesi hükümleri ve ... Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) organ kararlarına göre tahakkuk etmiş ve ödenmemiş 194.269,43 TL konfederasyon üyelik aidatı borcu bulunduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 20.000,00 TL konfederasyon aidatı borcunun işletme kredilerine uygulanan en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; davalı tarafından Şişli 3. İcra Müdürlüğünün 2009/25634 sayılı dosyası ile 135.127,71 TL asıl alacak olmak üzere toplam 142,342,50 TL üzerinden icra takibi yapıldığını, davacının davalıya herhangi bir aidat borcu bulunmadığını, konfederasyonların aidat almalarının yasal olmadığını, davalının yetkisiz yöneticilerden aldığı ve icra takibine konu ettiği senetlerin geçersiz ve hukuki dayanağı olmayan senetler olduğunu, bu kişilerin davacının yeni yönetimini zora sokmak adına gerçeği yansıtmayan sahte senetler düzenleyip işleme koydurduklarını, davalıya verilen senetlerin de bu senetler olduğunu, davacının davalıya bu kadar borcu bulunmadığını, bu şekilde bir borç ilişkisi gerçekten olsa idi yapılacak ödeme veya verilecek senetlerin MYK kararına bağlanması ve bu senetlerin kayıtlara ve muhasebeye işlenmesi gerektiğini, müvekkilinin kayıtlarında bu konuda hiç bir belge ve kayıt bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle senetlerin geçersiz sayılarak takibin hem ana para alacağı hem işlemiş ve işleyecek faizler dâhil tümüyle iptaline, haciz uygulanan ve davalı yanca tahsil edilen meblağların istirdadına, davalıya borçlu bulunmadıklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL'nin istirdadına, davalının kötüniyeti sebebi ile aleyhine %40 tazminat hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, müvekkili Sendikanın davacıya herhangi bir aidat borcu bulunmadığını, davalı kayıtlarında gözükmeyen senetler sebebi ile ... 8. ... Mahkemesinin 2011/204 Esas sayılı dosyası üzerinden menfi tespit ve istirdat davası açıldığını, davacının tüzüğüne göre davalının aidatları üzerinden yapılacak hesaplamada talep edildiği kadar bir aidat borcunun çıkmasının mümkün olmadığını, davacının aidat alma hakkı bulunmadığını, konfederasyonların sendikalardan aidat almalarının yasal olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde; 142.000,00 TL'lik bononun (gerçekte 135.127,71 TL) davacının 27.02.2009 tarihi itibarıyla davalıya olan aidat borçlarına karşılık olarak 26.02.2009 tarihinde görev başında olan davacı Sendikanın yönetimi tarafından verildiğini, senet bedellerinin süresinde ödenmemesi üzerine yapılan icra takibinde toplam borç miktarının işlemiş faizi ile birlikte 142.342,50 TL'ye ulaştığını, yapılan icra takibine süresi içinde itiraz edilmediğini, takibin kesinleştiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 01.03.2021 tarihli ve 2015/107 Esas, 2021/183 Karar sayılı kararı ile; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 28.04.2022 tarihli ve 2021/1468 Esas, 2022/1461 Karar sayılı kararı ile başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 20.10.2022 tarihli ve 2022/9106 Esas, 2022/13006 Karar sayılı kararı ile; asıl davada davalı-birleşen davada davacı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar verilmiş; asıl davada davacı-birleşen davada davalı DİSK vekili temyizi bakımından, sair temyiz itirazları reddedildikten sonra dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre DİSK Yönetim Kurulunun 05.01.2009 tarihli ve 16 sayılı kararıyla; 01.01.2009 tarihinden itibaren üye sendikanın aidat ödeyen her üyesi için yasal asgari ücretin bir günlük tutarının 1/30'u olan oranın, 1/17 olarak belirlendiği ve alınan bu kararın Tüzük'ün 28 inci maddesindeki yetki dâhilinde olduğu, bu itibarla, 01.01.2009 tarihinden itibaren üye sendikadan ayda brüt bir aylık asgari ücret tutarında tüzel kişilik ödentisine ek olarak, aidat ödeyen her üye için yasal asgari ücretin bir günlük tutarının, 1/17'si oranında üyelik ödentisi alınacağı gözetilerek hesaplama yapılması gerektiği, bilirkişiden işçi isimlerini de gösterir şekilde denetime elverişli ek rapor alınmak suretiyle ...'in aidat ödeyen üye sayısının duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespiti ve oluşacak sonuca göre yeniden değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda asıl davanın kısmen kabulüne, 45.310,13 TL alacağın 20.000 TL'sinin dava tarihinden kalanının ıslah tarihinden itibarden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, birleşen davanın kabulüne, 10.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kötüniyet tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı-birleşen davada davacı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asıl davada davalı-birleşen davada davacı ... vekili; kabul anlamına gelmemek üzere bilirkişinin asgari ücretin 1/30'u dikkate alınarak yapılması gereken hesaplamasının dahi hatalı olduğunu, hesaplamanın 23.295,88 TL olması gerektiğinin açık olduğunu, bilfiil toplanan aidat tutarları yerine de yine DİSK'in bildirdiği rakamlara itibar edildiğini, fazla tahsilat yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; asıl davada, konfederasyon üyelik aidatının üye sendikadan tahsili istemine ilişkin, birleşen davada ise menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan mülga 2821 sayılı Kanun’un “Üyelik aidatı” kenar başlıklı 23 üncü maddesi şöyledir:
“Faaliyeti durdurulmayan sendika ve konfederasyonlara üyelerince ödenecek aidatın miktarı tüzüklerinde belirtilir.
İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, bir günlük çıplak ücretini geçemez.
İşveren sendikasına işverenin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, işyerinde işçilere ödediği bir günlük çıplak ücretleri toplamını geçemez.
Sendika tüzüklerine, üyelik aidatı dışında, üyelerden başka bir aidat alınacağına ilişkin hükümler konamaz.”
2. Tüzük'ün 28 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Üye sendikalardan ayda, brüt bir aylık asgari ücret tutarında tüzel kişilik ödentisine ek olarak, aidat ödeyen her üyesi için yasal asgari ücretin bir günlük tutarının, 1/30' u oranında üyelik ödentisi alınır. Yönetim Kurulu, Başkanlar Kurulu'nun onayını alarak bu ödentiyi 1/10' a kadar yükseltebilir. Üyelik ödentisi her ayın 10' unda Konfederasyona yatırılır.”
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Asıl davada davalı-birleşen davada davacı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.